VOV4.Jarai - “Pơtô pơjuăt bruă kơ mơnuih mă bruă amăng plơi pla kiăng pơlir hro\m hăng pơplih bruă ngă hmua, amăng anun pơ[ut pơtô rơguăt bruă kơ mơnuih ngă hmua mă yua boh thâo phrâo”. Anai le\ tơlơi hơmâo lu khua lăi nao [ơi mông Jơnum pơc\rông sai bruă “Pơtô bruă mă pơđ^ kyar mơnuih ngă bruă gah đang hmua mă yua boh thâo phrâo” kơ hơdôm boh tơring ]ar kual Tong krah, kual Dăp Kơdư pơphun [ơi plơi prong Buôn Ma Thuột, Dak Lak rơnuc\ blan 9 rơgao. Mông jơnum yua Anom bruă pơtô pơjuăt bruă ngă hmua (Ding jum ngă Mơnuih mă bruă, Tơhan rơka hăng Mơnuih mơnam) ngă hro\m hăng Anom bruă Bơwih [ong huă ngă hro\m hăng Pơđ^ kyar plơi pla (Ding jum ngă hmua hăng pơđ^ kyar plơi pla) pơphun.

Tui hăng Anom bruă Bơwih [ong huă ngă hro\m hăng Pơđ^ kyar plơi pla, dêh ]ar ta ră anai hơmâo giăm 18 klăk c\ô mơnuih mă bruă gah đang hmua – đang kyâo – akan hơdang, amăng anun hơmâo 4 klăk 310 rơbâo c\ô mơnuih mă bruă hơmâo pơtô pơjuăt bruă laih. Rơwang thun 2010-2020, hơmâo laih 2 klăk 500 rơbâo c\ô mơnuih [ơi plơi pla hơmâo pơtô pơjuăt bruă ngă hmua tui Kơc\ăo bruă 1965.

Amăng 10 thun rơgao, dêh ]ar ta hơmâo năng ai `u 850 anih gum hro\m pơtô pơjuăt bruă ngă đang hmua. Ding jum Ngă hmua hăng pơđ^ kyar [on lan glăk wai lăng 32 boh sang hră Đại học, Cao đẳng hơmâo pơtô pơjuăt bruă ngă hmua mă yua boh thâo phrâo; hơmâo ako\ pơdong 140 jơlan hơdră, hơdrôm hră pơtô hăng 34 tơlơi rơgơi ngă hmua pioh kơ bruă pơtô, hrăm, pơto\p bruă.

Ră anai, dêh ]ar ta hơmâo rơbêh 52.000 anom bơwih [ong pơkra gơnam, s^ mơdrô gah gơnam đang hmua, kyâo, akan hơdang, amăng anun hơmâo 44 boh kông ti hơmâo hră pơsit anom bơwih [ong hăng boh thâo ia rơgơi phrâo.

{ơi mông jơnum, [ing khua hơmâo lăi nao lu kơ bruă pơtô hrăm bruă amăng tơlơi pơđ^ kyar mơnuih mă bruă gah đang hmua rơgơi boh thâo phrâo. Lu khua mua lăi, mơnuih ngă hmua aka [u pơđing nao đơi ôh laih anun aka [u amuaih hrăm bruă đơi ôh.

Mơnuih ngă hmua amra hla tui boh thâo ia rơgơi phrâo samơ\ tơdah nua gơnam pơkra hăng boh thâo phrâo kơnong dưm kơnar hăng nua gơnam [ơi anih s^ mơdrô djop anih đôc\ le\ tui anun [u lăp hăng tơlơi gir pơplih phrâo ôh.

Lu mơnuih lăi, măi mok, dram gơnam pioh pơtô bruă ră anai ăt kiăng [ing ta lăp đing nao mơn. Tui anun, kiăng prăp lui măi mok, dram gơnam dưi mă yua hlao [ơi anăp pơplih pơtô hăng mrô, hăng hrup. Ơi Hoàng Trọng Vinh, Khua anom bruă pơtô pơjuăt bruă, Gơnong bruă Mơnuih mă bruă, Tơhan rơka hăng Mơnuih mơnam tơring ]ar Lâm Đồng hơmâo tơlơi pơgôp hiăp:

“Kiăng tuh pơ alin pơđ^ kyar ngă hmua mă yua boh thâo phrâo, pơtô pơjuăt bruă kơ mơnuih mă bruă amăng plơi pla, be\ h^ blơi rup pơ[uh kiăng hla tui. Blơi rup pơ[uh kiăng hla tui le\ [u djơ\ hăng tơlơi kiăng mơng mơnuih ngă hmua ôh. Tui anun [ing ta kho\m tuh pơ alin, pơhmutu kah hăng tuh pơ alin blơi măi, kiăng mơnuih ngă hmua kai hmua le\ kho\m blơi măi kai hmua ba glăi kai, c\oh hmua brơi ană plơi [uh [ơi anăp mơtăm, giong anun pơtô brơi gơ`u pơkra măi kai. Laih anun lu măi mok dưm kơnar mơn, yua hnun neh met wa dưi pơkra, [u kiăng kac\ rup pơ[uh mrô ôh, tui anun gơ`u [u hrăm [u thâo ôh”.

Lu khua mua tu\ ư hăng tơlơi pơmin kiăng pơtô pơjuăt bruă kơ mơnuih ngă hmua mă yua boh thâo phrâo samơ\ kiăng pơplih phrâo, pơplih kơ pô hrăm, mơnuih hrăm, pơtô pơjuăt bruă, hơdră djru hai ăt hơmâo mơn. Bruă pơtô kho\m pơ[ut amăng boh thâo măi mok hơget, bruă hơ[ơi pơlir hơbit tom  pơplih bruă ngă hmua; kho\m c\ih pơkra glăi hơdrôm hră pơtô, tơlơi pơtô djơ\ lăp hăng djru ba ană mơnuih, nai pơtô, gơnam tam, hơdră djru kơ anih pơtô bruă.

Tơlơi yôm hloh le\ pơtô pơjuăt bruă kho\m mă yua hro\m tơlơi [ing ta hro\m amăng hră hăng pơphun mă yua lăng hlao; e\p anih ba s^ gơnam pơkra hăng boh thâo phrâo, pơlir mơnuih mă bruă hăng anom bơwih [ong, pơtruh nao rai anih pơkra hăng anih blơi gơnam.

Ơi Lê Đức Thịnh, Khua anom bruă Bơwih [ong huă hăng Pơđ^ kyar plơi pla lăi, hơdôm tơlơi pơgôp hiăp anai le\ anih yôm kiăng pơphô bruă ako\ pơdong hơdră djru pơtô hrăm bruă ngă hmua amăng pơđ^ kyar mơnuih mă bruă ngă hmua hăng boh thâo phrâo kơ hrơi blan pơ anăp.

“Hơdôm tơlơi pơgôp hiăp pơ[ut hro\m hăng tu\ ư [ơi hơdôm tơlơi kah hăng kiăng pơtô na nao mơnuih ngă bruă, biă `u le\ mơnuih mă bruă rơgơi. Amăng bruă ngă hmua le\ mơnuih mă bruă mă yua boh thâo phrâo amăng pơkra gơnam jing tơlơi kiăng biă mă, anai le\ sa hơdră pơđ^ kyar hăng sa anom bruă, `u amra jing gong tơmeh phun kiăng [ing ta pơtrut pơđ^ kyar plơi pla lăi hro\m hăng ngă hmua lăi hơjăn hăng tơlơi pơđ^ kyar pơgi kơdih anai”.

H’Xíu H’Mốc: C|ih – Siu H’Mai: Pơblang