Man pơdo\ng kuăl plơi pla phrâo Gia Lai djă gru mơ\ng  anih hơđăp

Gia Lai ră anai ba ako\ [ơi kual }ư\ siang, ama\ng bruă ngă tui tơlơi gơ`a\m mơng lo\n ia ta, gah bruă man pơdơng plơi pla phrâo, hơmâo 5 boh să ngă gio\ng 19 tơlơi pơkă, ama\ng anu\n sa boh sa\ do\ [ơi kual tơnăp tăp. Hơdôm tơlơi pơblih phrâo phu\n `u le\, jing atur hơđăp, hơmâo djru să anai găn gao ngă gio\ng hơdôm bruă mă jao laih. Să kual mrô 2 Đăk Hlơ, tring glông K’Bang [un rin brơi ta [uh.

Bơyan hơjan  thu\n anai, [ơi kual klu\ng să Đăk Hlơ ( tring glông K’Bang, tring ]ar Gia Lai), plum plam mtah đang tơbâu. Ơi Tống Văn Giang, [ơi plơi Thôn 4, să Đăk Hlơ brơi thâo, kual lo\n [ơi anai lu `u le\ lo\n pơluh ]uah, pla tơbâu gio\ng bia\ mă. Klâu thu\n nga\ tui jơlan hdră gơ`a\m mơng lo\n ia ta, man pơdơng plơi pla phrâo laih rơgao, ăt kah ha\ng phu\n jing klâu thu\n, `u ha\ng mơnuih [ôn lan [ơi să anai, pơtrut kơtang ngă tui bôh thâo ia rơgơi, yua ha\ng măy mok ama\ng tơlơi ngă hmua, ba rai djuai pơjeh pla phrâo. Tơlơi tu\ yua [uh rơđah rơđong bia\ mă, tơbâu anhrong lơm kơ 1 ha đ^ mơng 60 tấn/ha đ^ truh 100 tấn/ha, [ơi ano\ `u đ^ truh 130 tấn/ha. Ơi Giang hro\m ha\ng 15 boh sang ano\ neh met wa pơ\ ko\n ama\ng să Đăk Hlơ, glăk nga\ lông lăng hơmua blah pro\ng, jơh ha\ng đơđam lo\n giăm 13 ha, pơđ^ kyar tui ha\ng tơlơi hơmâo hơđăp, ngă tui ha\ng măy mok, bôh thâo ia rơgơi, ama\ng bruă pla tơbâu. Ơi Tống Văn Giang brơi thâo tui anai: “ Lo\m sang măy gơ`u brơi rai jơlan hdră ako\ pơdơng hơmua blah pro\ng, mơng anu\n yơh ta pơsur anur neh met wa, neh met wa hơmư\ tui, ta nga\ tui mtăm yơh. {uh tơlơi dưi hloh gah rơngiao,  ama\ng blah hơmua pro\ng mơnuih [ôn lan tu\ yua hloh, prăk tuh pơ alin mơng sang măy, huăi mă kmlai ôh. Tal dua le\ kơmơk pruai, hlu\ lo\n, kiăng ngă brơi lo\n hơmâo kơmơk le\, sang măy pha đô]. Kay lo\n le\ dơlăm hloh, hiam hloh”

Hăng tơlơi hơmâo hơđăp hiam kah ha\ng lo\n, hyuh hyang hjan ang^n [ơi anai hiam, djơ\ tui hang phu\n tơbâu ]at hiam, laih anu\n hơmâo tơlơi anhru\ tơngan hro\m mơng sang măy pơkra sik An Khê, laih anu\n tơlơi gir run mơng mơnuih [ôn lan [ơi plơi pla anai, bruă ngă tui hmua blah pro\ng thu\n blan pơ\ ana\p anai, amra ngă lar hyu lu anih, kiăng ba glăi tu\ yua tơlơi bơvih [o\ng huă pro\ng pr^n brơi să Đăk Hlơ, tring glông K’Bang anai.

Hro\m hăng hơdôm tơlơi pơblih phrâo anai, mơng tơlơi pơmin mă brua\, pơblih [o# mta plơi pla phu\n `u. Ha\ng pran jua pơyơr pô, mơnuih [ôn lan ama\ng sa\, hur har hgum gôp hrơi mă bruă, pơ]ruh gơnam tam, prăk kăk, kiăng man pơdơng jơlan nao rai truh pơ\ plơi pla, jơlan nao truh pơ\ hơmua pơdai. Truh ră anai, rơbeh 90% jơlan nao rai [ơi să Đăk Hlơ, năng ai 8 km, hơmâo tuh ha\ng ktăk dro\ng kơsu, hăng bê tông xi măng; djru brơi nao rai amu` ame\, laih anu\n pơgiang gơnam tam klă hloh. Ơi Nguyễn Thanh Phượng, [ơi plơi Thôn 3, să Đăk Hlơ brơi thâo tui anai: “Mơnuih ama\ng plơi pla hur har bia\ mă, yua dah jơlan anai đưm răm rai, glu\t hlu\, neh met wa nao rai tơnăp tăp. Tơdơi hơmâo jơlan hdră man pơdơng plơi pla phrâo, kơnuk kơna gum djru, hro\m ha\ng mơnuih [ôn lan nga\ bruă hro\m,  mơnuih [ôn lan hơk kơdơk bia\ mă. Mơng hlâo aka  hơmâo jơlan phrâo anai ôh, ră anai pơkra gio\ng laih, [uh plơi pla hiam hơdja\ soh sel, rim pô đô] mơak”

Pưk sang đang jơlan, hơmua pơdai pơđ^ kyar, tơlơi bơvih [o\ng huă pơblih phrâo, hơmâo djru thim tơlơi kơtang lu boh sang ano\ neh met wa [ơi să Đăk Hlơ, tuh pơ alin prăk kăk man pơdơng sang do\ ano\ p^t hiam kơja\p. Ơi Nguyễn Văn Thắng, [ơi plơi Thôn 2, să Đăk Hlơ brơi thâo, dơng mơng prăk kăk pơkrem kơdem mơng lu thu\n rơgao, sang ano\ kâo tuh pơ alin 1 klăk prăk man pơdơng sang do\ ano\ p^t phrâo: “ Jơh ha\ng sang ano\ kâo, hơmâo pơto\ng man pơdơng sang do\, kho\m man pơdơng hiam kơja\p brơi sang ano\ pô, ăt kah ha\ng plơi pla glăk man pơdơng plơi pla phrâo”

Klâu thu\n rơgao, [ơi tar [ar să đăk Hlơ, hơmâo giăm 100 boh sang hiam pơkă mrô 3 ha\ng mrô 4, rơnoh prăk tuh pơ alin man pơdơng sang do\ mơng hơdôm rơtuh klăk prăk, [ơi ano\ `u truh kơ sa klai prăk kăk. Hdôm sang do\ hiam kơja\p, man pơdơng [ơi to\ng krah đang tơbâo plum pla mtah anai, brơi ta [uh rơđah tơlơi hiam ro# thim, pơđ^ kyar [ơi kual lo\n anai.

Lăng glăi klâu thu\n ngă tui hdră man pơdơng plơi pla phrâo, ơi Trần Hữu Phước, khua g^t gai [irô jơnum min mơnuih [ôn lan să Đăk Hlơ, tring glông K’Bang hơk mơak brơi thâo, tơlơi yôm hloh le\, laih anu\n ba glăi tu\ yua le\, hơdôm tơlơi pơblih phrâo, ama\ng tơlơi pơmin, tơlơi mă bruă mơng mơnuih [ôn lan. Tơlơi pơblih anu\n ba glăi tu\ yua s^t nik. Kah ha\ng đơđam lo\n hơđăp nga\ hơmua 17000 ha lo\n, ăt lo\n anu\n mơh, pơla đang tơbâu , samơ\ tơlơi pơhrui glăi prăk kăk rim ]ô mơnuih [ơi să  anai, hmâo 27 klăk 600 rơbâo prăk/sa ]ô mơnuih, đ^ hloh dua wơt  thu\n 2011. Tar [ar sa\ hmâo 800 boh ako\ bu\ng sang, samơ\ ră anai do\ 50 boh sang ano\ laih rin rơpa. Ơi Trần Hữu Phước lăi tui anai:“ Thâo hluh kơ tơlơi jing [ing gơmơi hơmâo gleng nao hloh. Tơdang pơ phu\n ngă tui, kơ tư\ ha\ng hơdôm khua mua g^t gai do\ h^ng hâng aka thâo ngă, aka lăi truh ôh mơnuih [ôn lan ta. Glăk jơlan hdră kah ha\ng anu\n, [ing gơmơi hơmâo pơtă truh pơ\ hdôm  mnuih g^t gai wai lăng hlâo, tơdơi kơ anu\n truh pơ\ mơnuih [ôn lan. Truh kơ [ing gơmơi hyu pơtô pơblang truh kơ mơnuih [ôn lan thâo hluh, laih anu\n mơnuih [ôn lan ngă tui yơh phu\n `u. Kơnuk kơna kơno\ng gum djru, pok brơi jơlan hdră, djru brơi mơnuih [ôn lan ngă tui. Gơ`u [u laih, ngă tui le\ gơ`u mơn tu\ yua”

Đăk Hlơ le\, sa boh să tơnăp tăp kơ tring glông K’Bang [un rin, tring ]ar Gia Lai, hơmâo pơblih phrâo kơtang kơt^t, rơđah rơđong tơdơi 3 thu\n nga\ tui hdră gơ`a\m mơng lo\n ia, man pơdơng plơi pla phrâo./.

Pơblang hăng pôr :  Rơluch Xuân