VOV4.Jarai -Hơdôm thun hăng anai, tơlơi rơnuk rơnua kơđi čar, hơđong pơhlôm mơnuih mơnam, rơnuk rơnua plơi pla guai dêh čar hmâo hăng glăk amăng ƀrư̆ pơplih. Hrom hăng khul phun ƀơi guai dêh čar lĕ ling tơhan pơgang guai lŏn ia ngă tui bruă jao, truh kih anun ƀu dưi ƀu yap ôh hơdôm tơlơi gum hơgôp mơng tha plơi khua ƀon, mơnuih hmâo arăng đăo gơnang amăng neh wa djop djuai ania ƀiă.

Plơi Xung lĕ sa amăng hơdôm bôh plơi pơdŏng “Abih bang mơnuih ƀôn sang pơgang rơnuk rơnua plơi pla lŏn ia” klă hloh mơng să Ia Drăng, tơring glông Čư̆ Prong, tơring čar Gialai. Plơi hmâo 80 bôh sang anô̆ hăng 400 čô mơnuih, leng kơ mơnuih ƀôn sang djuai ania ƀiă. Hlâo adih, tơlơi rơnuk rơnua hơđong tơnap tap biă.

Hăng bruă mă tha plơi, Khua grŭp Ling tơhan hơđăp plơi Xung, tha plơi Siu Nhíp hmâo ngă brơi laih kơ mơnuih ƀôn sang lu bruă ƀu hmâo anăn samơ̆ tŭ yua biă: djru neh wa pơplih tơlơi pơmin hơdră ngă, ngă plai ƀiă tơlơi bơrơdjơ̆ bơrơsao mơng hơdôm bruă prong truh bruă anet phrâo hmâo, pơanur mơnuih ƀôn sang sut lui hơdôm phiăn juăt sô hơđăp ƀu tŭ yua … Amăng plơi hmâo tơlơi hơget thơ, tha plơi leng kơ ƀuh ƀô̆. Djop tơlơi anet prong neh wa leng kơ tơña kơ ñu. Kiăng neh wa hmâo tơlơi hơdip hơđong, ơi Siu Nhíp lăi pơthâo kơ plơi pla pơdŏng sa grŭp wai lăng mă pô hăng 5 ding kơna, hyu tir na nao, pơgang hăng hmao tlôn pơsir hơdôm tơlơi ƀu djơ̆ hrom amăng plơi pla. Gơnang kơ anun, lu thun hăng anai, tơlơi rơnuk rơnua hơđong, neh wa bơwih brơi bruă mă ngă đang hmua kiăng pơđĭ kyar bơwih ƀong sang anô̆. Ayong Kpă Hồng – Kơ-iăng Khua plơi Xung, să Ia Drăng, tơring glông Čư̆ Prong brơi thâo:

“Hăng tha plơi Siu Nhíp, neh wa ƀơi anai đăo gơnang biă. Ñu hmâo arăng tui biă amăng bruă pơsir tơlơi bơrơdjơ̆ bơrơsao gah sang anô̆, pơsir tơlơi bơrơdjơ̆ amăng plơi. Ñu hyu pơsir klă biă hlơi hlơi leng kơ bơni. Ñu dô̆ hyu lăi pơhing pơsur neh wa pơdŏng plơi pla phrâo, pơsur neh wa pơkra war, pơplih pơkra đang pla, pla phun bôh troh”.

Hăng pô gơgrong tŏng krah pioh ba hơdră pơtrun, hơdră bruă mơng Ping gah, Kơnuk kơna truh hăng mơnuih ƀôn sang, lăi pơthâo akă djop, ơi Siu Nhíp leng kơ pơmin: Kiăng dưi pơsur neh wa hmư̆ tui, blung hlâo drơi pô khom ngă gru hlâo ba jơlan hlâo, khom ngă bruă rơđah rơđông. Khă thun tha rơma samơ̆ ñu leng kơ ba jơlan hlâo amăng pơđĭ kyar bơwih ƀong. Rơbêh kơ 2 ektar đang bôh nông, kơ phê, tiu pơkĕ hrom hăng bruă rông hlô rim thun ba glăi prăk pơhrui glăi lăp yap ba kơ sang anô̆. Hơdôm tơlơi găn rơgao amăng bruă ngă đang hmua leng kơ dưi ñu lăi pơthâo, pơtô brơi neh wa ngă tui. Lăi kơ pô, tha plơi Siu Nhíp lăi: “Kâo dưi hmâo neh wa amăng plơi đăo gơnang ruah ngă tha plơi lĕ khom hyu hơduah ĕp, hmư̆ tui tơlơi gum pơhiăp mơng neh wa, neh wa tơnap tap hơget thơ lĕ hyu ĕp hơdră gum djru. Pô khom ngă gru amăng djop bruă lĕ neh wa mơng hmư̆, mơng tui hăng ngă tui”.

Mơng bruă ƀơi plơi Xung, hmâo lar hyu truh abih bang neh wa djuai ania ƀơi să Ia Drăng. Lu thun rơgao, să Ia Drăng dưi pơsit lĕ anih anom pơhlôm klă tơlơi rơnuk rơnua hăng jing gru rơđah amăng bruă “Abih bang mơnuih ƀôn sang pơgang rơnuk rơnua lŏn ia” mơng tơring glông Čư̆ Prong, tơring čar Gialai. Mơnuih ƀôn sang ƀơi să ngă tui klă na nao bruă mă, bruă gơgrong mơng pô, kơđiăng hăng ƀing sat, hmao tlôn thâo tañ hăng lăi pơthâo glăi hăng gong gai hơdôm mơnuih găn rơgao guai lŏn ia. Mơng akô̆ thun truh ră anai, mơnuih ƀôn sang hmâo djru laih kơ Kông ang să hmâo 135 mơta tơlơi pơhing, amăng anun hmâo lu tơlơi pơhing yôm phăn, djru khul apăn bruă hmao pơsir. Hrom hăng anun, să pơpha bruă mă rơđah kơ mơnuih apăn bruă, mơnuih ping gah hăng mơnuih ƀôn sang lăng tui, djru gum 18 čô mơnuih hmâo kơđi tơlơi, 30 čô mơnuih tơbiă mơng sang mơnă. Bruă mă “Abih bang mơnuih ƀôn sang pơgang rơnuk rơnua lŏn ia” ƀơi să jing tơlơi kiăng pơtrut bơwih ƀong – mơnuih mơnam mơng plơi pla pơđĭ kyar, djru Ia Drăng tañ djơ̆ hăng plơi pla phrâo. Amăng tơlơi pơplih phrâo mơng tơlơi hơdip mơda mơnuih ƀôn sang hrơi anai, hmâo lu tơlơi gum hơgôp mơng ƀing hmâo arăng đăo gơnang kah hăng tha plơi Siu Nhíp. Ơi Phạm Văn Xứng – Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Ia Drăng, tơring glông Čư̆ Prong lăi pơsit:

“Tha plơi Siu Nhíp lĕ ling tơhan rơka ruă ngă gru hlâo amăng bruă lăi pơhing kơ neh wa ngă tui hơdôm hơdră pơtrun, hơdră bruă mơng Ping gah, tơlơi phiăn mơng Kơnuk kơna. Biă ñu, ñu thâo ngă gru hlâo biă amăng bruă bơwih ƀong huă. Khă thun tha rơma samơ̆ gum hrom klă hơdôm bruă bôh thâo adôh suang ƀơi plơi pla. Bruă mă mơng ƀing tha plơi yôm phăn biă, jua pơhiăp mơng gơñu ba glăi bôh tŭ yua biă, neh wa hmư̆ tui biă yua kơ rim thun ƀing gơmơi ăt brơi ƀing tha plơi gum hrom mơn hơdôm anih pơhrăm kiăng lăi pơhing pơsur mơnuih ƀôn sang”.

Rơgao rơbêh kơ 70 bơyan pơdai kơtor, ling tơhan hơđăp Siu Nhíp ăt greh gruñ hăng bruă mơng sa čô tha plơi  ngă gru hlâo hăng jing anih gơnang mơng mơnuih ƀôn sang plơi Xung. Hmư̆ hăng ngă tui tha plơi Siu Nhíp, neh wa hmâo laih hơdôm tơlơi pơplih amăng tơlơi pơmin hơdră ngă, bơwih brơi bruă mă, pơdŏng tơlơi hơdip phrâo./.

Siu H’ Prăk: Pơblang