VOV4.Jarai - Tơlơi ruă huăi ngă lar hyu amuñ pơgang hĭ tơdah ƀing ta pơplih bruă ngă hăng tơlơi hơdip rĭm hrơi. Ƀing ta amra pơgang hĭ tơlơi ruă huăi ngă lar hyu amra pơhlôm ba truh tơlơi djai bơbrŭ tơdah ƀă klin Covid-19. Kiăng kơ thâo rơđah dong kơ bruă anai, ƀing gơmơi hơmâo mông bơră ruai hăng nai prin tha Lại Đức Trường – Pô pơ ala brơi anom bruă ia jrao rŏng lŏn tơnah ƀơi Việt Nam kơ hơdôm bruă bơdjơ̆ nao hơdôm tơlơi ruă huăi ngă lar hyu.

- Ơ nai prin tha! Anŏ bơdjơ̆ nao kơplah wah tơlơi ruă huăi ngă lar hyu hăng klin Covid-19 hiưm pă ñu?

Nai prin tha Lại Đức Trường: Tui hăng ƀing ta thâo laih, mơng hrơi klin Covid-19 hơđuh đĭ, mrô mơnuih djai yua kơ hơmâo tơlơi ruă kă amăng drơi jăn hlâo anun lu biă mă, anai lĕ tơlơi ruă huăi ngă lar hyu anun lĕ: ruă hơtai boh, mơañă ƀlĕ ia sik, ruă bơbrah asar …mơng anun ƀing ta amra ƀuh, tơlơi ruă huăi ngă lar hyu amuñ ngă ƀă klin Covid-19, laih anun ba truh tơlơi ruă kraih hăng djai bơbrŭ mơtăm.

- Hnun hă, Dơnun ƀing ta kiăng ngă hiưm pă kiăng kơ plai ƀiă ƀă tơlơi ruă huăi ngă lar hyu, ơ nai pran tha ?

Nai pring tha Lại Đức Trường: Tơlơi yôm hloh lĕ pơplih amăng tơlơi hơdip rĭm hrơi, anun lĕ lui hĭ djup hŏt. Ƀơi Việt Nam mrô đah rơkơi djup hŏt giăm 50%, mrô đah rơkơi mơñum tơpai ƀier giăm 80%, hơdôm bruă pơkŏn dong anun lĕ: ƀong ƀu djop añăm tam, hơbơi pơtơi, boh troh, mơ̆ dêh čar lĕ dêh čar ngă hmua pla pơjing lu gơnam samơ̆ mơnuih ƀon sang Việt Nam giăm 60% mrô mơnuih ƀong ƀiă añăm tam, hơbơi pơtơi, boh troh. Hơmâo truh pơ 30% mrô mơnuih pơprong ƀơi Việt Nam ƀu bơrơguăt drơi jăn rĭm hrơi. Laih dong, tui tơlơi pơhŭi hlâo mơng Anom bruă ia jrao rŏng lŏn tơnah, rĭm čô mơnuih ƀong kiăng kơ ƀong aset ƀiă 5 gam hra rĭm hrơi, samơ̆ ră anai mơnuih ƀon sang Việt nam yua 9,4 gam hra rĭm hrơi, hăng yua sik lu hloh pơhmu hăng tơlơi črâo ba mơng WHO. Sa tơlơi yôm dong, hrŏm hăng bruă pơplih tơlơi hơdip rĭm hrơi, ră anai mrô mơnuih thun tha amăng dêh čar ta jai lu tui, yua anun amra hơmâo lu tơlơi ruă kă, ƀiă mă ñu hơdôm tơlơi ruă huăi ngă lar hyu.

- Ih dưi brơi thâo dong mơn hơdôm hơdră pơgang tơlơi ruă huăi ngă lar hyu, ơ nai prin tha ?

Nai prin tha Lại Đức Trường: Kiăng pơgang hĭ hơdôm tơlơi ruă huăi ngă lar hyu tơdah gơnang nao kơnong tơlơi gir run mơng gơnong bruă ia jrao đôč ăt ƀu dưi lơi, kiăng kơ hơmâo djop gơnong bruă, khul grup, biă mă ñu lĕ pơplih hĭ hơdôm tơlơi juăt ƀu klă ƀu hiam anun lĕ mơñum tơpai ƀier, djup hŏt, ƀong mơñum kơƀah, ƀu bơrơguăt drơi jăn. Yua anun sa tơlơi yôm hloh lĕ gơnong bruă ia jrao kiăng pơtô pơblang brơi djop gơnong bruă, khul grup gum hrŏm, anai lĕ bruă yôm hloh mơ̆ ƀing ta kiăng ngă.

Dua dong lĕ, ƀing ta kiăng pơtô pơblang brơi mơnuih ƀon sang thâo, ba tơbiă hơdôm tơlơi pơtrun tong ten, hmư̆ tañ hluh laih dong lăi pơthâo brơi mơnuih ƀon sang kiăng mơng anun ƀing gơñu amra pơplih tơlơi hơdip mơda. Laih dong kiăo tui lăng na nao ƀing mơnuih amuñ hơmâo ƀă tơlơi ruă kă hăng khăm, pơčrang lăng kiăng tañ ƀuh. Sa tơlơi dong, bruă khăm pơjrao kiăng kơ jê̆ giăm mơnuih ƀon sang, pơčrang lăng kiăng kơ tañ ƀuh tơlơi ruă, khăm tañ kiăng kơ pơjrao brơi suaih mơtăm… hơdôm bruă anai jai hrơi jê̆ giăm hăng mơnuih ƀon sang amra klă hloh, pok pơhai ƀơi hơdôm sang ia jrao tơring glông ƀudah să, phường mơtăm.

- Hăng mơnuih ƀon sang, bruă pơgang tơlơi ruă huăi ngă lar hyu kiăng ngă hiưm pă ñu, ơ ơi ia jrao ?

Nai prin tha Lại Đức Trường: Hăng mơnuih ƀon sang, kiăng kơ pel ĕp hơdôm tơlơi pơhing lăi nao tơlơi ruă huăi ngă lar hyu, tơdah thâo rơđah hơdôm tơlơi ruă anai, ƀing ta amra thâo pơgang hĭ laih dong kiăng ngă tui hơdôm tơlơi črâo ba mơng Ding jum ia jrao anun lĕ hơdip hiam klă, laih anun lăng glăi hŭi kơ drơi jăn ƀu-ai amuñ ƀă hơmâo tơlơi ruă hăng nao pơ sang ia jrao kiăng kơ khăm, pơčrang lăng laih anun pơjrao hĭ. Kiăng kơ nao khăm na nao tui tơlơi hrơi pơkă kiăng kơ tañ ƀuh tơlơi ruă. Lơ̆m drơi jăn hơmâo tơlơi ruă, khŏm ngă tui hơdôm tơlơi pơtă pơtăn mơng ơi ia jrao. Kiăng mơñum jrao djơ̆ tơlơi pơtă, laih dong kiăng pơplih tơlơi hơdip, ƀiă mă ñu lĕ lơ̆m mơñum ƀong, krang bơrơguăt drơi jăn na nao.

- Ih dưi brơi thâo dong mơn, ƀơi dêh čar ta, bruă pơgang tơlơi ruă huăi lar hyu hơmâo pok pơhai hiưm pă ñu ?

Nai prin tha Lại Đức Trường: Việt Nam hơmâo lu tơlơi gir run amăng bruă pơgang tơlơi ruă huăi ngă lar hyu. Kiăng kơ pơgang hĭ hơdôm tơlơi amuñ ngă mơnuih ƀă tơlơi ruă, dêh čar ta hơmâo pơjing tơlơi phiăn pơgang anŏ sat mơng hŏt. Tơlơi phiăn pơgang anŏ sat mơng tơpai ƀier. Laih dong pơtô pơblang kiăng hrŏ ƀiă yua hra kiăng pơgang tơlơi ruă, ră anai ăt pơphun amăng lu tơring čar huăi bơbeč nao kơtang mơng klin Covid-19. Laih dong dêh čar ta glăk pơjing, hăng ngă tui hơdôm tơlơi pơkă pơkŏn dong kiăng čih tong ten anih pơkra gơnam tam ƀong huă rĭm hrơi. Hăng bruă wai lăng amăng pơjrao. Việt Nam glăk đing nao kiăng kơ dưi wai lăng bruă pơjrao sui pơ anăp dong hơdôm tơlơi ruă huăi ngă lar hyu anun lĕ čơtăng arăt drah, mơañă ƀlĕ ia sik bbơi hơdôm anom bruă ia jrao.

- Hai! Bơni kơ ih hŏ!

Siu Đoan: Pơblang