VOV4.Jarai-Tơring glông {uôn Đôn tơring ]ar Daklak le\ sa amăng hơdôm anih do\ djă pioh gru grua ană plơi pla đưm lu hloh amăng kual }ư\ siăng.

Bruă hyu guăi rơman pơ anai kơnong do\ glăi amăng tơlơi akhan đô], samơ\ bung bai, rêu ro [ing ơi tha, yă mơdôn ăt do\ djă pioh đô], wơ\t hăng tơdăm dra ]ơđai anet do\ gui hyu, nao pơ hmua, kiă rơmô kơbao, amăng bruă mă, tơlơi hơdip mơda r^m hrơi [u lui ôh.

Gơnam yua mơng kơdung kơsu, gêt ia kơsu ăt ]i pơhroa kơ gơnam yua gui bung bai đưm, bruă krih mơ`am hơđăp, samơ\ bung bai, rêu ro mơ`am hăng ale, pơ-ô ăt do\ hnong đô], yua dah anai le\ gơnam gru đưm je\ giăm hăng ơi yă pioh glăi.

Mơnuih hur har kơ tơlơi anun le\, ơi Phiên pơ [on Nà Sược, să Ea Huar.

Ơi Phiên, 75 thun laih, samơ\ ăt đuăi hyu amăng glai koh pơ-ô, koh djrao, krih mơ`am rêu ro, bung bai. Tha plơi brơi thâo, kiăng dưi mơ`am giong sa boh rêu hiam, yôm biă mă `u ruah e\p phun ale, pơ-ô dlông uan, tơpă djhơr, kiăng mơ`am rai rêu hiam, dơnar, kjăp.

Rêu gah djuai ania Mnông hơmâo ¼ ]răn mơ`am lôm ia ju\, arăng pik ia hơdăng lu\k hăng kơtăk akha phun tơnung glai.

Pơ-ô, ale pik ia ju\ anai pioh mơ`am gai dong, găo, rêu ro. Ia ko# jing ]răn prong ta lăi ka` `u, ka` ia ju\ arăng mơ`am ngă rêu brung đô] lu. Giong arăng mơ`am rêu, bah rêu arăng găo h^, apo\n hăng hre\ huai krih rơpih hiam biă mă, huăi hơmâo mơta ôh hu\i s^ djơ\ kl^ kliăng ta lơ\m gui `u.

Giong anun dong, arăng koh kyâo trah pơjing rai pang. Kyâo trah mă phun kyâo nhau, tui hluai pô ta kiăng, trah rơpih lă, anet prong ăt tui hluai hơbo# rêu `u mơn.

Laih pơjing giong sa boh rêu, arăng yôl lui [ơi ngo\ pra apui sui blan anun kah ba yua [udah ba s^. Tha plơi ơi Phiên lăi:

‘’Mơng hlâo kâo mơ`am rêu, kơnong mơ`am kơ ană tơ]ô amăng sang ano\ gui đô], ră anai tha rơma laih, [u anăm hyu bruă pưk hmua, anun mơ`am kơnong pioh s^ e\p prăk. Rêu tui hluai anet [udah prong nua kâo s^ 250 rơbâo prăk truh 300 rơbâo prăk.

Kâo juăt ba s^ pơ hơdôm plơi giăm anai, hlơi kiăng blơi kâo s^. Ră anai, [iă mơnuih đô] mơ`am rêu ro, pơ plơi gơmơi kơnong do\ glăi 2 ]ô đô]’’.

Ơi Phiên kih kram mơ`am rêu

Mơ`am rêu ro, bung bai le\ bruă mă mơng đưm đă laih gah djuai ania Mnông [ơi {uôn Đôn. Khă hnun, lu thun giăm anai bruă mă anai tơnap laih.

Yap amăng tơring glông, [ing thâo mơ`am rêu ro bung bai rơngiao kơ 40 thun pơdlông soh. {ing tha rơma hor kơ bruă mơ`am rêu ro pơ să Ea Huar bơngơ\t biă mă hu\i [u hơmâo mơnuih thâo mơ`am dong tah laih gơ`u glăi hăng ơi yă amăng lo\n adih, bruă djă pioh gru grua tơlơi thâo thăi đưm djuai ania ta rơngiă h^ soh sel đô].

Gah să, ăt [u hơmâo hơdră pơpă dong lơi, rơngiao kơ bruă pơtrut pran jua mơnuih [on sang djă pioh.

Tơdah kah hăng ơi  Phiên hơmâo tơ]ô ană đah rơkơi, ană đah kơmơi `u truh 7 ]ô hrăm tui `u [u lăi tah mơak, samơ\ [u hơmâo sa ]ô ôh tui hrăm bruă `u ngă anai:

‘’Mơ`am rêu ro, rơ-i ]ơkua mơng sui laih. Ră anai, [ing ană tơ]ô amăng sang ano\ [u hơmâo pô hlơi hor mơ`am rêu ro ôh.

Gơ`u do\ hơmâo lu bruă pơko\n anun ta ăt [u pơgo\ lơi. Samơ\ kâo rơngôt mơn, kâo tha rơma laih kơnong ]ang rơmang gơ`u hơmâo mông wăn hrăm tu\ hơmâo [iă hai, kiăng tơdơi anai tha rơma [u hơmâo bruă mă le\, mơ`am ngui kiăng ană tơ]ô gơ`u thâo krăn đô] tu\ mơn’’.

Hơduah tơ`a lăng mơng [ing ]ơđai, hlăk ai, abih bang lêng kơ lăi: bruă mơ`am rơ-i ]ơkua le\ bruă đô] đa] đô], [u djơ\ hăng tơlơi hơdip rơnuk anai dong tah, yua dah jăng jai do\ anet khom nao hrăm hră, truh prong hơmâo bruă pha ra baih, [u hơmâo mông do\ krih mơ`am ôh.

Ayong Y Hay Rya, 22 thun, pơ [on Nà Sược, să Ea Huar, tơring glông {uôn Đôn lăi tui anai, `u thâo mơ`am dong mơng `u 8 thun, samơ\ aka [u mơ`am giong sa boh rêu ôh. Y Hay lăi:

‘’Ơi kâo thâo mơ`am rêu sui laih. Kâo [uh ơi thâo mơ`am mơak pran jua mơn, djă pioh gru grua djuai ania pô.

Ơi ăt pơtô brơi mơn gơmơi mơ`am, sit hơmâo mông wăn kâo hor biă mă mơ`am, yua [u hmao wăn ôh anun lui.

Kâo ]ang rơmang gong gai kơnuk kơna, plơi pla, să gleng nao kơ bruă anai, ngă gêh gal lu hloh kiăng djă pioh pơđ^ kyar bruă krih mơ`am bung bai rêu ro đưm djuai ania pô’’.

Bruă krih mơ`am bung bai rêu ro djuai ania Mnông [ơi {uôn Đôn glăk rơngiă tui laih. {ing tha rơma [u truh hiăp yua dah ană tơ]ô amăng sang ano\ [u kiăng lơi.

Gong gai kơnuk kơna ăt [u hơmâo hơdră lơi djru klă hloh kơ bruă pơtô lăi, pơtrut ană plơi pla djă pioh gru grua đưm djuai ania. Amai H’Camry Rya, mơnuih mă bruă amăng să Ea Huar brơi thâo:

‘’Gong gai kơnuk kơna să ăt kiăng mơn djă pioh gru gru đưm djop djuai ania. Khă hnun, truh ră anai lu bruă mă gru grua kah hăng krih mơ`am, lu tơlơi tơnap tap [u gêh gal dong tah, anun [u hơmâo hơdră djru ba.

Gong gai kơnuk kơna ăt mơak mơn, dong yua plơi pla pơpă, hơmâo mơnuih tha, ]ơđai do\ djă pioh bruă mă gru grua đưm pioh glăi rơnuk tơdơi’’.

Gơnam s^ mơdrô pơkra hăng lu mơta mơnong, yua sang măi pơkra pơjing, [ơ [rư\ pơhroa abih gơnam yua hơđăp kah hăng gui rêu ro, djă bung bai mơ`am hăng ale pơ-ô mơng ơi yă đưm pơdo\ glăi.

Hơdră kiăng djru kơ bruă mơ`am bung bai rêu ro ale pơ-ô lăi pha, djop mơta mơnong mơnoă gơnam gru đưm kual }ư\ siăng ăt hnun mơn, ră anai kơnong kơnang kơ bruă ]ơkă tuai đô].

Hơdôm [ing thâo mơ`am rêu ro kah hăng ơi Phiên do\ ]ang rơmang na nao pơ anăp anai, gơnam krih mơ`am hăng ale pơ-ô mơng plơi gơ`u, amra jing gơnam gru grua, jua pran hiam klă đưm dưi pơtruh brơi kơ [ing tuai ]uă ngui hor blơi, pioh kơ bruă krih mơ`am gơnam gru đưm kual }ư\ siăng ăt do\ na nao amăng tơlơi hơdip rơnuk phrâo anai.

Nay Jek: Pô ]ih hăng pôr