VOV4.Jarai-Hăng djuai ania M’nông, rơngiao kơ gơnam pioh yua amăng sang ano\ kah hăng c\ing, c\eh, [udah bung, bai, rêu, rô djuai ania M’nông pioh c\i gui djuh, ia nao pơ hmua...le\ sêng, c\ơ-kua (djuai ania Mnông iâu le\ dông) ăt yôm biă mă amăng tơlơi hơdip rim hrơi.

 

Anai le\ gơnam [u dưi kơ[ah ôh amăng sang ano\, pioh gơnam amăng hrơi ngui ngor, ngă yang rơbang mơng djuai ania M’nông.

  

   Hlâo adih, djuai ania M’nông juăt mơ`am sêng, c\ơ-ua hăng phun pơ-ô hăng hre\ huai, kiăng hơmâo sêng, c\ơ-kua kjăp hăng hiam le\ đah rơkơi djuai ania M’nông kho\m thâo mông hơpă djơ\ lăp nao pơ glai c\ong phun pơ-ô hăng mă hre\ huai rơmuăn huăi rơc\ăm, hu\i kơ mot [ong.

 

 

Ơi Y Tai djuai ania Mnông djă pioh bruă mơ`am sêng, c\ơ-kua

 

Tui hăng ơi Che Hoai (Y Tai), do\ [ơi plơi Phú Lợi, să Quảng Phú, tơring glông Krông Nô, Daknông lăi, sêng, c\ơ-kua mơng djuai ania M’nông [u thâo hơmâo mơng hơbin ôh, kơnong kơ thâo mă, mơng do\ anet, `u kiăo tui ama `u nao koh phun pơ-ô, mă hre\ huai glăi mơ`am sêng, c\ơ-kua, rơ-i…

 

~u hơmâo ama `u pơtô mơ`am sêng, c\ơ-kua mơng anet mơn, kah hăng bruă [ing đah rơkơi juăt ngă yơh anun.

 

Kiăng mơ`am sa boh sêng, c\ơ-kua le\ rơngiă lu mông biă mă. Blung a le\ nao koh kram pơ-ô, ta nao koh lơ\m aka [u truh blan bơrơmi, ruah phun pơ-ô c\ăt sui 3 thun, than `u tơpă, prong, tơdơi kơ anun krih tơluah, ba nao c\ơ-amu ha hrơi amăng pơ-iă.

 

 

Sêng pioh c\ơ-amu pơdai

 

Giong anun dong, ta kho\m thâo blah pruăi hăng kơđuh pơ-ô phara, mă hre\ kô| mơ`am hơtai, kơđuh pơ-ô pioh mơ`am gơnăo gơ\.

 

Biă mă `u, lơ\m mơ`am sêng, c\ơ-kua, pô mơ`am [u dưi kơ [ah ôh thong anet, glông năng ai `u 15cm, thong kho\m tơma djơ dji\p mơtăm yơh laih anun hơmâo pơsơi wil, ako\ `u djơhueng c\i tơluah pơ-ô, hre\ huai lơ\m mơ`am.

 

Ơi Che Hoài (Y Tai), do\ [ơi plơi Phú Lợi, să Quảng Phú, tơring glông Krông Nô, Daknông brơi thâo:

 

‘’Hơmâo lu biă mă gơnam yua rim hrơi mơng djuai ania M’nông kah hăng sêng, c\ơ-kua, bung, bai, rêu, rô...Ano\ hơget [u hơmâo le\ ta mơ`am ano\ anun.

 

Neh met wa kiăng gơnam hơget le\ kâo ngă brơi, pơhmutu sêng le\ neh met wa [u amuaih kiăng đơi dong tah yua ră anai arăng yua [aih laih, samơ\ ăt muaih hơmâo mơn sêng, c\ơ-kua, biă mă `u c\ơ-kua pioh c\i tơpoi hơdoi braih, yua dah hiư\m thâo tơpoi hăng [aih, kâo kho\m mơ`am sêng, c\ơ-kua, bung, bai, rêu rô yơh yôm hloh’’.

 

Juăt `u sêng prong hloh kơ c\ơ-kua, yua sêng arăng pioh c\ơ-amu pơdai, braih, bơ c\ơ-kua le\ pioh c\i hơdoi, tơpoi pơdai, braih, kơtor, rơtă.

 

 

Amai Am^ Phú mă c\ơ-kua hơdoi braih

 

Sêng, c\ơ-kua pioh c\i c\ơ-amu gơnam mơng djuai ania M’nông [u kiăng mơ`am gru bơnga hơget ôh. Samơ\ c\ơ-kua pioh dưm gơnam ngă yang [udah pioh gơnam [ong huă, pioh asơi kho\m mơ`am gru bơnga hiam.

 

Hơmâo sêng, c\ơ-kua hiam le\ pô mơ`am anun kho\m rơguăt tơngan, thâo hơdră mơ`am, thâo pơc\eh gru bơnga mơng phun kram, mơng pơ-ô anun.

 

 

Tui hăng ơi Che Phan (Y Tuân) do\ [ơi plơi Phú Lợi, să Quảng Phú, tơring glông Krông Nô, Daknông, sêng, c\ơ-kua mơng djuai ania M’nông anet prong phara, gru bơnga phara mơn.

 

Sêng, c\ơ-kua yôm biă mă amăng tơlơi hơdip rim hrơi mơng djuai ania M’nông. Ơi Che Phan (Y Tuân) brơi thâo:                       

              

‘’Sêng, c\ơ-kua pioh yua amăng lu bruă, sêng pioh c\i c\ơ-amu ([hu) pơdai, kơtor, c\ơ-kua pioh c\i tơpơi, hơdơi braih, kơtor, rơtă tơdơi bơyan pe\ pơhrui.

 

Laih dong c\ơ-ua găp [rô prong 80cm [udah 70cm tơdah mơ`am 1met le\ ta djă tơpoi gơnam `u kơtrâ|o đơi, bơ sêng pioh c\i c\ơ-amu gơnam le\ tui hluai kơ phun pơ-ô anet prong mơn, mơ`am prong jai klă hloh’’.

  

Sêng, ơ-ua [u kơnong pioh gơnam yua amăng sanga no\ đôc\ ôh mơ\ pioh ngă gơnam pơhrup brơi, pơdah thâo gru hiam hăng tơngan rơguăt bruă, thâo rơgơi mơng đah rơkơi djuai ania M’nông hlâo c\i do\ bơnai, pơ[uh pran jua triăng kơtang mơng [ing đah rơkơi.

  

Hlâo adih amăng plơi pla gơgro\ kơ sang ano\ yơh lêng hơmâo sêng, c\ơ-ua pioh c\ơ-amu pơdai, kơtor [ơi lan sang.

 

Lơ\m tơlơi hơdip pơđ^ kyar, lan sang [ơi hơdôm boh plơi pla hơmâo man pơkra hăng xi măng abih laih, hăng hơmâo [aih prong dong c\i pơplih h^ sêng, c\ơ-kua.

 

Sêng, c\ơ-kua do\ hơmâo truh ră anai le\ yua do\ hơmâo pô mơ`am đôc\. Rơnuk hlăk ai ră anai hui đôc\ mơng hơmâo pô thâo mơ`am, thâo hla tui bruă ngă mơng ơi, yă mơng đưm pơdô| glăi.

 

Ơi Y Tai khut khăt lăi, kho\m kiăng djă pioh gru grua ơi, yă ta đưm, pơtô glăi kơ rơnuk ană tơc\ô mô yâo:

  

‘’Kâo amuaih biă mơ`am sêng, c\ơ-kua laih anun thâo mơ`am đu đeo yơh, đưm hlâo, kâo hơmâo ama, hơmâo ơi pơtô brơi.

 

Ră anai, kâo lăng amăng plơi [u hơmâo pô thâo mơ`am sêng, c\ơ-kua, bung, bai dong tah. Kâo le\ rơnuk nao hlâo, kâo lăng arăng ngă hlâo kâo hla tui, kâo lăng gơnam hơget neh met wa yua le\ kâo mơ`am gơnam anun’’.

              

Rơnuk anai, tơlơi hơdip pơplih lu laih, amăng rim sang ano\ djuai ania M’nông, sêng, c\ơ-kua [u hơmâo đơi dong tah. Bruă mơ`am rơ-i, c\ơ-kua yua anun mơn amăng [rư\ rơngiă tui.

 

Mơnuih djuai ania M’nông abih pran jua lơ\m do\ tơdăm gir hrăm bruă, rơgơi ngă bruă ră anai ăt do\ ting nao ngă hiư\m pă kiăng djă pioh gru grua mơng ơi, yă ta huăi rơngiă, ngă hiư\m pă mơng dưi pioh glăi kơ rơnuk tơdơi.

 

Siu H’Mai: Pô pơblang hăng pôr