Tơlơi akhan đưm djuai ania Yao: pơtui  hrơi tơjuh lơ 11-5-2014

                   VÀNG DO| KƠ ANĂ ƠI PƠTAO

                                                            ( Nay Jek pô pơblang hăng akhan glăi)

 

            Anai đưm đă ră hlâo adih, hơmâo sa ]ô  nô anet anăn `u Vàng. ~u phrâo đ^ 8 thun đô] ama `u rơngiă h^ yơh. Sang ano\ [un [in rin tơnap, kiăo tui kơ am^ hyu ple] iao plao hnuă, hơduah [ong huă, mă bruă apah kơ arăng. Mă bruă gut rong, kơđong tlôn, tuh ia ho\u ia hang  mơ\ asơi [u djop, a`ăm [ong [u hơmâo. Djơ\ hrơi adai rơot tơl găng mă, ăt [u pơdơi ôh, mă bruă ep [ong,  Lu wot kơnong mơ`um ia hlâo kơ nao pit, [u hơmâo sa asar asơi amăng kian ôh, pit tung soh sel, hơmâo [iă asơi kriăk `u pioh kơ am^ mơn. Am^ `u pap mơ`ai lu biă kơ ană đah rơkơi `u samơ\ hiư\m mơngă le\.

            Anai sui wă wơi hrơi blan, thun anun Vàng pro# tơdăm prăm dra baih laih anun am^ `u tha rơma laih mơn, pơ-ai buai [u anăm mă bruă dong tah. Kơnong hơjan Vàng yơh hyu mă bruă apah pioh rông dua am^ ană `u. {ơi ano\ `u, Vàng djru rah sang ano\ iao gah dong đa. Khă bruă mă gleh glar, tơnap tap hai, kian rơpa, ia mơhao khôt rơkông đok hai, samơ\ hlơi kơnang kơ `u djru le\, `u nao djru mơtam, lăng kơ `u rim mông mơak soh. Yua anun yơh, phung vang a`ang kor, sang iao gah amăng plơi pla [ôn [ut  lêng kơ khăp pơpu\ soh kơ `u.

            Anai hmư\ hing truh pơ plơi yu\ pu\ ngo\ [ut dơnung, plu\ng gah kơdư, Êđê Jrai, hmư\ hing yơh Vàng sa ]ô tơdăm mơnuih hiam tơpă, mă bruă triăng,  thâo djru ană plơi pla, rơgơi dong đa, anun ơi pơtao hmư\ hing mơn, brơi tơhan `u nao iâu Vàng nao tăm brơi bơbung sang kơ `u ơi pơtao anun. Vàng nao truh pơ anun, hlong đ^ pơ bơbung sang tăm brơi bơbung sang ơi pơtao. Lơm glăk  ruh pok bơbung sang, `u lăng trun [uh yơh sa ]ô dra do\ mơ`am mrai. Vàng  hue nao hue rai kiăng lăng [o# mơta pô dra anun hiam hă [o#, samơ\ pô dra anun ăt kup ako\ do\ mơ`am nao mrai `u, [u angak tơkuai lăng đ^ pơ bơbung sang ôh. Anai  pơmin sa mơne] kiăng kơ pô dra anun lăng đ^ kơ `u, `u mă tơhnal meh djrao djong uă [ơi tơngan brơi [le\ drah, drah `u tơdjôh trun djơ\ bơnal mrai pô dra do\ mơ`am anun. Samơ\ hua] drah soh đô], pô dra anun ăt mơ`am mrai `u b^k b^k [u lăng nao ôh, hrap hrap [u anăm a` dong tah, Vàng truh hiăp iâu trun mơtam:

            Hơi, ơ dra anun hơi, rơkâo kơ ih brơi kâo bơnal tơ\i ih đa lah, kâo apon ]i tơngan kâo rơka [le\ drah anai neh !

            Mông anai kah pô dra anun tơgu\ mă bơnal hăng akă [ơi gai trul,  pơyơr đ^ kơ `u, samơ\ mơta `u [u lăng nao kơ Vàng ôh. {uh hơjung gai trul so# `u laih, samơ\ pô dra adih [o# mơta [u lăng đ^ kơ `u ôh, Vàng ngă mă iâu:

            Hơi aka truh ôh, pơ anai lah gơ\ !

            Pô dra anun pơmin dah `u pơyơr đ^ [u djơ\ anun amlek lăng đ^. Mông anun yơh Vàng [uh [o# mơta pô dra anun hiam bơnai tơpem mơtam, hiam bơnai yang brơi, hiam bơnai yang pơjing biă mă yơh ană arăng anun. Klăm mmot hrơi anun, Vàng glăi pơ sang lăi hăng am^ `u :

            Ơ am^, am^ hrơi anai, kâo nao tăm bơbung sang ơi pơtao, [uh ană dra `u hiam bơnai biă mă am^ ah. Ih  djă nao kông gông nao rơbưn be\, kâo kiăng ih tơ`a brơi do\ kơ `u  brơi jing mo# kâo am^ ah.

            Am^ `u hmư\ tui anun hling hlang biă mă, am^ `u suă jua đ^ trun đ^ trun hăng lăi :

            Ta anai, rin [un, mơnuih [u hơmâo dram gơnam hiư\m thâo lăp hăng arăng le\ !

            Samơ\ Vàng ăt [el nao, [el rai brơi am^ `u kho\m nao tơ`a. Tu] rơnu] am^ `u ăt ngă tui hăng ano\ ]i kiăng mơ\ng ană tơdăm `u mơn, `u pơtruh hiăp kơ ơi pơtao. Lơm am^ Vàng aka pơhiăp đut boh ôh, ơi pơtao hil mriah [o# mơta, ]i kơ]uh ia bah djik djak mơtam:

            Hơi, ih anai prong ph^ đ^ hơtai biă lah, hiư\m gih pơmin, rai pơ anai rơkâo djă kông gông rai rơbưn kơ H’Bia ană kâo, brơi do\ kơ ]ơkơi  [un rin, toai [u hơmâo, ao [u hlôm anun hah. Pơpă [ing tơhan, hlun mơnă le\, mă pô đah kơmơi anai, pơkiăo đuăi  `u be\ !

            Anai [ing tơhan pơtao hơ`ăp nao mă am^ Vàng, taih ]om tơl rơ-un drơi jăn. Gơ\ ]ôn tơ-ut rơkâo lăng, rơkâo lăng hnun kah pơtao mơ\ng brơi arăng phai lui. Lơm am^ `u nao tơ`a kơ pơtao, Vàng do\ pơ sang [u hơđong pran jua ôh, rô nao rai, nao rai ôk gah, do\ ber [u hơđong, do\ dong [u mơak, pran jua `u hir hir kah hăng apui [ong. {iă kơ anun [uh yơh am^ `u glăi, `u đuăi nao tơ`a:

            Hiư\m le\ ơ am^, ơi pơtao brơi mơn ?

            Am^ `u [u truh suă pran ôh hăng lăi glăi : Ană bơnai hơget anai hah. Aka puăi đut boh pơhiăp ôh, pơtao brơi tơhan `u mă, taih ]om, djik djak khak kơ]uh. O|ng kiăng do\ kơ H’Bia, nao tơ`a mă o\ng pô be\.

            Anai  sui hrơi kơ anun, Vàng brơi am^ `u nao tơ`a dong yơh, kiăng do\ kơ H’Bia. Pap kơ ană, am^ `u gir nao dong ha wot. Samơ\ hơtal anai, lơm [uh am^ Vàng nao, ơi pơtao huăi djik djak ôh, iâu mut pơ sang hăng lăi:

            Tơdah ih kiăng kơ ană tơdăm ih do\ kơ H’Bia ană kâo anai, brơi ană tơdăm ih mă kơtâo asâo buă sa ]eh laih anun ep boh tơlu (klu)  mơnu\ ăt buă sa ]eh mơn, hnun kah kâo brơi `u do\ kơ H’Bia.

            Anai am^ Vàng glăi pơ sang lăi hmư\ ană `u tơlơi anun. Vàng tơgu\ nao ep mă yơh, djop anih anom, djop plơi pla ala [ôn samơ\ hiư\m anăm mă dưi hơmâo sa ]eh kơtâo asâo hăng sa ]eh boh tơlu mơnu\ anun koh. Anai hơning rơngôt yơh `u, hia bre\ng bre\ng do\ pơ giăm hang ia. Tu\ tơ ano# [uh sa ]ô ơi tha blâo kang dlông brêm bram mơtam,  [u\ ko# nao giăm `u hăngh tơ`a :

            Hơi, yua hơget ih do\ hia nao pơ anai koh, ơ tơ]ô ?

            Hơget mơdo\p du lu [iă ơi ah, am^ kâo djă nao kông gông nao rơbưn tơ`a H’Biă ană ơi pơtao, kiăng ngă hơđu\, pơtao lăi brơi ep, mă kơtâo asâo buă sa ]eh, boh tơlu mơnu\ buă sa ]eh mơn hnun kah `u brơi do\ kơ ană `u. Kâo hyu ep yơh djop anih anom, plơi pla ala [ôn [u hơmâo ôh ơi ah. Hiư\m kâo [u hia le\.

            Huăi ôh tơ]ô ah. Anai ih glăi pơ sang ih pla rơnga ju\, pla hơbơi rơbua lu, tơguan truh hrơi rơnga ih krô, hơbơi rơbua ih `u tha, ih pe\ rơnga ( rơngu) giong, mă rơngu ju\ tuh buă ]eh, giong anun mă hơdôm drơi kơtâo asâo dưm [ơi dlông, gôm h^ bah ]eh. Giong anun, ih nao klơi mă hơbơi  rơbua, ]ơkiă h^ kơđuh `u, hơtu\k tơsă, ih tuh amăng ]eh, giong anun ]uh hơdôm drơi mơnu\ ông, mơnong `u ih [ong,  boh mok ( boh tơlu) `u ih dưm amăng ]eh pơ dlông hơbơi rơbua laih anun gôm h^ bah ]eh, ba nao brơi kơ pơtao [ong.

            Anai, Vàng ngă tui djơ\ hăng tơlơi ơi tha anun pơtă pơtăn, ba nao pơ sang pơtao, ơi pơtao pok bah ]eh mă liah hăng lăi :

            -A [ưih, kơtâo asâo anai [âo bơngưi biă ih hrup hăng rơngu !

            Giong anun, `u pok ]eh boh tơlu mơnu\:    Ô jơman biă lah, kah hăng hơbơi rơbua mơtam lah!

            Ơi pơtao mă [ong abih ha ]eh rơngu pet asâo, kơtâo asâo hăng sa ]eh boh tơlu mơnu\ lu\k hro\m hơbơi rơbua.

            Giong `u mă [ong abih ha ]eh kơtâo asâo hăng ha ]eh boh tơlu mơnu\, `u gloh mơta kơ Vàng dong:

            O|ng kiăng ngă hăn kâo hă, aka djop ôh lah! O|ng kho\m ep hơmâo dua drơi mơnu\ yang tơnô ania ba glăi ]uh [ong hnun kah ngă yang dưi tơ`a bla, pơkôl brơi  ung mo# gih.

Mông anun, Vàng na] biă samơ\ gir ư\ a` h^. Anai đuăi hyu ep mơnu\ yang yơh ho\, đuăi djop djang anih, dua hrơi rơgao, tlâo hrơi abih, ep pơpă [uh. Glăi hia bre\ng bê\ng pơ hang ia. {iă kơ anun, plut [uh sa ]ô ơi tha blâo kang dlông brêm bram, [u\ ko# đ^ rai tơ`a dong:

Hơi, hơget o\ng hia anun tơ]ô ?

A [aih hơget mơdop du lu [iă ơi ah. Pơtao brơi kâo hyu ep mơnu\ yang pơpă kâo mơnao ep [uh anai. Kâo hyu ep dua dua hrơi rơgao, klâo hrơi abih laih [u [uh ôh. Hiư\m kâo mơngă, do\ hia pơ anai yơh lah.

            Huăi ôh tơ]ô ah, ayiet be\, anăm hia dong tah. Giăm sang gih hơmâo amăng rơ-ưng pơtâo, amăng lăm adih hơmâo dua drơi ung mo# mơnu\ yang jing dua drơi mơnu\ ông hăng ania, juăt tơbiă pơ rơngiao yang hrơi dong. Mơnu\ ông pô tơdjo#, mơnu\ ania pô hmư\, dua drơi gơ`u do\ găm [ơi tơlo# pơtâo, ih djong lua nao mă yơh. Gơ`u tơdjo# hơtal sa, dua drơi r^ nao giăm, ih anăm mă ôh, tơdjo# hơtal dua, dua drơi gơ`u  bơ r^ nao giăm hloh ih anăm mă ôh. Tơl  gơ`u tơdjo# hơtal klâo, dua drơi do\ giăm biă mă  so# nao rai drơi jăn laih, hnun kah ih hlong hơpai mă abih dua drơi, ba nao kơ pơtao.

            Anai hrơi tơdơi, Vàng nao ep yơh pơ amăng rơ-ưng pơtâo. Krep yang hrơi dong mơtam bah amăng rơ-ưng [rư\ [rư\ pok rai. Mơnu\ ông yang hăng mơnu\ ania tơbiă rai, dua drơi găm pơ dua bơnah bah amăng rơ-ưng. Mơnu\ ông, tơnô kơđuh a]ăng hăng tơdjo# hơtal sa, dua drơi tơnô ania bơ r^ nao giăm, tơdjo# hơtal dua, dua drơi tơnô ania  bơ r^ nao giăm hloh, tơdjo# hơtal tlâo, dua drơi tơnô ania r^ je\ do\ hrom, so# drơi jăn yơh. Mông anun mơtam, Vàng iop hơpai mă abih dua drơi mơtam. Samơ\ dua drơi mơnu\ kơtang biă mă, djă tơkai gơ`u, gơ`u hơdui Vàng mut amăng rơ-ưng, laih anun bah amăng rơ-ưng kho\p krư\ glăi h^, ]ơkep kơtit tơngan Vàng, ruă ur lăng [lo\m [lo\m, `u hơdui kơtang jai ruă tui jai.

            Anai am^ `u do\ pơ sang abih ha mlăm do\ ]ang [u [uh ôh ană `u glăi, anun hyu ep. Nao truh pơ bah amăng rơ-ưng, [uh yơh ană `u do\ đih khul pơ anăp bah amăng rơ-ưng.

            Hơi, hơget tơlơi truh kơ o\ng anai nô ?

            Vàng [iu [ao, hia rah puăi rah : Kâo ep [uh laih mơnu\ yang, mă tơkai `u, `u hơdui kâo mut amăng lăm, đôm h^ tơngan anai, ih hơdui brơi tơngan kâo đa am^ ah.

            Am^ Vàng pap kơ ană samơ\ ăt jăm mơn:

            Hnai yơh lah kâo hu\i ! Ta anai ană r^t ană rin, [un [in hin tơnap, kiăng do\ ană pơtao hiư\m dưi. Hlâo adih pơtao brơi o\ng ba nao  ha ]eh kơtâo asâo, pet asâo, ha ]eh boh tơlu mơnu\. Anai brơi o\ng ba nao dua drơi mơnu\ tơnô ania mơnu\ yang, [uh yơh o\ng djơ\ ]ơđông `u anai !

            ~u hơdui tơngan Vàng, hơdui [u anăm. Kraih đơi hil, `u hơtom tơ\i, hơtôh djrăi kơ yang, yang [u anăm a` dong tah, tlao đah, anun bah amăng rơ-ưng pơtâo pok h^, Vàng hmar suăi h^ tơngan `u đôm laih anun hlong hơdui mă dua drơi mơnu\ yang pơ rơngiao, hlong ba glăi ba nao pơ sang pơtao.

            Ơ pơtao ah, anai hơget gơnam ih rơkâo ]i kiăng, hơmâo djop laih , kơtâo asâo, boh klu mơnu\ hăng dua drơi tơnô ania mơnu\ yang hơmâo laih soh yơh ho\, ră anai ih brơi yơh kâo  jak ba H’Bia glăi pơ sang gơmơi pô, ngă hơđu\ am^ kâo.

            Pơtao lăi : Anai, gơnam djă kông gông rai rơbưn ih hơmâo djop laih. Bơ sang o\ng aka [u hơmâo sang, hiư\m thâo pơdo\ le\. Amăng tring anai, hơmâo sang ơi ]ơgrai yơh prong hloh. O|ng dưi ngă sang kah hăng `u anun, o\ng rai tu\ mă yơh H’Bia glăi do\ to\m o\ng.

            Anai, Vàng hroaih trun đuăi dong yơh mơ\ng sang pơtâo. Nao pơ sang ơi ]ơgrai, `u pơpoh hăng gai jra, kiăng ơi ]ơgrai pok bah amăng:

            Hlơi anun, hlơi pô `u anun, yua hơget pơpoh pơnang sang kâo hah ?

            A [aih ơi ah, pơtao brơi kâo rai ngă sang hiam kah hăng sang ih anai kah brơi kâo do\ H’Bia ană `u. Kâo rai lăng lăng sang ih.

            Ô  yang ah, o\ng dưi hơmâo do\ kơ H’Bia hă, kâo brơi đô] sang anai kơ o\ng lah !

            Hơi, ih lăi biă hă anun ? ơi ]ơgrai ?

            Kâo puăi [lor hăng o\ng ngă hơget hah.

            Anai Vàng mă kơđin pong pơ tơmeh sang `u hăng lăi : Mơnuih prong ph^ đ^ hơtai, mơnuih hing ang pơdrong asah pơhiăp sa boh tu\ sa boh [u thâo pơplih ôh ho\. ]o#  gai kơđin anai pô ngă kơnôl.

            Anai Vàng nao pơ sang pơtao, ]ơkă mă H’Bia bơnai `u, ană plơi pla, phung wang a`ang kor kiăo tui klôn, du\ ba gơnam tam khăn sut khăn sul, rơmô kơbao un mơnu\, nao do\ pơ sang phrâo. Nao truh pơ sang ơi ]ơgrai, Vàng iâu đ^ :

            }ơ\ anai, kâo tu\ H’Bia bơnai kâo rai do\ pơ sang ih anai yơh ho\, ih hăng sang ano\ ih pơdu\ đuăi nao do\ pơ sang pơkon be\.

            Hơi sang kâo, hiư\m o\ng puh pơđuăi lui kâo đuăi le\ ?

            Vàng pơđă glăi : Tôm adih ih pô [uăn laih kah hăng kơđin pong [ơi tơmeh anai, ih lăi ]uh ia bah hiư\m thâo liah glăi dong. Kơđin pong pơđôm pơ anun, tơdah ih dưi bu] h^ `u ih do\ glăi, [u anăm bu] ôh le\, ih đuăi  be\ pơ sang pơkon.

            Anai, ơi ]ơgrai bu] lăng gro\n gro\n, kơđin [u tơbiă [ơ\i. Tu] rơnu] ơi ]ơgrai tơbiă đuăi yơh mơ\ng sang `u pô laih anun Vàng ba nao bơnai `u H’Bia mut do\ amăng sang anun, giong anun kah nao tu\ mă am^ `u nao do\ hrom gơ`u. Vàng brơi H’Bia nao tu\ am^ Vàng:

            Hlơi ih, rai tu\ mă kâo, kâo [u thâo krăn ih ôh lah.

            Kâo yơh hơđu\ ih wa ah. Ung mo# gơmơi glăi tu\ ih nao do\ to\m gơmơi.

            Anai mơ\ng hrơi anun yơh, sang ano\ Vàng hơmâo dong mơnuih do\ amăng sang ngă hơđu\, hơmâo mơnuih mơ`am mrai, rơvơi tơroai, tơnă asơi hơbai a`ăm, mơ`am brơi eng ao, toai kơten kơ Vàng.

            Samơ\ truh thun tơdơi, hơmâo tơhan pơtao dêh ]ar pơkon nao blah mơkang wang plơi gơ`u. Pơtao brơi Vàng nao blah ayăt roh hrom hăng ling tơhan pơtao. Vàng brơi tơhan pơtao mă drăng pơdai, pơjing rup mơnuih ngă pơhu\i ă, dưm pơ djop jơlan glông nao rai, tơguan [ing tơhan ayăt truh. Lơm anun, [ing ayăt lăng tơhan Vàng mơnuih tơket tơkeng, sông kơtang khin hơtai biă mă, anun yơh [u khin nao giăm dong tah ruk đuăi tơhan, glăi pơklôn abih. Ơi pơtao [uh tui anun, bơni kơ Vàng rơgơi biă mă,  tơl [ing ayăt hu\i bral hơngal aka [u pơblah ôh, dưi laih. Dơng mơ\ng anun pơtao hlong brơi Vàng yơh ngă ơi pơtao, wai lăng lo\n ia, kiă wai ană plơi pla ala, [ôn sang rơnuk ngă sang rơnang ngă hmua, tơlơi hơdip hyuk hyiak mơak klă hloh kơ hlâo./.