VOV4.Jarai-{ơi tơring ]ar Kontum tơlơi ruă bạch hầu ngă bơbrah rơkông đok [ă kơtang biă mă. Amăng 3 thun giăm anai: 2016, 2018, 2019 tơring ]ar anai hơmâo 17 ]ô mơnuih ruă rơkông đok, amăng anun 3 ]ô djai.

Dơ\ng mơ\ng ako\ thun 2020 truh ră anai, [ơi tơring ]ar Kontum hơmâo 10 boh anih hơmâo tơlơi ruă bạch hầu, [ă truh 20 ]ô mơnuih ruă, amăng anun 9 ]ô ruă kraih.

Tơ tă anai, anom bruă ia jrao tơring glông Đak Tô hăng Sa Thầy hơmâo 4 ]ô mơnuih ruă rơkông đok hrom hăng  9 ]ô mơnuih ruă hơmâo kman sat arăng glăk pơjrao hăng do\ krăo lăng tong ten.

Pô ]ih tơlơi pơhing phrâo Khoa Điềm, do\ pơ kual Dap kơdư hơmâo bưp ră ruai laih anun tơ`a Kơ-iăng Khua Gơnong bruă ia jrao tơring ]ar Kontum, ơi ia jrao Võ Văn Thanh lăi nao klin tơlơi ruă bạch hầu bơbrah rơkông đok [ơi tơring ]ar.

-Blung hlâo, bơni kơ ơi ia jrao hơmâo pioh mông bưp hăng ră ruai tom anai. Ơ ơi ia jrao, na nao hơdôm thun hăng anai, r^m thun [ơi Kontum ăt hơmâo soh mơnuih ruă bạch hầu bơbrah rơkông đok. Tui hăng ih, pơpă phun `u ba truh tơlơi anai?

-Ơi ia jrao Võ Văn Thanh: Tơ tă anai hơmâo lu mơnuih khă prong laih drơi jăn [u anăm bong glăi hăng kman tơlơi ruă bơbrah rơkông đok arăng lăi bạch hầu, yua dah hlâo adih aka [u hơmâo ia jrao vaccine tla#o pơgang ôh tơlơi ruă rơkông đok, boh nik `u pơ kual ataih, tơnap tap.

Mơnuih ruă rơkông đok do\ pơjrao [ơi sang ia jrao prong tơring glông Đak Tô

Hrom hăng anun, ano\ bong glăi hăng kman mơ\ng ia jrao vaccine bạch hầu kơnong pơkă amăng 10 thun laih anun `u tơba tui yơh tơdah ta [u tla#o pơhlôm dơ\ng;

yua tơlơi do\ dong [ong huă aka [u hơdjă, tơlơi thâo hluh pơgang mă drơi jăn pô mơ\ng lu mơnuih aka [u tong ten laih anun hơdră pơhlôm pơgang, mă yua ia jrao pơgang do\ kơ[ah…anun yơh ngă kơ lu mơnuih amu` [ă [udah ba kman tơlơi ruă rơkông đok, hlong jing klin amăng mơnuih [on sang pơ anih do\ glăk hơmâo tơlơi ruă ră anai.

-Wơ\t tơdah anom bruă ia jrao tơring ]ar Kontum pok pơhai, ngă tui lu hơdră pơgăn, pơhlôm hlâo samơ\ yua hơge\t tơlơi ruă rơkông đok ăt aka [u dưi pơgăn sit nik, tu\ yua mơtam ôh le\ ?

-Ơi ia jrao Võ Văn Thanh: Tui hăng mrô rơnoh r^m thun [ing gơmơi [uh, hơdôm anih [ă tơlơi ruă rơkông đok amăng tơring ]ar hơmâo pơgăn laih hmao kru laih anun tu\ yua laih mơ\n.

Samơ\ klin tơlơi ruă rơkông đok ăt do\ hơmâo đô]. Mơta sa le\ yua kơ[ah ia jrao pơgang vaccine pơgang tơlơi ruă anai, djuai ia jrao anăn Td, kơ[ah ia jrao anun aka [u pok pơhai tla#o pơgang lu ôh.

Bơ [ơi hơdôm anih hu\i hơmâo tơlơi ruă le\ aka [u hơmâo ia jrao tla#o pơgang. Hrom hăng anun, mơnuih [on sang sit hơmâo sa ]ô [ă tơlơi ruă mơ\ng anih pơko\n, `u amra [ă amăng plơi pla hmar biă mă, pô ruă blung a aka hmao [uh anun `u [ă hyu raih daih, aka [u hmao pơgăn khut khăt. Biă mă `u pơ kual ataih, kual tơnap tap.

Anih pơjrao pơ]lah hơjăn tơlơi ruă rơkông đok [ơi sang ia jrao

prong tơring glông Sa Thầy

-Dưi thâo hơdôm thun hlâo adih lơ\m pơjrao mơnuih ruă rơkông đok bạch hầu anai, anom bruă ia jrao tơring ]ar Kontum [u hơmâo ia jrao anăn huyết thanh ôh pioh pơjrao kman ruă rơkông đok. Tơ tă anai tơlơi anai dưi pơsir yơh ơi ia jrao ?

-Ơi ia jrao Võ Văn Thanh: Thun 2018 Gơnong bruă ia jrao tơring ]ar Kontum, hơmâo rơkâo đ^ hăng Anom bruă wai lăng pơkra ia jrao-Ding jum ia jrao djru ba huyết thanh kơ tơring ]ar Kontum yua Kontum [u hơmâo ia jrao pơgang ano\ sat tơlơi ruă rơkông đok.

Tui hăng anun, Anom bruă wai lăng pơkra ia jrao dêh ]ar rơkâo kông ty s^ ia jrao Đức Minh djru gơnam ia jrao anai laih anun truh ră anai Sang ia jrao prong tơring ]ar hơmâo blơi pơđôm lui ia jrao huyết thanh pơgang kman tơlơi ruă rơkông đok pioh pơjrao kơ mơnuih duăm ruă amăng tơring ]ar laih anun truh  ră anai ăt do\ mơ\n.

-Tui hăng ih ơi ia jrao, [ơi anăp kơ ano\ hơđuh glăi tơlơi ruă rơkông đok, kiăng pơgăn tơlơi ruă tu\ yua hloh, khut khăt mơtam tơlơi ruă hu\i rơhyưt anai, tơlơi mơ\ anom bruă ia jrao tơring ]ar Kontum kiăng pok pơhai ngă tui hăng kiăng tơlơi djru hơge\t hloh ră anai?

-Ơi ia jrao Võ Văn Thanh: Kiăng wai lăng tong ten tơlơi pơhing klin ruă rơkông đok bạch hầu amăng tơring ]ar, anom bruă ia jrao kiăng pơtum nao hơdôm mơta bruă mă tum te] tui anai:

Mơta sa ăt krăo lăng tong ten hơdôm anih do\ hơmâo klin; kiăng [uh ta` hơdôm [ing [ă phrâo laih anun brơi do\ pơ]lah hơjăn; pơjrao hmao kru, kăng anih, pơgăn khut khăt anăm brơi klin tơlơi ruă anai [ă hyu djop plơi.

Mơta dua kơtưn pơphun tla#o jrao pơgang brơi djop hnong pơkă ia jrao vaccine DPT4 ăt kah hăng mrô khom tla#o jrao brơi djop kơ ]ơđai gah yu\ 1 thun djop 95% pơngo\.

Mơta klâo ăt pơtrut bruă pơtô pơblang, pôr pơthâo kơ mơnuih [on sang pơhlôm tơlơi ruă amăng kual plơi pla, boh nik `u ngă tui tơlơi pơtă pơtăn mơ\ng anom bruă ia jrao pơtô pơhlôm pơgang tơlơi ruă rơkông đok ăt kah hăng pôr tơlơi pơhing ano\ tu\ yua amăng bruă tla#o ia jrao pơgang.

Hơdră phun, tu\ yua hloh kiăng pơgăn klin tơlơi ruă rơkông đok le\ pok pơhai brơi tla#o jrao vaccine pơgang Td, pơgang hlâo tơlơi ruă kơh`ăk yua ruă rơkông đok ngă kơ [ing ]ơđai 7 thun pơngo\ kiăng bơkơtang drơi jăn bong glăi hăng kman tơlơi ruă.

Anom bruă ia jrao Kontum ăt rơkâo kơ Anom bruă ia jrao pơgang dêh ]ar, sang bruă pel e\p kman tơlơi ruă Kual Dap kơdư gleng nao djru ba ia jrao vaccine Td hăng gơnam yua gah ia jrao pioh pok pơhai hmao kru.

Rơkâo Jơnum min mơnuih [on sang tơring ]ar gleng nao ngă gêh gal djru prăk kăk pok pơhai blơi ia jrao pơgang Td tla#o pơgang kơ lu să hu\i hơmâo klin anai, kiăng pơhlôm pơgang khut khăt anăm brơi klin lar hyu amăng plơi pla.

-Hai, bơni kơ ih ơi ia jrao hơmâo pioh mông bơ ră ruai anai!

Khoa Điềm pô ]ih-Nay Jek pơblang