VOV4.Jarai - Mơta bơnga rơtă le\ tơlơi ruă juăt [uh laih anun anai le\ tơhnal ngă mot mơta kơtang biă mă [ơi [ing thun tha ră anai.

 

Samơ\ ha bơnah yua kơ[ah tơlơi thâo, ha bơnah le\ yua tơlơi pơmin hu\i ngă pơtơnap kơ ană bă, jing ngă mơta [ing tha rơma ruă kơtang.

 

Thâo kra` ta` tơlơi ruă bơnga rơtă laih anun breh hmao tlôn jing hơdră djru [ing tha a`rang pral na nao.

 

Kl^ lom alăk mơta le\ kl^ rơđah bơbar lom gah yu\ alăk ju\. Djru kiăng rơđah yang hrơi pơc\rang dưi mut nao amăng mơta laih anun pơ[ut glăi pơ kl^ lom arăt mơta, ngă mơta lăng rơđah hloh.

 

Kl^ lom mơta kho\m rơđah bơbar kah mơng thâo lăng rơđah.. Juăt `u lơ\m ta tha [udah hơmâo tơlơi ruă djơ\ nao mơta, kl^ lom mơta amra khu\, pioh sui jai khu\ hloh, rơđah biă mă `u le\ kah hăng ta lăng bơbrui, lăng bơbrui kah hăng hơmâo kơ-uă, pioh sui jai kơtang khu\.

 

Tơdah [u ta` [uh hăng pơjrao hmao tlôn amra ngă mot mơta. Khă anai le\ tơlơi ruă juăt [uh samơ\ lu biă mă [ing tha, biă mă `u le\ [ing tha do\ pơ kual ataih, kual asuek [u thâo ôh tơlơi ruă anai ăt ka hăng tơlơi truh sat kơtang mơng tơlơi ruă anai.

 

Rơbêh ha mơkrah thun anai, yă Lộc Thị Pịa (67 thun) do\ pơ să C|ư\ K’Bang, tơring glông Ea Súp, Daklak lăng mơta `u bơbrui.

 

Samơ\ yua pơmin anai le\ tơlơi ruă yua thun tha yua anun yă Pịa [u ah gơnah đơi ôh.

 

Amăng sa wơ\t nao khăm lăng tơlơi ruă mơta, anun kah `u mơng thâo `u ruă mơta bơnga rơtă.

 

Tơlơi ruă anai amra ngă mơta `u jai hrơi brui tui, truh djơ\ hrơi amra ngă mot mơtăm yơh tơdah [u c\ơ[eh hmao tlôn. Yă Lộc Thị Pịa ră ruai:

 

‘’Mơta kâo brui năng ai `u 6 blan anai laih. Kâo [u thâo kâo ruă ôh, kơnong mưn ta bơbrui đôc\’’.

 

Bơ ơi Vũ Đức Hảo (77 thun) [ơi phường Thắng Lợi, plơi prong Buôn Ma Thuột, tơring ]ar Daklak ăt hơmâo tơlơi ruă mơta bơnga rơtă mơ\n yua tơlơi ruă mơa`ă tơbiă ia sik ba truh.

 

Bưng h^ mơ\n, ơi Hảo tơ`a ơi ia jrao ta`, yua anun pơjrao h^ hmao tlôn. Ơi Vũ Đức Hảo brơi thâo:

 

‘’Kâo ruă mơa`ă tơbiă sik glăk do\ pơjrao pơ Sang ia jrao prong tơring ]ar. Rơgao mơng anai 2 blan, kâo lăng mơta kâo tu\ bơbrui mă đôc\.

 

Yua anun kâo tơ`a ơi ia jrao, giong anun ơi ia jrao ngă hră brơi kâo nao pơ anih pơkă lăng mơta sem lăng’’.

 

Ơi ia jrao rơguăt bruă mrô 2 Nguyễn Thanh Hải, Khoa pơtô tơlơi ruă gah mơta, sang hră Gưl prong Tây Nguyên brơi thâo, [ing amu` ruă mơta bơnga rơtă kah pơpha jing 3 grup: mơta bơnga rơtă mơng nge, mơta bơnga rơtă yua tha hăng mơta bơnga rơtă [ơi [ing hlăk ai, do\ mơdrah.

 

Amăng anun, ruă mơta bơnga rơtă hơmâo lu [ơi [ing tha rơma, tơhnal ba truh yua kl^ lom amăng ală mơta kiăo tui thun blan.

 

Lăi nao nam juăt [uh hloh mơng tơlơi ruă mơta bơnga rơtă [ơi [ing tha, ơi ia jrao Nguyễn Thanh Hải brơi thâo:

 

{ơi [ing tha, nam ruă juăt [uh hloh le\ mơta brui kiăo tui thun blan mơ\ huăi ngă rơgah mơta [udah mriah mơta ôh.

 

 Anai le\ nam yôm biă mă. Rơngiao kơ anun dong juăt ngă mal mơta, lăng sa jing dua, arăng juăt iâu le\ song thị.

 

Bơ nam pơ [uh ta` hloh mơng tơlơi ruă anai le\ cận thị, kah hăng mơng hlâo truh ră anai ta juăt troă mơnil tha kiăng lăng jê|, ră anai arăng [u kiăng troă mơnil dong tah ăt dưi mơ\n lăng jê|.

 

Ră anai, hơdră ha sa anai mơtăm yơh dưi pơjrao ruă mơta bơnga rơtă le\ nao c\ơ[eh h^ [udah mă kl^ lom mơta ngă mă phrâo dong.

 

Hăng kl^ lom mơta ngă mă hle klă, tơdơi kơ c\ơ[eh giong, tơdah huăi hơmâo tơlơi ruă pơko\n djơ\ nao mơta le\ pô ruă dưi lăng rơđah truh djai ba mơtăm yơh.

 

Lăi nao hơdră pơgang tơlơi ruă anai, ơi ia jrao Nguyễn Thanh Hải brơi thâo, boh nik `u, tơnap biă c\i pơgang tơlơi ruă anai [ơi [ing tha, yua anai le\ tơlơi ruă bơdjơ\ nao thun tha.

 

Khă hnun hai, ta dưi mơ\n [uh ta` tơlơi ruă laih anun ngă plai [iă ba truh tơlơi mot mơta. Ơi ia jrao Nguyễn Thanh Hải pơtă pơtăn:

 

‘’Yua anai le\ tơlơi ruă yua [rư\ thun tha. Khă hnun, ăt dưi pơgang mơ\n hăng hơdră ta nao pơkă lăng mơta mơ-ai, tui hrơi pơkă.

 

Tơbiă amăng pơ-iă le\ klum mơnil, kiăng plai [iă pơ-iă sat pơc\rang amăng mơta, yua dah lo\n ia ta le\ gah kual lo\n adai djrưh, yua anun mrô mơnuih ruă mơta bơnga rơtă yua pơ-iă pơc\rang lu hloh kual pơko\n’’.

 

{ing thun tha, biă mă `u le\ [ing do\ pơ kual ataih, kual asuek juăt pơmin anai le\ yua [rư\ thun tha đôc\, yua anun [u nao pơkă lăng pơ sang ia jrao ôh.

 

Lu wơ\t laih arăng nao pơ sang ia jrao kaih đơi, mơta răm kơtang laih jing ngă mot hlao.

 

Yua anun ơi ia jrao pơtă hlâo kiăng mơnuih amăng sang ano\, biă mă `u le\ [ing ană bă gleng nao hloh tơlơi a`rang pral mơng mơta [ing gơ`u.

 

                                                                   Siu H’Mai: Pô c\ih hăng pôr