VOV4.Jarai - Bơbrah uk tơlang adung le\ tơlơi ruă [ơi kl^ mơda amăng uk tơlang adung. Tơlơi ruă juăt ngă brơi kơ ta bơngot, kah hăng dol adung, [le\ ia adung, [u mưn [âo hơget ôh hăng ruă ako#... Bơbrah uk tơlang tơdah [u pơjrao ta` thơ amra bơdjơ\ nao prong amăng tơlơi hơd^p rim hrơi, đa ba truh lu tơlơi ruă pơkon hu^ rơhyư\t dong.

Bơbrah tơlang adung le\ anih gơgrong ngă pơđao, ngă pơsah, ngă agaih hăng ngă hơđong ayuh hyiăng hlâo kơ ba mut amăng kơso#. Juăt `u, hơdôm amăng uk tơlang tơhuông, ia adung [le\ rai hăng ayuh suă jua hluh gah. Amăng bơyan rơ-o\t, ano# pơsah lu ngă rơnoh kơman ngă ruă nuă amăng ayuh hyiăng lu, mơnuih pran kơdo\ng glăi tơdu amu` djơ\ rơ-o\t, drăp, bơbrah jơlan suă jua, phơha`, drap adung… lom anai, hơdôm uk tơlang adung amra dol, bơbrah, brah ôr ngă jơlan suă jua [u hruaih, ia adung dol h^ ba truh bơbrah uk tơlang adung. Tơlơi ruă juăt hmâo hơdôm gru nam kah hăng: ruă ako#, [le\ ia adung kơ`^ [udah mơtah [ơ [ia\, dol adung, tơnap suă jua, ruă bơbu\\t hăng bơbrah jum dar mơta, [ơi [o\, adung, [ơi thơi…

{ơi anom pơjrao tơngia – adung – rơkông đok, Sang ia jrao prong Dăp Kơdư, hơdôm hrơi je# hăng anai, hơnong `u sa hrơi pel e\p brơi năng ai `u 100 ]ô mơnuih ruă [ơi tơngia, adung, rơkông đok, amăng anun mơnuih ruă bơbrah uk tơlang adung hmâo 1/3. Tui hăng [ing ơi ia jrao juăt bruă anai, bơbrah uk tơlang adung jing tơlơi ruă juăt bưp amăng bơyan rơ-o\t, yua kơ ayuh hyiăng pơplih bơyang, pran kơdo\ng glăi tơdu, rơngiao kơ ayuh hyiăng rơ-o\t juăt ba truh tơlơi pơplih amăng drơi jăn, ngă kơtal [ơi uk tơlang adung.

Ayong Nguyễn Ngọc Phúc (45 thun) [ơi tơring kual Ea Tling, tơring glông }ư\ Jut, tơring ]ar Daknông thâo pô ruă bơbrah uk tơlang adung 3 blan hăng anai laih. Blung a, ayong Phúc [uh tơlơi suaih pral [u hmâo pơplih mơn anun [u hmâo pơjrao ôh. Je# hăng anai, lom ayuh hyiăng pơplih, `u juăt phơha`, drăp adung, ruă ako#, adung [u mưn [âo hơget dong tah anun `u nao pơ\ Sang ia jrao prong Dăp Kơdư pioh pơjrao. Ayong Nguyễn Ngọc Phúc lăi pơthâo:

“Tơlơi ruă anai rơbêh kơ 3 blan laih, laih anun [ơ [rư\ [u mưn [âo hơget dong tah. Ră anai tơdơi kơ pơjrao giong [uh `u amu` suă jua hloh hăng mưn [âo glăi laih”.

Ruă bơbrah uk tơlang adung hmâo tơhnal brơi [uh, tui hluai kơ rim ano# ruă mơ\ [ing ơi ia jrao amra hmâo jơlan gah pơjrao djơ\. Tơlơi pơtă pioh kơ abih bang mơnuih ruă le\ hmâo gru nam mơng tơlơi ruă bơbrah uk tơlang adung khom nao pel e\p lăng hăng pơjrao suaih mơtăm, tơdah [u pơjrao thơ `u amra kơtang tui, truh rơnoh drơi jăn [u anăm gơgrong [ơi kual uk tơlang adung amra ba truh ano# pơplih hu^ rơhyư\t, kah hăng: bơbrah jơlan suă jua, bơbrah [ơi rơkông đok lok nao lok rai; bơbrah [ơi mơta, lăng [u rơđah amra ba truh kơ bum mơta; bơbrah tơngia [ơi krah [le\ ia rơnah [udah bơbrah ngă dol ia adung tơdah [u hmâo pơjrao hmao tlôn amra hluh amăng klo\ng hăng tơngil tơngia hlao; sa dua ]ô mơnuih `u pơplih tơlơi ruă bơdjơ\ nao truh ako# glô bơbrah glô, bơbrah kl^ lôm glô [udah ngă khăng h^ [ơi glô… Rơngiao kơ anun, tơdah bơbrah uk tơlang adung yua kơ phao kruă, hmâo lu phao kruă kơtang đơi amra hu^ rơhyư\t biă hăng amra bơdjơ\ nao tơlơi hơd^p pô tơdah [u hmao pơjrao hmao tlôn. Ơi ia jrao Võ Nguyễn Hoàng Khối, mă bruă [ơi Anom pơjrao tơngia, adung, rơkông đok, Sang ia jrao prong Dăp Kơdư brơi thâo:

“Tui hluai kơ djuai bơbrah uk tơlang adung mơ\ ơi ia jrao amra hmâo jơlan gah pơjrao djơ\. Bơhmu tu `u bơbrah uk tơlang adung hmâo bơdjơ\ nao hơdôm ano# hling hlang amăng adung le\ khom breh pơjrao anun kah mơng abih. Bơ\ tơdah bơbrah uk tơlang adung yua kơ [le\ bor drơi jăn hăng ayuh hyiăng thơ đing nao pơjrao hơdôm ano# bơdjơ\ nao hlâo, bơhmu tu `u kah hăng ayuh hyiăng, gơnam [ong huă, amra anun le\ blâu asâu, eo [udah brui bơnga. Hăng djuai bơbrah uk tơlang adung anai le\ mơnuih ruă ta#o hloh be\ ano# ngă bơdjơ\ nao. Bơ\ [u dưi be\ [le\ bor amăng drơi jăn, bơhmu tu `u hăng ayuh hyiăng [udah mă bruă [ơi anih hmâo [ui hlu\ le\ ơi ia jrao amra ba tơbiă jơlan gah wai lăng tơlơi [le\ bor, kah hăng: kơtal adung, sit adung… kiăng ba glăi ta#o klă hloh pô ruă”.

Bơbrah uk tơlang adung le\ tơlơi ruă amra ngă lok nao lok rai lu wot ngă bơngot, bơdjơ\ nao tơlơi hơd^p rim hrơi mơng rim mơnuih, yua anun kiăng pơgang hlôm hlâo tơlơi ruă anai, [ing ơi ia jrao pơtă:

Rao adung hăng ia hra ara\ng pơkra yua rao adung mơng 2-3 wot amăng sa rơwang hrơi tơjuh;

Mơ`um lu ia hăng pơhrua nao hơdôm gơnam [ong klă kiăng pơđ^ tui tơlơi suaih pral;

Ngă pơđao drơi jăn lom adai rơ-o\t, biă `u [ơi tơkuai, tơda; gôm adung mơbah lom tơbiă gah rơngiao hăng nao pơ\ anih lu mơnuih jưh;

Gah gơnam [ong huă, mơnuih ruă bơbrah uk tơlang adung ta#o hloh anăm [ong, mơ`um hơdôm gơnam rơ-o\t, hmâo pler. Hăng mơnuih juăt [le\ bor ta#o hloh be\ giăm hăng hơdôm gơnam hmâo [ui hmôk kah hăng: prui bơnga, [ui hlu\, pơmao, blâo hlô…

Lom hmâo tơlơi ruă ta#o hloh anăm ro\ng nao blơi mă pơjrao pioh pơjrao ôh, yua kơ tơdah yua jrao [u djơ\ amra ngă kơman kơdo\ng glăi jrao, bruă pơjrao tơdơi anai amra tơnap hloh lu biă./.

Mỹ Hạnh – Quang Nhật: Pô ]ih – Siu H’ Prăk: Pô pơblang