Truyện cổ phát, chủ nhật ngày 3/8/2014       

                THÀNH TÀ –KƠN  ( Truyện cổ Bana –Vĩnh Thạnh)

                                                          Nay Jek : Pơblang hăng akhan glăi

          Anai đưm đă ră hlâo adih, pơ plơi Kon Blo, do\ hơmâo sa boh boh pơtâo prong arăng jua#t iâu `u boh pơtâo Tà-Kơn. Hơjan  hlim hơdum rơnuk thun laih rơgao samơ\ ăt [u [ong hro\ boh pơtâo anai mơn, rơna, kơtoa` ]ăt đ^ ăt [u gôm djop boh pơtâo anai lơi, tơlơi ră ruai kơ `u aka [u thâo abih ôh.

          {u thâo ôh dua adơi ayong [ing Drum hăng Drăm mơ\ng pơpă `u rai, gơ`u [uh boh pơtâo hiam gơ`u mă pơdong đ^, mă dưm hla ha bơnah laih anun sah tơgă gơ`u, sah dao rah pioh rơmet jơlan nao pơ anăp dong. Samơ\ hling hlang biă mă, mơta dao, mơta tơgă gơ`u, kơnong phrâo mă dưm pơ anun aka [u sui ôh, [ong djơ djrih mơtam, koh kyâo pơ prong đơ hơgor tu\ mơn ăt joh mơn, djơ\ boh pơtâo boh pơtâo ăt pơ]ah mơn.

          Ơi {ok Ria pơ plơi Kon Blo găn nao [uh gơ`u do\ koh ngui boh pơtâo, anun mă tơgă `u lông koh nao, samơ\ tơgă ơi {ok Ria [ah h^. Anun Drum hăng Drăm brơi gơ`u sah tơgă [ơi boh pơtâo anun, tơgă `u hlong mơta djrih mơtam, koh boh pơtâo kah hăng arăng koh ngui phun pơtơi sek. Giong anun, {ok Ria glăi kơ `u yơh, glăi truh pơ plơi, `u ră ruai kơ arăng thâo kơ boh pơtâo hiam, [u hơmâo pô đăo tơlơi `u ră ruai ôh. ~u rơ-a` biă, anun mă tơgă `u koh boh pơtâo, tơgă [ah h^ huêu, [uh tui anun jai kraih arăng djik djak khak kơ]uh kơ `u. Samơ\ {ok Ria plơi anun pơpă thâo puăi [lor kơ arăng le\, tơdah hơmâo hlơi ]i nao hrom `u dlăng lăng boh pơtâo Drum hăng Drăm anun kah thâo. Tơgă tho\ng hlơi nao sah pơ boh pơtâo hiam anun ăt amra [ong mơn, koh boh pơtâo ăt dưi soh, samơ\ tơgă glăi pơ sang lông koh boh pơtâo ăt [ah huêu soh.

          {uh [ing Drum, Drăm hiam rơkơi, hơmâo boh pơtâo yang brơi, anun  yơh ană plơi pla plơi Kon Blo, mơ\ng tha muai, ]ơđai hlăk, ]ơđai mơ\ng tơ-ut, ]ơđai mut kuang ăt kiăo tui  Drum, Drăm soh yơh, nao ako\ pơdong plơi pla phrâo. Hlâo kơ anun hă, ană plơi pla Kon Blo bral hơngal na nao, yua ayăt roh jua#t nao ngă pơ rung pơrăng ană plơi, rim thun mơtam đuăi kơ ayăt. Ră anai, hơmâo laih [ing Drum hăng DRăm, hơmâo boh pơtâo hiam, ană plơi pla hor ngă bruă, sah tơgă đao, dao tho\ng pioh koh boh pơtâo ba glăi bư\ bơnư\ ngă pơga plơi.

          Anai ha hrơi anun, hơmâo khul ling tơhan lu biă mă yua Tà Pông Kang ngă khua ba jơlan hlâo, nao rơkâo ngă adơi ayong hăng [ing Drum, Drăm laih anun djru plơi Kon Blo man pơkra pơnăng pơga. Drum, Drăm puăi rơhma] hăng ơi {ok Ria, {ok Ria lăi hăng ană plơi pla. Klăm mmot anun, djop sang riă bu, pioh ]ơkă jum ling tơhan Tà Pông Kang nao ngui. Lơm djă bưng bu ( bur) riă hăng hơdă, ko# puh, rơ-un jơman biă mă. Laih ngui ngor mơak ha klăm mmot anun, [ing ling  tơhan Tà Pông Kang ruă kian, rơbuh đih abih bang pơ rơkă pơ rơkưng. {ing tơhan Tàpôngkang pit kian gơ`u, brơi [le\ pơtah lăng [u djơ\ hơdă ôh lah, pung kơ tơki kơbao soh, thâo laih, tơki kơbao lơm do\ riă `u rơ-un mơn samơ\ truh rơ-ơ\ `u khăng h^, [u dưi lik ôh. Ling tơhan anun djai abih, tu] rơnu] [u dưi hơmâo mă plơi pla Kon Blo. Anai dlăng lăng [u dưi ôh anun yơh [ing tơhan Tàpôngkang đuăi glăi hăng na] biă mă. Anai ană plơi pla Kon Blo koh pơtâo, trah ngă pă akiăng tơthă, laih anun pơdong đ^ ngă pơnăng bơnư\ pơga plơi pơ kơdư ]ư\ ngă rup rơ-i u\ng. Amăng lăm, mơnuih [ôn sang ngă war rơmô kơbao, klơi luh pơdop braih pơdai, ngă sang rung, sang apui, klơi luh ngă jơlan amăng rơgup lon, hluh ]ư\ tơbiă pơ rơngiao, gah rơngiao adih mơnuih [ôn sang ăt ngă hmua pla pơdai kơtor, pla kơpaih mrai…..

          Anai ha hrơi anun, Drum hăng Drăm hrom hăng ană plơi pla, hyu đo\m boa loa pơnah. Gơ`u nao mơ\ng mơguah sing bring truh kơ yang hrơi dong, [u [uh sa drơi hlô mơnong pơpă ôh, tơl tơkuih pro#, pai mơja ăt [u [uh lơi găn anăp gơ`u. Anai do\ pơdơi pơdă pơ hang ia, tu\ tơ ano\ hmư\ dơnai, jua hiăp ]ơđai anet hia [long [long amăng glai rơ-oh glai rơ-ong thong dơlăm. Ep lăng [u [uh ôh, tu] rơnu] gơ`u lăng đ^ pơ phun boh mơnang, lăng bang bơnga] hăng [âo bơngưi laih anun amung boh mơnang rơyuh kyun kyun, mơ\ng anun hmư\ dơnai jua hiăp ]ơđai hia jai kraih kơtang tui. Drum hăng Drăm đ^ mơtam, pe\ amung  boh mơnang anun, pi mă ]ơđai anet hiam tloh noh, kl^ kliăng mơtih ko#, tơpem mơtam, pơ rơphu` [o# mơta bơ bu] mơtam yơh ho\. Dua adơi ayong gơ`u pơplih nao rai [ă pi mo# anet ană nge anun ba glăi pơ plơi. Ba glăi brơi [ing neh wa adơi amai đah kơmơi amăng plơi djru pơmem brơi laih anun Drum, Drăm [ă [em ]em rông ba klă hiam anun yơh mo# anet ta` prong biă mă kah hăng arăng bluh. Ta` prong thâo rơbat, thâo pơhiăp, puăi tlao. Drum, Drăm pơ anăn kơ mo# anet anun anăn ia krông, ană ]ư\ ]an, `u [u gưt ôh, brơi pơ anăn tui anăn mơnong thâo luai lơm ia, `u\ lơm ia ăt `u [u kiăng lơi, pơ anăn hăng anăn bơnga hiam, bơnga tơi man, bơnga trôl jang, bơnga aring ]ôr [u hơmâo ano\ `u kiăng, `u kiang pơ anăn bơnga boh mơnang đô], anun le\ “Prai Mnang”. Jing hiam bơnai, hiam kơnuih, H’Bia Prai Mnang rơgơi mơbruă, thâo rơvơi mơ`am, ngaih mrai anun djop pô bơni, djop pô hor. Samơ\ arăng hling biă [o# mơta `u pơplih na nao tui hluai bơyan boh mơnang bơnga. Tơdah phun boh mơnang pơ hang ia adih ]uh bơnga hiam, H’Bia Prai Mnang ăt hiam mơn, tơdah bơnga boh mơnang hyu\ le\ `u ăt sat mơn, hơtăm [l^k, tha rơma a`it a`iu kl^ kliăng kah hăng [ing mơnuih đah kơmơi tha rơma.

          Anai hmư\ hing pơ plơi yu\ pu\ ngo\, dơnung kơdư H’Bia Prai Mnang hiam hăng [âo bơngưi hiam kah hăng bơnga boh mơnang amăng glai ]ăt [ơi hang ia krông. Khua plơi Tàpôngkang nao dong yơh pơ plơi Tàkơn. ~u lăi kơ Drum hăng Drăm pơplông ia rơgơi tơlơi kơtang gơ`u, hlơi rơgơi kơtang hloh pô anun yơh dưi do\ amăng plơi anun, H’Bia Prai Mnang do\ kơ pô anun mơtam yơh, tơdah do\ `u, `u amra ngă kơ Prai Mnang hiam do\ dra na nao [u thâo tha ôh.

          Mông anai, [ing Drum, Drăm hăng ană plơi pla thâo rơđah laih ano\ `u ]i kiăng, arăng thâo laih `u mơ\ng sui laih kiăng soa mă plơi pla anai. Anai truh hrơi pơ]ah gơ`u pơplông yơh tơlơi kơtang plah wah Drum hăng Drăm laih anun khua [ôn Tàpôngkang. Pơplông so# ia hăng rêu ro, Drum Drăm, djă rêu so# ia mơ\ng ia ania ba glăi [u hơmâo tơdjôh sa asar ia ôh. Tàpôngkang ăt anun mơn, samơ\ mă tho\ng s^ tă ia mă ia tơlo# dưm pơ hang kah hăng s^ tă mơnong un, mă kơđuh pơtơi ba pla,  hrơi tơdơi kơđuh pơtơi Drum Drăm ]ăt đ^ jing phun pơtơi laih anun hơmâo pơtơi tơsă [ong mơtam, Tàpôkang ăt thâo mơn ngă. Mă akan krô dưm amăng go\ ia drong lơm apui, akan blang mơta hơdip glăi. Mă mơnu\ ông trơ\i tơkuai, Drum Drăm mă tô( a]uai) glăi, mơnu\ ông hơdip glăi prip prip, Tàpôngkang ăt ngă thâo mơn. Lăng Tàpôngkang rơgơi lu biă, Drum Drăm ăt akon jao boh pơtâo plơi Tàkơn hăng jao adơi gơ`u H’Bia Prai Mnang kơ `u lơi mơ\n. Anai hơmâo tơlơi bơ blah ngă yơh plah wah [ing gơ`u. Plơi pla Kon Blo hu\i Drum Drăm thuơ, dưi h^ [ing khua Tàpôngkang. Dua bơnah pơkoh bơpơtaih yoh hơdum hrơi ôh, aka thâo mơn pô hlơi dưi, pô hlơi  djai răm. Tu] rơnu] Tàpôngkang [u anăm bo\ng dong tah, Drum Drăm hlong koh tơ\i plah wah drơi samơ\ `u tô glăi laih hơdip dong, por đ^ pơngo\ hơjung kyâo, blah glăi hăng Drum, Drăm dong. Koh rai pluk ăt `u thâo pơ hơdip glăi soh. {ing Drum, Drăm yua hơmâo boh pơtâo Tàkơn, plơi Kon Blo djru hrom anun pơblah [u thâo dleh. Pơblah hơtun nao pơ ngo\, Drum, Drăm hơmâo koh pơrai drơi jăn Tàpôngkang, mă juai amăng ia rơs^ anun yơh `u hrih jing bia. ~u ăt aau đ^ na nao kơ [ing Drum, Drăm brơi kơ `u H’Bia Prai Mnang, pioh `u [ong, tơdah [u ngă tui anun hă hơdum rơtuh thun tơdơi ăt khom brơi `u [ong mơnuih pơkon ha thun ha ]ô pơ ala brơi.

          Anun truh ră anai, pơ plơi Tàkơn ăt do\ đô] meh boh pơtâo pơ]ah. Anun le\ boh pơtâo [ing Drum, Drăm koh ngui hăng đao gơ`u đưm adih pioh glom nao pơ amăng măng bah bia lun [ong. Anih pơpă [âo mơnâo bơnga mơnang bang hyu jing anih anun H’Bia Prai Mnang tôm găn gao nao rai laih anun, pioh glăi rơnuk tơdơi tơlơi khăp mơak mơ\ng `u do\ glăi na nao./.