VOV4.Jarai - Tha plơi ơi K’Bang, djuai ania K’ho, să kual asuek Phi Liêng, tơring glông tơnap tap Dam Rong, Lâm Đồng, `u le\ pô hro\m hăng gong gai [on lan abih pran jua hyu iâu pơthưr pơtô pơblang ană plơi gum djru nao rai, pơlir hơbit, [u phă pơrai glai rưng, c\oh sur pơplih lo\n ngă hmua. Kiăng neh met hră hăng ngă tui, tha plơi yơh pô nao hlâo ngă djo\p bruă hơmâo amăng plơi pla.

Tha plơi ơi K’Bang (anăn arăng juăt iâu le\ Bàp Đại) 63 thun, do\ [ơi plơi Bo\ble\, să kual ataih Phi Liêng, tơring glông Dam Rong, Lâm Đồng.

Amăng lăm sang `u atol lu [ang apah bơni, hră bơni yua gong gai [on lan, anom bruă brơi, pơpu\ kơ pran jua gum djru prong prin mơng `u amăng lu thun rơgao.

Biă mă `u le\ amăng rơ wang thun 90 mơng rơnuk thun hlâo, lơm neh met wa mơng ataih rai do\ plơi `u tui hăng jơlan hơdră mơng Kơnuk kơna pơtrun, hăng tơlơi gơgrong bruă, hơmâo kơdrưh, `u hro\m hăng gong gai [on lan jak iâu neh met wa amăng plơi gum djru nao rai, kăng pơpha lo\n kơ mơnuih phrâo mut rai do\, gum djru pơlir hơbit pran jua, [u dưi phă glai ngă hmua.

Ră anai, plơi Blo\ble\ le\ plơi hơmâo tơlơi bơwih [ong – mơnuih mơnam đ^ kyar hloh [ơi să, rơnuk rơnua hơđong kjăp, huăi hơmâo bruă do\ ung mơng muai bơnai mơng anet dong tah. Ană plơi thâo djă pioh tơlơi phiăn, gru grua hiam mơng ơi, yă mơng đưm pioh glăi, gir pơđ^ kyar bơwih [ong.

Tha plơi ơi K’Bang hok mơ-ak:

‘’Hlâo adih [ing gơmơi do\ [ơi kual ataih, asuek gah kual Dà Dờng hơđăp, arăng brơi nao do\, bơwih [ong [ơi plơi Blo\ble\ anai mơng thun 1987.

Anai le\ lo\n tơnah mơng ơi yă gơmơi đưm, samơ\ lơm Ping gah, Kơnuk kơna jak iâu ană plơi mơng Ding Dơng, Păng Sin gah kual lo\n Tây Sơn glăi pơ anai do\ le\ gơmơi ăt pơpha lo\n mơn kiăng [ing gơ\ hơmâo lo\n ngă hmua.

{ing gơmơi gum djru nao rai, laih anun kiăng pơđ^ kyar hro\m, hơđong kjăp tơlơi hơdip. Ră anai plơi pla gơmơi jing plơi bơwih [ong đ^ kyar hloh laih.

Lăi nao tha plơi K’Bang, yă K’Bớ (arăng juăt iâu le\ Mè K’Thu) pơpu\ biă kơ tha plơi anai. ~u iâu tha plơi hăng anăn iâu pơpu\ le\ ‘’anong’’.

‘’Kâo lăng tha plơi le\ pô hơmâo kơnuih hơdip hiam, ba jơlan hlâo amăng djo\p bruă kơnuk kơna pơtrun kơ plơi pla, lêng pơlir hơbit, thâo khăp nao rai mơng sang ano\ ăt kah hăng ană plơi pla.

Anong yơh pô juăt hyu pơtô, iâu pơthưr ană plơi bơwih [ong pơkra gơnam, kiăng ană plơi djă pioh gru grua, tơlơi phiăn hiam mơng ơi, yă ta đưm kah hăng jơnum ngui ngor, adoh tam pớt, adoh tòng bơr…

Anong juăt pơtô glăi jơlan hơdră pơtrun mơng Ping gah, Kơnuk kơna, anong ngă bruă klă biă, `u yơh pô ba gru hlâo…’’.

Blo\ble\ le\ plơi prong biă, hơmâo lu mơnuih do\. Mrô ană mơnuih lu biă mă le\ djuai ania [iă [ơi kual C|ư\ Siăng kah hăng: K’ho, Mạ, S’Tiêng, rơngiao kơ anun dong amăng plơi hơmâo lu adơi ayong mơng kual pơngo\ dêh ]ar mut rai do\, bơwih [ong kah hăng: Mường, Nùng, Dao hăng Yuăn.

Tơlơi hơdip mơng neh met wa gơnang kơ bruă ngă hmua (ngă tiu, kơphê, măcca, boh troh, pơdai ia) hăng rông hlô (kơbao, rơmô, bê, mơnu\ bip hăng rông akan).

Kiăng pơđ^ kyar bruă pla kyâo, rông gơnam, tha plơi gir hyu iâu pơthưr pơtô pơblang neh met wa c\oh sur lo\n hmua, pơplih phrâo phun pla, ko\m [u dưi phă glai ngă hmua…

Rơngiao kơ anun dong, tha plơi K’Bang pơtô mơn kơ neh met wa [u brơi bơmă brơi ană bă do\ rơkơi bơnai mơng anet, [u brơi do\ glăi ană anong ană neh, [u dưi pơgô| kiăng do\ kơ pô hlơi drơi hơpă ôh, ană bă do\ rơkơi bơnai tui hluai kơ gơ`u pơkhăp, khăp pô hlơi le\ do\ kơ pô anun…

Yă K’Líp, Kơ-iăng khoa apăn bruă Ping gah să Phi Liêng, tơring glông Dam Rong, Lâm Đồng, lăi nao kơ tơlơi gum djru mơng tha plơi K’Bang hăng mơnuih [on sang `u lăi tui anai:

‘’Să Phi Liêng hơmâo 8 boh plơi, amăng anun hơmâo 5 boh plơi djuai ania [iă, ăt do\ amăng anăn sang ano\ tơnap tap 30a. Bơ 3 boh plơi do\ glăi lêng kơ juai ania Yuăn.

Djuai naia aset hơmâo rơbêh 65%. Tha plơi K’Bang [ơi plơi Blo\ble\ bơwih [ong đ^, sang ano\ ngă gru ba jơlan hlâo amăng bruă jak iâu mơng gong gai [on lan. Tha plơi yơh pô juăt hyu pơtô pơblang neh met wa ngă tui hră pơtrun mơng Ping gah, tơlơi phiăn mơng Kơnuk kơna’’.

Phi Liêng le\ să tơnap tap biă mơng tơring glông 30a Dam Rong, tơring ]ar Lâm Đồng. Truh ră anai, să kơnong dưi ngă giong 13 rơnoh pơkă plơi pla phrâo, mrô sang ano\ rin ăt do\ rơbêh 18%.

Kiăng dưi ngă 19 rơnoh pơkă amăng thun blan pơ anăp, gong gai [on lan kiăng lu mơnuih ngă kơnuih hơdip hiam kah hăng tha plơi ơi K’Bang amăng bruă iâu pơthưr, jak iâu neh met wa gum hro\m ngă djo\p bruă yua gong gai pơtrun.

Siu H’Mai: Pô c\ih hăng pôr