VOV4.Jarai-Dong mơng sa boh anih hmư\ hing lăi tơkeng ană lu, tơkeng ană ker, kơnong rơgao 5 thun đô], [on {rah, să }ư\ Dliê Mnông, tơring glông }ư\ Mgar, tơring ]ar Daklak, hơmâo ngă klă hơdră tơkeng ană hui, tơkeng ană [iă laih anun pơdong sang ano\ rơguăt.

Mrô pơđ^ ako\ mơnuih r^m thun amăng [on anai hro\ trun laih. Gum hrom boh tơhnal anun le\, khom lăi nao kơ tơlơi hur har amăng bruă mă mơng anai am^ ~ương anăn `u (H’Bư {uôn Dap)- pô djru bruă gah mrô mơnuih amăng plơi, lu mơnuih [on sang đăo kơnang, khăp pơpu\.

{on {rah, să }ư\ Dliê Mnông, tơring glông }ư\ Mgar, tơring ]ar Daklak, hơmâo 87 boh ako\ sang, amăng anun hơmâo 61 krop rơkơi bơnai truh thun tơkeng ană bă.

Thun 2013, mrô tơkeng ană bă 3 ]ô pơngo\ [ơi să }ư\ Dliê Mnông truh kơ 28%, lu hloh amăng tơring glông }ư\ Mgar, amăng anun [on {rah yơh jing lu hloh.

Lăng nao kơ tơlơi ư\ rơya rơpa mơhao, ană bă lu [u hơmâo asơi huă a`ăm [ong mơng ană plơi pla amăng [on, am^ ~ương pơyơr pran jua ngă bruă gah mrô mơnuih amăng plơi.

Tui hăng `u, khom gir kơtir jak iâu mơnuih [on sang, krop rơkơi bơnai amăng plơi, brơi gơ`u nao ngă tui mơne] [ă ană hơmâo hơdră kơ sang ano\, hnun kah dưi pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă laih anun hrưn đ^ ngă pơdrong lăp djơ\. Am^ ~ương lăi:

‘’Kâo rong kiăng ngă bruă djru djop mơnuih amăng plơi pla. Kiăng pơgôp hrom amăng plơi pla ta dưi pơđ^ kyar hloh.

Tơdah sang ano\ lu ană bă tơlơi hơdip mơda [ă [em ]em rông ană bă hrăm hră mơar [u truh kih ôh…’’

Hơdôm hrơi blung a `u ngă bruă bưp [u [iă ôh tơlơi tơnap tap yua dah lu adơi amai amăng [on aka [u thâo hluh dlam ôh kơ bruă mrô mơnuih [ă ană hơmâo hơdră klă kơ sang ano\.

Tơlơi tơkeng ană tal klâo lu biă mă, mrô sang ano\ [un rin ăt lu mơn. Tu\ a` kơ tơlơi tơnap tap laih anun hrăm tui lu mơta tơlơi kiăng thâo,  biă mă `u gah bruă mrô mơnuih hăng [ă ană hơmâo hơdră laih anun hyu pơtô pơblang kơ djop sang ano\ kiăng djơ\ hơdră, anăm arăng pơmin sat kơ bruă mă.

Jak iâu brơi ngă tui tơlơi [ă ană hơmâo hơdră. {ing mơnuih `u gleng nao hloh le\ [ing [un rin, tơnap tap, sang ano\ lu ană bă, sang ano\ tơkeng sa hơnong đah bơnai [udah đah rơkơi.

Lơ\m nao pơtô lăi, jak iâu `u lăi pơthâo ano\ ngă gun tơnap tap kơ tơlơi hơdip mơda sang ano\, tơlơi bơwih [ong huă truh kơ bruă mă pơgang tơlơi suaih pral kơ am^ hăng ană bă;

laih anun lăng tui kơ [ing tơkeng [iă ană bă, tơlơi bơwih [ong huă `u pha ra hăng pơđ^ kyar hloh, ană bă hrăm hră truh tơl soh. Am^ ~ương brơi thâo:

‘’Hơmâo lu tơlơi tơnap tap amăng bruă jak iâu [ing adơi amai đah kơmơi amăng [on ngă tui tơlơi [ă ană hơmâo hơdră, kah hăng ta nao pơ sang ano\ arăng [u bưp ôh, dua le\ lu sang ano\ tơkeng ană sa hơnong, kiăng hơmâo dong ană đah rơkơi [udah ană đah kơmơi anun gir run tơkeng dong.

Rơngiao kơ anun, hơmâo mơn krop rơkơi bơnai aka [u thâo ngă tui tơlơi [ă ană hơmâo hơdră, ngă tui mơne] anăm [ă ană lơ\m pơje\ giăm rơkơi bơnai…’’.

Tơlơi gir run, sơ\n pran jua mơng amai dưi djru kơ plơi pla gơ`u [rư\ thâo hluh. Ră anai, pơ [on gơ`u hơmâo 53/61 krop rơkơi bơnai amăng thun tơkeng ană, ngă tui tơlơi [ă ană hơmâo hơdră, dưm troă mơne] kiăng huăi [ă ană sit pơje\ giăm rơkơi bơnai.

Mrô sang ano\ tơkeng ană tal klâo hro\ laih. Thun 2016, amăng plơi kơnong hơmâo 2 krop rơkơi bơnai đô] tơkeng ană tal klâo.

Lu sang ano\\ tơkeng sa, dua ]ô ană tơlơi bơwih [ong huă gơ`u dưi pơđ^ kyar, [ă [em ]em rông ană bă hrăm hră pơar truh tơl.

Am^ Djung, pơ [on {rah ăt lăi pơthâo, yua hơmâo am^ ~ương pơtô lăi, pơtrut pơsur anun yơh rơkơi bơnai gơ`u pơdơi [ă ană, laih tơkeng giong ană tal 2 kiăng hơmâo tơlơi gêh gal ]em rông ană bă klă hloh hăng pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă sang ano\.

‘’Bơni kơ am^ ~ương biă mă yua djru brơi sang ano\ gơmơi ngă tui tơlơi [ă ană hơmâo hơdră.

Am^ ~ương mă bruă tong ten biă mă, djru [ing adơi amai đah kơmơi amăng plơi lu mơta tơlơi thâo thăi. ~u hyu jak iâu, pơtô lăi r^m sang ano\ ngă tui tơlơi [ă ană hơmâo hơdră.

~u do\ pơtô brơi [ing adơi amai ngă hră pơar ]an prăk kơnuk kơna pioh bơwih [ong huă’’.

Lăi pơtong kơ tơlơi gum djru mơng am^ ~ương amăng bruă mă gah mrô mơnuih mơnam, amai H’Yuan Ayun, pô ngă bruă gah mrô mơnuih să }ư\ Dliê Mnông brơi thâo, yua hơmâo tơlơi hur har tong ten mơng am^ ~ương anun bruă mă gah mrô mơnuih [ơi să gơ`u r^m thun tu\ yua soh, boh nik `u bruă mă mrô mơnuih mơnam [ơi [on {rah, dưi ngă djơ\ hơdră, djơ\ hơnong pơtrun soh.

Jing khoa grup đah kơmơi amăng [on, am^ ~ương jao bruă hơge\t `u ngă tu\ yua soh, anun [ing adơi amai amăng plơi khăp hăng pơpu\. Amai H’Yuan Ayun lăi:

‘’Am^ ~ương ngă rah khoa grup đah kơmơi anun gêh gal amăng bruă pơtô ba kơ bruă mrô mơnuih, tơlơi [ă ană hơmâo hơdră.

~u [u kư guam ôh nao truh pơ r^m boh sang ano\ pơtô lăi, pơ]râo brơi ngă tui. Truh thun 2016 mrô mơnuih tơkeng ană tal 3 amăng plơi pla [iă laih. Thun 2017, 6 blan ako\ thun [u hơmâo krop rơkơi bơnai pơpă ôh tơkeng ană tal 3’’.

Hơdôm tơlơi pơgôp pran jua mơng am^ ~ương dưi hơmâo gong gai kơnuk kơna să hăng anom bruă mrô mơnuih ]ih pioh hăng pơpu\ bơni.

Amai am^ ~ương ]ang rơmang ngă lu bruă klă hiam hloh pioh djru ană plơi gơ`u jai hrơi pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă, kiăng trơi pơđao yâo mơak.

                                                            Nay Jek : Pô ]ih hăng pôr