VOV4.Jarai- Ngă tui gru kơnuih Ling tơhan rơnuk Wa Hồ amăng rơnuk lo\n ia rơngai, hăng pran jua gir run, triăng, kơtưn đ^ bơwih [ong huă, tơhan hơđăp Lê Sỹ Hoà, Khoa Khul tơhan hơđăp să Dak Nia, plơi prong Gia Nghĩa, Daknông ngă rah bruă hyu iâu pơthưr ană plơi brơi lo\n c\i ngă jơlan nao rai amăng plơi pla, djru bruă man pơdong plơi pla phrâo.

Thun 1996, Tơhan hơđăp Lê Sỹ Hoà, rai mơng phun tơring glông Tĩnh Gia, tơring ]ar Thanh Hoá, hro\m hăng sang ano\ gơ`u rai do\ pơ să Dak Nia c\i bơwih [ong huă.

Khă rai do\ soh sel, [u hơmâo hơget ôh amăng tơngan, samơ\ yua hrăm bruă amăng puih kơđông ling tơhan, `u hro\m hăng ană plơi [ơi anai mă yua lo\n djơ\ lăp, kơtưn ngă hmua pla pơjing, pơđ^ kyar bơwih [ong huă.

Ăt mơng anai mơ\n, `u hơmâo arăng đăo gơnang, ruah mă ngă Khoa tơhan hơđăp să Dak Nia amăng lu thun anai laih.

Thun 2011, lơ\m hơmâo jơlan hơdră abih bang mơnuih man pơdong plơi pla phrâo, hăng tơlơi gơgrong bruă mơng pô hăng gru kơnuih mơng tơhan rơnuk Wa Hồ, tơhan hơđăp Lê Sỹ Hoà iâu pơthưr hơdôm c\ô tơhan hơđăp amăng khul ri\m c\ô djru [iă pran jua, hrơi mă bruă, c\i man pơkra glăi anih anom amăng să.

Rơđah biă mă `u le\, khul anai hơmâo ngă 9 arăt jơlan nao rai amăng plơi, djru rơbêh 500 klăk prăk, laih anun brơi rơbêh 3.000 met karê lo\n c\i pơkra 15 km jơlan glông hluh nao rai amăng să.

Dong mơng hrơi hơmâo jơlan phrâo, tơlơi hơdip mơda mơng neh met wa hơmâo lu tơlơi pơplih phrâo. Ơi Phạm Văn Lương, thôn Nam Dạ, să Dăk Nia, brơi thâo:

‘’Ngă jơlan phrâo amăng plơi pla hơmâo lu tơlơi gêh gal biă mă kơ neh met wa, iâu pơthưr neh met wa brơi lo\n, jao glăi phun pla c\i hro\m hăng dêh ]ar tâ ngă jơlan.

Plơi Nam Dạ hơmâo 3 arăt jơlan laih anun ba glăi lu tơlơi tu\ yua biă mă kơ ană plơi pla, hrơi hơjan angin nao rai mơ-ak, tal dua dong le\ pơdu\ pơgiăng gơnam tam ăt amu` hloh mơ\n’’.

Hăng bruă ngă Khoa tơhan hơđăp mơng să Dak Nia, ơi Lê Sỹ Hoà lêng ngă klă bruă arăng jao.

Rơngiao mơng anun dong, `u ăt hyu iâu pơthưr, djru hmao tlôn adơi ayong ling tơhan do\ tơnap.

Dong mơng thun 2011, mrô tơhan amăng khul bưp tơlơi tơnap tap truh kơ 20%, samơ\ truh kơ ră anai, [u hơmâo dong tah tơhan hơđăp [un rin.

Tơdơi kơ 5 thun, mrô tơhan hơđăp mơg să đ^ mơng 120 truh kơ 190 c\ô, hăng keh prăk ‘’yua kơ adơi ayong ling tơhan’’ hơmâo rơbêh kơ 600 klăk prăk, djru [ing adơi ayong ling tơhan c\an prăk c\i bơwih [ong.

Sa boh sang ano\ tơklaih h^ laih amăng tơlơi [un rin yua hơmâo tơlơi gum djru mơng adơi ayong ling tơhan, ơi Bùi Xuân Thanh, thôn Đồng Tiến, să Dak Nia, lăi tui anai:

‘’Tơhan hơđăp Lê Sỹ Hoà hơmâo pran jua hur har biă mă hăng bruă mă amăng khul, `u gir run, pơalum pran jua adơi ayong, ngă hiư\m pă kiăng ngă truh kih bruă arăng jao.

Dong mơng hrơi hơmâo `u djru, sang ano\ gơmơi bơwih [ong huă đ^ go\ amo\, ngă sang, blơi rơdêh, [ing ană bă kâo hrăm hră thâo rơgơi, bơwih [ong huă đ^ kyar laih’’.

Tơhan hơđăp Lê Sỹ Hoà lêng pơmin glăi pô `u tui anai: Ta le\ tơhan rơnuk Wa Hồ, ta kho\m hơmâo pran jua kơđiăng kơ bruă mă, gum hro\m pơđ^ kyar bơwih [ong huă, [u pơdơi pơdă pơplih phrâo gru kơnuih hiam klă, lêng thâo khăp păp tơdruă, hơdip hiam, jê| giăm hăng djo\p mơnuih mơnam.

‘’Mơng bruă hmư\ tui hră pơtrun mrô 3 mơng Ding jum kơđi ]ar, dong mơng bruă hrăm hră le\ [ing gơmơi lêng thâo hluh, [ing gơmơi le\ tơhan rơnuk Wa Hồ, yua anun amăng tơlơi hơdip ri\m hrơi kho\m gum hro\m pơđ^ kyar bơwih [ong huă, laih dong le\, tơlơi pơmin mơng Wa Hồ le\ tơlơi pơmin dlăm, ngă tui truh kơ rơnuk tơdơi, anai le\ jơlan c\râo ba kơ djo\p bruă mă, [ing gơmơi lăng le\ kho\m hrăm hăng hla tui Wa Hồ, laih dong khut khăt kho\m hrăm tui hăng mă bruă bơwih [ong huă’’.

Rơngiao mơng hră pơpu\ bơni mơng khul tơhan hơđăp djo\p gưl amăng hơdôm thun laih rơgao, phrâo anai, amăng thun 2016, tơhan hơđăp Lê Sỹ Hoà hơmâo kơdrưh yua hơmâo mă hră pơpu\ bơni mơng Khoa dêh ]ar ta kơ gru kơnuih hiam amăng bruă hrăm hăng hla tui gru kơnuih Hồ Chí Minh.

Siu H’Mai: Pô ]ih hăng pôr