NÀNG H’BIA, H’LÚI VÀ CON VOI RỪNG

H’BIA, H’LU|I HĂNG RƠMAN ÂU

                        ( Nay Jek pô pơblang hăng akhan glăi)

Anai đưm đă ră hlâo adih, pơ ]ư\ Thong Djrao hăng }ư\ Amăng R’ưng gah Êa Lâm, Êa Ly tring glông krông Hing, tring ]ar Phú Yên ră anai, hơmâo sa drơi rơman tơnô krên dên. Đưm hlâo, `u jing sa ]ô tơdăm do\p kưp hmư\ hing biă mă tơlơi sat [ai `u, yang pơjing,  yang mơsih kơ `u jing h^ rơman trun pơ lo\n kăt ngai wai lăng kuăl ]ư\ siăng  Êa Ly krông Hing, rô nao mơ\ng Phước Tân truh pơ Sơn Hòa. Pu\ rơman glai jua#t nao rai  [ong ro\k mơda ia jơngeh Êa Drông Reng, yua ia pơ anao mmih, ro\k trang, kơtor het, pơtơi sek, pơtơi glăi tơket tơkeng.

Pơ kuăl adih le\, amăng plơi anu\n hơmâo [ing bơn dua adơi amai H’Bia hăng H’Lu\i, am^ djai mơ\ng mơda, ama djai mơ\ng anet, anun dua adơi amai gơ`u thâo pơkhăp nao rai, [u eng leng ôh, pơpă nao nao hro\m soh. Nao pơ hmua, abăn eng sa mta, h’ô ao sa hru\p  mơn, p^t mlăm ha anih đô]. Dua dơi amai `u lêng kơ hiam bơnai brơi, hiam bơnai yang pơjing. Hiam tơl gơ`u nao so# ia, ia hnoh do\ glăi [u gưt rô hang kiăng lăng dua adơi amai `u hiam, ang^n [uh ang^n lui pưh hyu, ]im [uh ]im pơdơi mơ`I mơn. Anai hmư\ hing nao pơ djo\p [ôn lan plơi pla, plơi yu\ pu\ ngo\, ngă kơ lu tơdăm plơi ataih , [ôn je\ hỏorkơ gơ`u, kiăng djă nao kông gông nao rơbưn, tơmưn lăng kơ dua adơi amai gơ`u.  Samơ\ dua amai gơ`u lah, [u hỏorkơ hlơi hlơi. Tơlơi hing ang anai hmư\ hing truh kơ pu\ rơman glai, rơman tơnô krên dên. Anai rơman tơnô anu\n hrih pơjing, [lư drơi jăn `u rơman jing h^ sa ]ô tơdăm hiam rơkơi, prong pơtih pha bra hơpăl, jăl tơkai tơngan biă mă, tơl tơdăm djo\p [ôn [u hơmâo pô ôh `u. Yua anu\n yơh, lơm phrâo pơbưp nao rai aka [u thâo krăn pô ôh, H’Lu\i hlo\ng hor mơtam, amuaih kơ `u yơh, kiăng do\ `u ngă rơkơi, ung sang.

Anai kah hăng ano\ kiăng biă mơn, laih thâo krăn, tơdăm aka hơmâo bơnai, đah kơmơi aka hơmâo ung, gơ`u pơdjă kơnôl pơkôl pơkă [uăn pơdo\ ung mo# rơkơi bơnai yơh. Tơlơi ngă yang ngui ngor pơdo\ ung mo# gơ`u [ong lăng rơmâo, ]uh lăng kơbao [u thâo hrăp. }eh tơpai ba nao akă yap [u thâo abih, ia tơpai hram amăng lo\n tơl jing ia krông, ia rô. Djo\p pô mơak, djo\p trơi pơđao, mơ`um tơpai ruă ]uă tơba. Mơnuih ruă tơpai đih [ơi dua bơnah hang ia rô lăng kah hnoa kah hăng tơlo\ kyâo, pơpă nao [uh mơnuih soh, nao bơmơak hro\m ung mo# rơkơi bơnai `u.

Samơ\ pô tơdăm do\ bơnai `u kơno\ng [iă hrơi blan đô], [u hor [o\ng huă, ngă bruă pưk hmua ia djuh. P^t [u hơđong, do\ng [u mơak, mơta `u lăng nao pơ ataih adih, kah hăng do\ pơmin nao kơ tơlơi hơget thơ. Hling hlang biă, Lu wo\t H’Lu\i tơ`a, samơ\ rim wo\t lăi glăi [u hơmâo tơlơi hơget ôh, tơ tah đuăi tơngan, pơvih đuăi [o# mơta. Hrăp hrăp, H’Lu\i tơ`a `u ăt lăi glăi mơn: Yua ataih mơ\ng sang ano\ plơi pla, anu\n hơning kơ am^ ama, hơdor glăi plơi rơngôl sô, ia ]roh hnoh hơđăp,  tơkai kiăng rơbat glăi ]uă ngui sang ano\ plơi pla pô. H’Lu\i hmư\ tui anu\n, pơmin dah ung `u ană đah rơkơi thâo khăp kơ am^ ama biă mă, anu\n yơh prăp rơmet [uăn blan hơ [ơi hrơi pơpă thơ glăi tôm rơkơi, ]uă am^ ama phung wang a`ang kor.

Anai sui wă wơi hrơi blan, truh yơh hrơi gơ`u pơ [uăn, dua adơi amai H’Bia hăng H’Lu\i kiăo tui ung glăi ]uă plơi pla ung. Lơm nao truh pơ glai rơoh glai rơong thong dơlăm, phun kyâo hrăi pơ prong krin soh, ung `u lăi abih bang do\ pơdơi pơ anun jăng jai, mơ`um ia huă asơi a`ăm [ơ\i laih anu\n nao do\ng. Jơlan ataih, kian rơpa, abih go`u klâo huă abih [hiao asơi ha go\ [u\ng, mơ`um ia abih ha go\ [ai. Anai huă [o\ng giong, ung `u lăi brơi H’Bia do\ glăi wai gơnam tam pơ anih jưh krah jơlan, bi `u jak ba H’Lu\i mut amăng glai ep pe\ boh troh kiăng [ong.

Anai `u ba nao H’Lu\i mut amăng glai kmro\ng kpal, ataih, tơl H’Bia [u thâo gơ`u, [u thâo hmư\ gơ`u puăi tlao. Truh mông anu\n kah `u msih myang pơjing drơi jăn `u jing sa drơi rơman tơnô tha krin, kl^ kliăng a`^t a`iu, dua [e\ bla hơ`ueng dlông tơl so# lo\n, dua gah mơta mriah hur kah hăng boh pơhang tơsă, lăng kơ [o# mơta `u hu\i biă mă, rơman hơtai rơman glai krin. H’Lu\i [uh tui anu\n tơl [u đăo ôh, amăng tơngia `u ăt [u đăo lơi, hu\i [u thâo ano\ lăi dong tah, pơmin kiăng hơdai đuăi, rơman yơr trôm `u  ]uak mă h^ laih anu\n ur hrek preng preng buă ]ư\ siăng glai klô. Anu\n le\, ur hrek iâu pu\ rơman glai nao. {iă kơ anu\n [uh yơh ho\ rơman glai rai [ru\k [răk jum dar. H’Lu\i hlo\ng rơbuh đih, djai khăng drơi jăn kraih đơi hu\i.

Anai amai H’Bia do\ tơguan lăng adơi `u, do\ kơnang ro\ng [ơi phun kyâo tơl rơgah mơn, khôt rơkông đok kiăng mơ`um [u [uh adơi `u pơ wo\t glăi ôh. Amăng pran jua `u [u hơđong ôh thâo yơh adơi `u hơmâo tơlơi [u mơak, samơ\ do\ amăng krah glai klô, glai rơ-oh glai rơ-ong thong dơlăm tơ`a hlơi mơthâo, jơlan pơpă mơnao anai ? Lơm do\ pơmin nao tui anu\n, hơning rơngôt, hu\i rơhyưt [u thâo ano\ pia, `u hmư\ dơnai ]im kiăng por rai găm pơ hơjung kyâo mơ`I tui anai : Tok bok, tok bok.  H’Bia angal tơkuai lăng đ^ [uh ]im Kiăng hăng tơ`a ‘’H[ưih, hơget ih mơ`I anu\n ]im? }im lăi glăi : Ih đuăi ta` be\ mơ\ng anu\n, pu\ rơman glai glăk rai [o\ng ih lah!...

nai H’Bia bre\ng bre\ng hia yơh. Hia rah, rơkâo kơ ]im ‘’Ơ ]im Kiăng ih pơklaih brơi kâo đa. Lo\n mơnai glai tha anai kâo aka [u thâo, tơkai kâo aka tôm rai truh, pơpă kâo mơđuăi nao anai ?

Hmư\ H’Bia hia djơh hăng anun, }im Kiăng pap mơn, lia nao a]ăng  `u gôm brơi H’Bia laih anu\n djru brơi H’Bia pơđ^ pơphun kyâo Tông lông, do\ [ơi than kyâo giong por đuăi kơ `u pơ Êa krông Hnang, e\p phun kyâo Tông lông prong hloh, ngă hruh pơdo\ brơi H’Bia pơ anu\n.

H’Bia do\ pơ dơnon than kyâo dơ\ng mơ\ng klăm hrơi hlâo, truh mơguah tơdơi, [uh yơh pu\ rơman nao e\p `u.  Lơm anu\n rơman tơnô krin hrih [lư\ drơi jăn `u jing h^ ung H’Lu\i, yơr đ^ trôm `u lơm aka jing mơnuih s^t nik, hyu hrip  huy [âo laih anu\n iâu ơ H’Bia, ơ H’Bia. Lơm anu\n mơn, ]im kiăng do\ găm pơ than kyâo gah adih ur mơ`i lăng h[lo\m h[lo\m, kiăng pơthâo brơi kơ H’Bia, adơi `u H’Lu\i djai baih. Ung H’Lu\i iâu lăng bơlah bơlah, H’Bia hmư\ samơ\ [u gưt lăi glăi ôh. Anai `u rơman anu\n trun nao pơ ia hrip ia hăng pruih đ^ pơ than kyâo H’Bia do\, kiăng H’Bia le\ trun samơ\ H’Bia [u hu\i, giong anu\n abih pu\ `u đuăi nao bơnuh, kil nao rai kiăng phun kyâo joh, ăt [u anăm lơi, yua kyâo Tông lông prong prin đơi.

Ha wo\t do\ng ]im Kiăng pu\ ba H’Bia por đuăi ba nao pưo ]ư\ pơko\n. Pu\ rơman bru bra brơi hyu hơduah e\p, abih ]ư\ anai truh pơ anih pơko\n, tơdron rok mơda ia jơngeh ăt [u [uh kru kreh, dơnai thoai H’Bia ôh. }im Kiăng pu\ ba H’Bia pơ kơ]o\ng ]ư\ M’Kung, giăm Mdrak, tring ]ar Dak Lak, laih anu\n e\p brơi gơnam [o\ng, ia mơ`u\m kơ H’Bia kah hăng adơi amai `u pô.

Pu\ rơman e\p lăng bơlah bơlah, tu] rơmu] ăt truh mơn pơ anih H’Bia do\ kơdop. Rơman tơnô krin ur preng preng kiăng pu\ `u nao pơ anu\n, djru bơnuh pơjoh h^ kyâo, samơ\ ăt [u anăm pơjoh ôh kyâo anu\n. Rơman tơnô krin  msih myang pơjing pu\ rơman jing mơnuih soh, bla gơ`u ngă jing tơgă, jông pioh drôm kyâo. Anai gơ`u djo\p pô djă jông drôm, koh kyâo. Mơta jông gơ`u tơma hơdơ\ pă, ]im kiăng k]uh ia bah dơ\ anu\n, nam ]oh hăng jông [ơi kyâo anu\n sir glăi h^ kre\p [lia kơ `u. Pu\ mơnuih rơman anu\n drôm bơ lah bơlah, hrăp hrăp tơ\ng khơ\ng đih đang lang hơbơi [u anăm drôm do\ng tah. Kyâo joh [u joh. Lơm pu\ rơman jing mơnuih do\ đih p^t yua kơ rơmon duaih [u thâo hơdơr dă yang dih yang nơi, ]im kiăng lăi brơi H’Bia trun nao [al mă amăng rơngia gơ`u ]ô anet ]ô anet [ah  hueo. Kơno\ng lui hơjan rơman tơnô krin anu\n đô]. Giong anu\n H’Bia đ^ glăi pơ than kyâo pơ dlông adih

Tơgu\ mơ\ng p^t, pu\ rơman lăng glăi gơ`u pô djo\p pô [ah amăng tơngia soh, yua hơget rơman tơnô krin huăi [ah amăng tơngia, anai gơ`u jơ ja] nao bơnuh rơman tơnô laih anu\n juă lin tơl pơ]ah lik drơi jăn, tơlang tơleh `u, hlo\ng djai hlao kơ `u rơman tơnô. Pu\ rơman [ah amăng tơngia pơmin rơman tơnô anu\n ngă sat kơ gơ`u. Giong pơdjai rơman tơnô krin, gơ`u đuăi abih, [u gleng nao do\ng tah kơ H’Bia.

Anai klaih yơh H’Bia, huăi djai ôh `u. ~u hơduah e\p hơdră hơdor tơngia kơ ]im kiăng pô djru `u huăi [ing rơman âu [ong. Samơ\ ]im kiăng pơgiăng ba glăi truh H’Bia pơ [ôn `u hơđăp, ]im kiăng por đuăi kơ `u, nao truh pơ ]ư\ M’kung. Ră anai, pơ kơ]ong ]ư\ anai ăt do\ pơtâo kli a`reng trun lăng hrup  hăng rup ]im kiăng ]im klang pah pum yơr a]ang pơgang kơ sa kuăl glai klô amăng k]ep ]ư\ prong biă mă./.