VOV4.Jarai-Aka [u phiah hơmâo ôh đơ đăm lo\n pla phun kơ`it (anăn gah ia jrao le\ Khương Hoàng), [ơi tơring ]ar Daklak jing yôm pơphăn tui hăng ră anai.

Tơdơi kơ hơdôm thun pla đôc\, phun kơ`it hơmâo arăng pla hơdôm rơbâo ektar amăng lo\n pla kơtor, hơbơi plum, jing phun pla pơlir hơbit hăng mơnuih [on sang, pơplih phrâo brơi hơdôm phun pla [u ba glăi boh tu\ yua, laih anun ngă pơdrong brơi neh met wa.

Đơ đăm lo\n hmua 26 rơbâo met karê mơng sang ano\ ơi Huỳnh Văn Tuấn, thôn 9, să Krông {uk, tơring glông Krông Pac\, thun anai [u hơmâo pla kơtor dong tah.

 Pơplih h^ jing mơtah hlip mơng phun kơ`it glăk c\ơ [eng akha. Ơi Tuấn brơi thâo, thun hlâo adih, kơnong mă ha mơkrah lo\n hmua anai pla phun kơ`it đôc\, laih anun tơdơi kơ 9 blan, hơmâo pơhrui glăi 35 tơ\n kơ`it mơtah, s^ hơmâo rơbêh 270 klăk prăk, kơmlai hơmâo rơbêh 210 klăk prăk, đ^ 6 wơ\t pơhmu hăng pla kơtor.

E|p lăng bruă pla kơ`it [ơi tơring glông Krông Pa]-Daklak

 Thun anai, `u pơplih lêng kơ pla phun kơ`it, laih anun đang phun kơ`it glăk c\ăt đ^ hiam klă biă mă. Ơi Tuấn hok kơdok, amra hơmâo sa bơyan tu\ yua hloh dong:

‘’Thun anai, hơjan angin djơ\ lăp, yua anun đang pla phun kơ`it hiam biă mă. Kâo pơmin, thun anai, amra pơhrui glăi lu hloh thun hlâo dong. Lo\n mriah [ơi anai djơ\ biă hăng pla phun kơ`it, kâo [u kiăng yua lu kmơk tui hăng djuai phun pla pơko\n ôh’’.

Ăt ngă truh kih ta` hăng phun kơ`it, bơyan hlâo adih, sang ano\ ơi Hoàng Đức Tiến, [ơi thôn 9, să Krông {uk, tơring glông Krông Pac\, pla 1,5 ektar laih anun pơhrui glăi 40 tơ\n akha kơ`it, kơmlai đ^ truh 250 klăk prăk.

Ơi Hoàng Đức Tiến lăi pơthâo, kơ`it le\ djuai phun pla mă akha, yua anun tơlơi yôm biă mă le\, ta kiăng lo\n amu`, lo\n hlai. Bơ [ơi tơring ]ar Daklak, [ơi djo\p anih lêng kơ hơmâo lo\n anai, yua anun, pô hlơi drơi hơpă pla lêng kơ pơhrui glăi lu soh.

Laih dong le\, hrơi mông pla phun kơ`it kơnong 9 blan đôc\, bơ tơring ]ar Daklak le\ hơmâo 6 blan bơyan hơjan, yua anun bruă wai lăng ăt amu` mơn. Phun pla [u kiăng pruih ia ôh mơ\ ăt plar đ^ mơ\n. ơi Tiến brơi thâo:

‘’Kual pơko\n hiư\m pă [u thâo rơđah ôh, bơ [ơi kual C|ư\ Siăng anai le\ pla klă biă mă, aka prong, c\ơ[eng lu biă mă. Amăng ako\ bơyan hơjan le\, ta nao pla, blơi pơjeh pla glăi pơđăm, truh phun c\ơ[eng hla le\ ta ba nao pla.

 Kơ kmơk pruai, hlâo c\i pla, ta pruai aset lân, tơdơi sa blan ta pruai lân NPK le\ [rô lăp laih’’.

{uh boh tu\ yua mơng đang hmua pla kơ`it [ơi Daklak, sa,dua sang s^ mdrô hơmâo nao pel e\p, laih anun pơdong tơlơi ngă hro\m hăng mơnuih [on sang.

Đang pla kơ`it pioh pơkra jrao  pơjrao tơlơi ruă

Sang ano\ ayong Trần Văn Long, [ơi [uôn Kon Wang, să Ea Yiêng, tơring glông Krông Pac\ le\ sa amăng ha rơtuh sang ano\ k^ hră pla kơ`it ngă jrao hăng sa boh sang s^ mdrô [ơi Hà Nội.

 Ayong Long brơi thâo, sang s^ mdrô brơi c\an hlâo prăk apah arăng mă bruă, blơi pơjeh, kmơk pruai, truh pơ jrao pruih hlăt ngă hăng djah djâo. Lơ\m klơi boh, kông ti blơi hăng nua 7 klăk 500 rơbâo prăk lơ\m sa tơ\n akha kơ`it do\ mơtah. Ayong Long lăi tui anai:

‘’Neh met wa amra pioh pran jua, lo\n pla kiăng kông ti apah mă. Kơ bruă apah mă amăng hră k^ pơkôl le\, Kông ti tla 15 klăk prăk/ektar/thun; 250 c\\o mơnuih mă bruă/ektar/thun.

Hro\m hăng anun, [ing gơ`u amra djru pơjeh, kmơk, măi mok, tơdơi kơ buc\ akha kah mơng tla glăi prăk tuh pơ alin kmơk hăng pơjeh brơi kơ kông ti’’.

 Mơnuih [on sang [ơi tơring ]ar Daklak [uh boh tu\ yua mơng phun kơ`it le\ [ơi bruă pla amu`, nua pơmă laih anun tơlơi pơhưc\ amăng bruă ngă hro\m hăng sang s^ mdrô.

 Bơ gah sang s^ mdrô, [ing gơ`u [uh tơlơi pơđ^ kyar yôm, yua phun pla anai pioh ngă jrao Curcumin, sa djuai ia jrao hơmâo lu [ơi jar kmar, dưi pơgang glăi tơlơi ruă bơ brah, pơgang ôxy hoá, pơjrao lu tơlơi ruă.

Tui hăng yă Nguyễn Thị Thạo, kông ti Solavina Hà Nội, sang s^ mdrô tuh pơ alin phun jrao hăng pơkra gơnam tam: Solavina lăng kual C|ư\ Siăng jing anih phun c\i pla pơjing phu jrao aka, blung hlâo le\ phun kơ`it.

 Samơ\, kiăng huăi nao blơi gơnam tơl anih, Solavina glăk pơjing đang pla kơ`it hơjăn kơ `u, kiăng hơmâo kơ`it djơ\ hăng rơnoh pơkă GMPO; pơke\ hro\m hăng bruă man pơdong sang măi pơkra Curcumin [ơi kual pla jrao aka, pơtrut kơtang bruă blơi, ba s^ Curcumin [ơi anih, hro\m hăng bruă ba s^ [ơi sang s^ mdrô prong amăng dêh ]ar ta hăng lo\n ia tac\ rơngiao. Yă Nguyễn Thị Thạo brơi thâo:

‘’Pok prong kual pla hơđong kjăp laih, kơc\ăo bruă tơdơi dong le\ kông ti gơmơi amra man pơdong lu sang măi pơkra jăng jai, bơwih brơi sang măi pơkra Curcumin.

 Ră anai, tơlơi hiam klă mơng Curcumin Việt Nam hơmâo Anom kơsem min ia jrao pơsit truh kih, yua anun kông ti pơphun ba s^. Ră anai, kông ti hơmâo lu anih blơi gơnam ba nao pơ dêh ]ar Thái Lan, India, Japan, Mi, laih anun abih bang kông ti amăng dêh ]ar ta’’.

Lo\n tơnah hiam, samơ\ lu thun laih rơgao lêng kơ pla phun kyâo [u pơhrui glăi prăk kăk lu đơi ôh, anai le\ tơlơi hơmâo [ơi kual C|ư\ Siăng lăi hro\m hăng tơring ]ar Daklak lăi hơjăn.

 Phun kơ`it ngă jrao, ngă hăng boh thâo nano Curcumin, gơnam tam ba s^ nao pơ sang s^ mdrô prong, pơklaih h^ tơlơi tơnap tap [ơi anăp, blung a ba glăi boh tu\ yua.

 Sang s^ mdrô pơlir hơbit hăng bruă pla pơjing, pơkra gơnam hiam klă pơlir hơbit hăng pơdong anăn hmư\ hing yôm, glăk ngă tơlơi hơđong kjăp kơ tơlơi bơwih [ong anai.

Siu H’Mai: Pô ]ih hăng pôr