VOV4.Jarai-Amăng hrơi blan anai, [ơi kual C|ư\ Siăng glăk pơplih mơng bơyan pơ-iă nao kơ bơyan hơjan.

Bruă pơgang tơlơi duăm ruă brơi kơ [ing c\ơđai amăng bơyan anai kho\m gleng nao yôm biă mă, yua dah [ing c\ơđai amu` hơmâo tơlơi duăm ruă, tơdah [u pơgang djơ\ hơdră laih anun pơjrao hmao klôn le\, klin duăm ruă anai lar hyu ta` biă.

Bơyan hơjan le\ bơyan hơmâo kec\ c\eh mơboh. Yua kơ anun, hơdôm mơta tơlơi ruă yua mơng kec\ amra pơđ^ kyar, laih anun [ơi [ing c\ơđai, ta gleng nao biă mă le\ tơlơi duăm đung drah.

Bơyan hơjan ăt jing bơyan hơdôm djuai kman amăng jơlan suă jua c\eh c\ar. Amăng hơdôm djuai kman anai, ta bưp lu hloh le\ kman ngă pơtuk hơdrap. Kman anai ngă rai 3 mơta tơlơi ruă: Bơbrah klăn, bơbrah rơkông đok, ruă mơta. Juăt [uh biă mă le\ bơbrah rơkông đok, arăng iâu le\ djơ\ kman amăng jơlan suă jua.

Rơngiao kơ anun dong, bơyan hơjan ăt jing bơyan pơđ^ kyar mơng lu kman ruă kian pruă\i kah hăng: c\roh kian, eh drah, duăm pơ-iă drơi… hơdôm tơlơi ruă c\roh kian, eh drah, duăm pơ-iă anai arăng iâu le\ tơlơi ruă hơmâo kman amăng kian pruăi.

Ta dưi lăi le\, amăng bơyan hơjan, tơlơi ruă juăt [uh hloh [ơi [ing c\ơđai, laih anun ba truh tơlơi djai le\ hơmâo 3 mơta tơlơi ruă anai: duăm đung drah, tơlơi ruă amăng jơlan suă laih anun kman amăng kian pruăi.

Tui hnun, hơge\t [ing ta ngă kiăng pơgang glăi 3 mơta tơlơi ruă anai?

Duam đung drah le\ sa tơlơi duăm ruă hu\i rơhyưt biă mă. C|ơđai glăk do\ [ong huă  ngui ngor suaih pral , tu\ ngă pơ-iă drơi kơtang, aka [u hơmâo ia jrao ngă pơ rơ-ơ\, [u hơmâo ia jrao pơpă ôh dưi pơjrao suaih mơtam tơlơi duăm anai.

Tơlơi duăm ruă anai ngă đung drah [ơi lu mơta: djong le\ ngă [le\ drah amăng adung, [le\ drah phun tơgơi, kơtang le\ [le\ pơtah tơbiă drah, eh, mơ-a`a\ tơbiă drah, giong anun dong đung drah [ơi kl^….

Kơtang hloh dong le\ ngă kơh`ăk, brui mơta; tơkai, tơngan rơ-o\t hlet, ayuh (tơnơ\k-nok) pran tơdu h^ mơtam.

Samơ\, bruă pơgang glăi tơlơi ruă anai ăt dưi mơn. Duăm đung drah le\ yua sa djuai kman ngă. Kman anai mut nao amăng drơi jăn ta yua mơng sa djuai kec\, arăng iâu le\ kec\ brung. Djuai kec\ anai juăt do\ kơdop amăng sang, biă mă le\ [ơi anih rơ-ơ\, kơnam, kah hăng:

{ơi pơnăng sang, anih tơ[ăk sum ao, gah yu\ krum sưng, gu\ kơ[ang grê, hip pioh gơnam… hơdôm djuai kec\ hơmâo lu biă mă amăng bơyan hơjan, bơyan rơ-ơ\.

Kiăng pơgang glăi duăm đung drah anai, bruă yôm biă mă le\ pơgang kec\, pơdjai kec\. {ing ta kho\m kih rơmet sang ano\ agaih, hiam hơdjă [ơi djo\p anih. {ing c\ơđai pit yang hrơi dong [udah mơmo\t ăt kho\m đih pit amăng musker.

{ing c\ơđai sang hră hrăm mơmo\t kho\m buh sum dlông, kiăng kec\ huăi ke\ laih anun ta c\uh `ang dưm [ơi tơkai kơ[ang hrăm hră, mă yua ia jrao pruih pơdjai kec\ hrim hrơi.

Ăt amăng bơyan hơjan mơn, hơdôm djuai kman ngă ruă jơlan suă jua pơđ^ kyar ta` biă mă. Hơmâo lu c\ơđai hơdrap, kơdol adung, pơtuk, hơmâo ia khak, suă pran gơgruk, hơmâo c\ơđai suă pran tơnap biă mă.

Anai le\ tơlơi ruă pơbrah tơsô|, iâu tum pơ[ut le\ tơlơi ruă amăng jơlan suă jua. Hơdôm djuai kman anai lêng kơ c\eh ]ar lu amăng bơyan hơjan, ayuh hyiăng rơ-ơ\, laih anun ta` [ă hyu kơ mơnuih pơko\n.

C|i pơgang glăi klin kman anai, [ing ngă am^, ama kho\m kơđiăng nao hơdôm mơta tơlơi: {u brơi c\ơđai mơnơi amăng ia hơjan ôh, [u brơi ngui truh yang hrơi mơmo\t.

Amăng hrơi mông rơ-o\t, kho\m brơi c\ơđai mơnơi hăng ia hlor pơđao. Tơdah c\ơđai pơtuk, hơdrap, [ing ta kho\m ba c\ơđai nao pơ sang ia jrao, yôm biă mă le\ c\ơđai gah yu\ kơ 5 thun, yua amăng thun anai, tơlơi duăm ruă kơtang tui ta` biă mă.

Bơyan hơjan ăt jing bơyan hơmâo lu klin kman ngă ruă kian pruăi kah hăng: }roh kian, eh drah, duăm pơ-iă drơi. Tơlơi hu\i rơhyưt mơng ruă c\roh kian le\ ngă drơi jăn ta kơ[ah ia, ia anai kiăng biă mă amăng drơi jăn [ing ta.

Tơlơi kơ[ah ia amăng drơi jăn ta jing ngă c\ơđai [u hơmâo pran jua, laih anun ba truh tơlơi djai rơngiă tơdah [u pơjrao ta`.

C|roh kian le\ tơlơi ruă, nao eh lu wơ\t amăng sa hrơi, samơ\ eh aset đôc\, hơmâo ia kơh`or, hơmâo drah. Mơnuih duăm ruă juăt ruă hlung, đôm eh, pơđuăi pran ta`.

Duăm pơ-iă drơi jăn ăt jing tơlơi ruă hơmâo tơlơi hu\i rơhyưt kơtang mơn, kah hăng : ngă pơ-iă drơi sui hrơi, [ư [rư\ ngă c\ơđai mơbôi h^, [u hơmâo pran, ba truh tơlơi djai hơngơ\t…

Neh met wa kho\m ngă pơđao drơi jăn laih anun rơmet agaih drơi jăn brơi kơ [ing c\ơđai duăm ruă pơ-iă drơi. Brơi c\ơđai mơ`um ia, [ong gơnam laih hơtuk tơsă riă lik, yua ia hiam hơdjă.

Brơi c\ơđai rao tơngan hăng ia c\ơ[u hlâo c\i [ong huă, tơdơi kơ nao juă glai giong, tơdơi kơ hyu ngui [ơi anih hơmâo mơnuih lu…Tơdah [uh c\ơđai duăm, neh met wa kho\m ba nao pơ sang ia jrao c\i pơjrao hơmao klôn.

Bơyan hơjan, hơmâo lu tơlơi ruă, amăng anun lu tơlơi ruă hu\i rơhyưt [ơi [ing c\ơđai, c\ang rơmang neh met wa hăng [ing gơyut gleng nao, wai lăng [ing c\ơđai hiam klă, c\i pơgang glăi tơlơi duăm ruă anai.

Siu H’Mai-Nay Jek: Pô ]ih hăng pôr