VOV4.Jarai - Dơng mơng đưm hlâo, amăng tơlơi hơd^p mơda, bruă ngă đang hmua, ngă yang mơng djuai ania Hơdang hmâo pơjing laih hơdôm er adôh đưm lu mơta. Biă `u tơlơi adôh Rơngêi, Ting ting, Chiếo, Ayo\, Plet…

 

Amăng tơlơi hơd^p mơda rim hrơi, djuai ania Hơdang juăt adôh tui er adôh Rơngê rơnang hyư\, mut amăng pran jua ană mơnuih.

           

Rơngê – sa amăng hơdôm er adôh rơnang, hyư\ dưi hmâo neh wa djuai ania Hơdang adôh pha ra biă.

 

Hơdôm tơlơi pia amăng er adôh Rơngê le\  lu mơta, djă pioh gru pha ra. Tơlơi pia juăt pơtưh rơrăk tui bôh hră, hmâo ano# yu\ djơ\ hrom, laih anun djă pioh yu\ đ^ trun kiăng kơ amu` adôh, hăng tô nao rai kiăng amu` adôh, amu` hơdor.

 

Bôh yôm adôh amra jing tơlơi mơ-ak, tơlơi hning rơngôt; hme] [ơ hơ[e\t kah hăng ara\ng pơha], hme] ră ruai, hme] mơ-ak, hme] bơni kơ tơlơi hơd^p pô, tơlơi hơd^p sang ano# [udah hăng plơi pla.

           

Pô thâo pơ]eh tơlơi adôh A Đuh, Kơ-iăng Khoa hơđăp Gru\p adôh suang djuai ania tơring ]ar Kontum brơi thâo:

           

“Jua adôh rơngê lom pran jua mơ-ak, mơ-ak yua kơ sa tơlơi hơget thơ. Er adôh anai juăt adôh bơhmu nao, mă yua bôh pia anai, kiăng pơdah kơ bôh pia adih, amra bơni tơlơi hơd^p mơda, mă bruă ngă đang hmua.

 

Tơdah mơnuih hmư\ đing nao amra thâo hluh dơlăm gah bôh yôm mơ\ pô adôh kiăng lăi, yua kơ mơnuih adôh kiăng bơhmu nao tui anun samơ\ [u djơ\ gơ`u lăi sit tui anun ôh, gơ`u mă yua tơlơi anai, pioh lăi nao kơ tơlơi juăt, bruă mă ană mơnuih, đa le\ gơ`u adôh kơ pô gơyut, adôh kơ tuai, mơnuih glăk hmư\ gơ`u adôh”.

           

Tui hluai jua er adôh đưm mơng rim kual er adôh Rơngê hmâo [ơ [ia\ ano# pha ra mông pơdơi, gru grua.

 

Er adôh Rơngê mơng kual Đak Tô, Tu Mrông (Kontum) dưi hmâo ara\ng adôh hmư\ tơthai hloh, bơ\ neh wa djuai ania Hơdang [ơi kual Kon Plong (Kontum le\ glăi adôh tui đok adôh hr^ dlông na nao, rơnu] glông adôh đ^ tui [ơ [rư\.

           

Er adôh Rơngê dưi adôh hăng glông adôh mơ`i đ^ amăng [rư\ (Do-Re-Mi-Fa-Sol-La), hmâo er adôh pơkhăp tơdăm dra, pơdah pran jua kah hăng tơlơi kiăng lăi.

 

Tơlơi pha ra hloh mơng er adôh anai [ơi anih pô thâo adôh tơlơi adôh đưm glăk adôh hmư\ găp tu\ ([u đ^ dlông hăng ber đơi ôh) to# tơno# adôh hr^ dlông đ^ kơtang dong.

 

Tui hăng A Đuh, tơlơi pơdah gru grua, jua mơ`i tui anun dưi lăng le\ gru lăi pơdah rơđah, jing phun than mơng bôh yôm tơlơi adôh đưm, pơjing rai tơlơi ngă pơhư\] kơ mơnuih hmư\.

           

“Gah rơwang yu\ mơng er adôh rơngê `u đ^ trun hiưm hơpă le\ hmâo hơdră pha ra mơng `u, pha ra hăng hơdôm er adôh pơkon.

 

~u pha ra [ơi ano# pô adôh glăk adôh hmư\ găp [rô laih anun truh to\ng krah tơlơi adôh, adôh prong đ^, anun le\ tơlơi pha ra anai.

 

Lom adôh prong đ^ le\ kiăng lăi nao sa tơlơi hơget thơ, hrom hăng anun kiăng pô adôh ư-ang kơ đok pô adôh,  ngă  kiăng mơnuih hmư\ đing nao.

 

Khă adôh prong đ^, samơ\ pô adôh [u tơ\i dơnuai mơ\, jing rơnang biă.

 

Anai le\ gru pha ra mơng er adôh Rơngê mơ\ [ia\ [uh hơdôm er adôh pơkon hmâo tui anun”.

           

Bôh yôm tơlơi adôh le\ lu mơta biă, mơng hơdôm tơlơi ră ruai kơtuai hăng am^ ama, rơkơ bơnai, tơlơi pơkhăp tơdăm dra, pran jua plơi pla, do# do\ng [ong huă, tơlơi găn rơgao amăng bruă ngă đang hmua, ]ơkă mơ-ak thun phrâo…

 

Amăng er adôh Rơngê hmâo mă yua tom tơlơi kiăng lăi bơhmu nao lu mơta.

 

Tơlơi anai je# giăm hăng tơlơi hơd^p mơda rim hrơi anun amu` dưi hmâo [ing hlăk ai ]ơkă tu\.

 

A Sương, 25 thun, [ơi plơi Long Giôn, să Đak Ang (Ngọc Hồi, Kontum), lăi kơ er adôh đưm djuai ania Hơdang:

           

“Rơngê jing sa er adôh yôm phăn biă mơng neh wa pô đưm pioh glăi, hơdôm tơlơi adôh, bôh pia amăng Rơngê hmâo ano# pha ra.

 

Er adôh anai [u djơ\ kơnong kơ hmâo mơnuih tha rơma adôh hăng hmư\ `u ôh mơ\, [ing hlăk ai kah hăng [ing gơmơi ră anai hmư\ ăt thâo hluh mơn hăng [uh ano# ta#o klă, noa yôm amăng lăm mơng hơdôm tơlơi adoh, bôh pia anun.

 

Kâo hmư\ mơnuih tha juăt adôh kơ drơi pô, tơlơi hơd^p mơng drơi pô, sang ano#, bơni kơ bruă ngă đang hmua.

 

Gơ`u adôh pơtưh tui bôh hră mơ-ak biă, mơng hơdôm tơlơi pia anai truh tơlơi pia adih djơ\ nao hrom biă.

 

Ră anai, kâo hrom hăng [ing hlăk ai amăng plơi glăk pơhra\m adôh rơngê, ting ting, ayo\ hăng hơdôm er adôh pơkon”.

           

Er adôh rơngê juăt biă amăng tơlơi hơd^p mơda, bruă ngă đang hmua, jing ano# ngă mơ-ak pran jua [u dưi kơ[ah amăng djuai ania Hơdang.

 

Bôh pia [u djơ\ kơnong kơ tơtar đ^ amăng hơdôm mông jơnum ngui bơyan pơdơi prong ôh mơ\ amăng hơdôm phiăn ngă yang, ]ơkă thun phrâo, neh wa [ơi hơdôm bôh plơi pla ăt glăk djă pioh hăng ngă tui.

 

Ơi A Lih, tha plơi Kon Wang, să Ea Yiêng, tơring glông Krông Pa], tơring ]ar Daklak, brơi thâo:

           

“Neh wa amăng [ôn Kon Wang do# ư-ang hăng djă pioh hơdôm jua adôh đưm mơng ơi yă đưm pioh glăi. {ing gơmơi adôh mơ-ak thun phrâo, hơ-ư\\] hmưi hăng jua adôh Rơngê.

 

Amăng tơlơi ngui ngor mơ-ak mơng sang ano# hăng plơi pla [ing gơmơi adôh bơkơtuai nao rai na nao amăng tơdruă hăng ăt pơtô glăi mơn kơ [ing ană anôm pioh tơdơi anai [u pioh rơngiă h^ gru grua bôh thâo djuai ania”.

           

Yua kơ tơlơi bơwih [ong, s^ mdrô bơdjơ\ nao, hơdôm mơta er adôh mơng hơdôm kual pha ra bơdjơ\ nao kơtang biă amăng tơlơi hơd^p mơda neh wa, sa dua er adôh đưm kah hăng giăm rơngiă abih laih, [ing hlăk ai [u gan đơi ôh hăng tơlơi adôh đưm mơng pô.

 

Khă hnun hai, [ơi sa, dua bôh plơi pla mơng djuai ania Hơdang [ơi kual }ư\ Siăng ră anai, er adôh Rơngê ăt dưi tơtar hyu mơn amăng hơdôm tal jơnum ngui sang ano#, amăng mông ngă yang, jơnum plơi pla.

 

Rơgao hơdôm tơlơi adôh mơng neh wa pô, mơng hơdôm mơnuih thâo tơlơi adôh đưm djru pơjing laih tơlơi mơ-ak kơ djop mơnuih, djru neh wa thâo hluh hloh tơdruă, pơke\ hăng pran jua mut hrom, hrưn đ^ pơdo\ng tơlơi hơd^p phrâo./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih pơblang hăng pôr