VOV4.Jarai - Do\ng [ơi jơlan Đông Trường Sơn đưm hăng tơkai ]ư\ lo\n ia ta }ư\ Yang Sing, [ôn Kiều să Yang Mao, gah tơring glông Krông Bông, tơring ]ar Daklak geh gal biă pioh pơđ^ kyar bruă tuai ]ua\ ngui.

Hăng hơdôm tơlơi gal gah gru grua, dlai klô hăng bôh thâo, gơnong bruă apăn bruă anai [ơi tơring glông glăk amăng [rư\ pơdo\ng plơi pla jing plơi tuai ]ua\ ngui plơi pla phrâo pơke\ hăng bôh thâo djuai ania Bơnông kơ tơring glông.

Rơbêh kơ sa thun hăng anai, ơi Y Gên Byă [ơi [ôn Kiều, să Yang Mao, tơring glông Krông Bông dik dak yua kơ gum hrom rơwang bruă plơi tuai ]ua\ ngui plơi pla phrâo pơke\ hăng bôh thâo đưm mơng djuai ania Bơnông.

Ơi Y Gên brơi thâo, rim hrơi `u đing nao bơwih brơi sa ektar đang kơ phê, 80 [e\ phun bôh mit Thái Lan, 60 phun ca cao hăng năng ai `u 300 [e\ phun bôh kuăi mih pioh pơlar đang tuai ]ua\ lăng.

Truh mông anai, abih bang đang bôh troh bluh đ^ mơtah hle#, abih bang hơdôm phun bôh troh glăk bluh bơnga hăng hơdai bôh.

Lom phun bôh bluh đ^ hơđong, amra hmâo anom bơwih [ong pok hơdôm tour tuai ]ua\ ngui kiăng ]ơkă tuai rai ]ua\ lăng, găn rơgao lăng.

“Djop djuai phun bôh djơ\ hăng lo\n klai ]uah [ơi kual anai, bôh lu biă. {ơi să tơring glông ara\ng lăi pơđ^ kyar bruă tuai ]ua\ lăng đang hmua hăng bôh thâo đưm anun kâo gum hrom.

Arăng amra ba tuai hyu ]ua\ lăng găn rơgao lăng, hăng bruă anai amra hmâo dong prăk pơhrui glăi kơ neh wa.

{ing gơmơi mơ-ak biă. Ngă bruă wai lăng tuai ]ua\ ngui pơke\ hăng plơi pla phrâo hăng bôh thâo đưm hmâo yua kơ neh wa lu biă”.

{ôn Kiều, să Yang Mao, tơring glông Krông Bong ăt djă pioh mơn lu gru đưm hơđăp mơng djuai ania Bơnông

Amăng Ako# bruă pơđ^ kyar plơi tuai ]ua\ ngui plơi pla phrâo pơke\ hăng bôh thâo đưm, rơngiao kơ pơlar đang hmua bôh troh, do# đing nao pơgang hơdôm noa yôm bôh thâo mơng djuai ania Bơnông [ơi [ôn Kiều.

Pô thâo phiăn đưm H’ Bơi Niê 80 thun [ơi [ôn Kiều, să Yang Mao brơi thâo, mơng hrơi pok pơhai ako# bruă, bruă rơngaih mơ`am amăng [ôn pơ phun dik dak hloh.

Anai le\ gru nam lăng mơ-ak pioh ngă tui, djă pioh bruă rơngaih mơ`am băn ao tui phiăn juăt mơng neh wa.

“Bruă rơngaih mơ`ăm pơke\ hrom hăng kâo hơdôm pluh thun hăng anai laih, anai le\ bruă mă tui phiăn juăt mơng neh wa [ơi anih anom anai.

Pơ\ anăp anai kơnuk kơna pơđ^ kyar bruă tuai ]ua\ ngui pơke\ hăng bôh thâo le\ kâo mơ-ak biă, kâo amra gir run pơtô abih hơdôm bôh thâo rơngaih mơ`am kơ [ing ]ơđai, ]ang rơmang bruă anai dưi djă pioh.

Tuai hyu ]ua\ lăng amra blơi thơ lu mơnuih amra thâo truh kơ gơnam mơng pô, m[s ăt hmâo prăk pioh bơwih brơi kơ tơlơi hơd^p mơda, djă pioh bruă mă đưm kơ ană amôn”.

Lu sang glông hiam biă, ngă pơhư\] tuai ]ua\ lăng [ơi anai

Tui hăng ơi Y Drai M’Drăng – Khoa Jơnum min m[s să Yang Mao, kiăng ngă tui ako# bruă anai, tơring glông hmâo pơsit jơlan gah m[s pơđ^ kyar hơdôm hơdră phun bôh kah hăng: bôh mit Thái Lan, bôh jrang, sầu riêng, bôh kuăi mih, bôh [ơr, bôh pơ-o#, bôh [rô yuan…

Hrom hăng anun đing nao tuh pơ plai pơkra jơlan nao rai amăng plơi pla, hơdôm ring bruă mă yua hrom; pơkra glăi hơdôm bôh sang glông tui phiăn juăt đưm, pok hơdôm anih pơhra\m atông ]ing hơgor, rơngaih mơ`am, pơ phun djă pioh hơdôm mông jơnum ngui ngă yang tui phiăn juăt djuai ania Bơnông [ơi kual }ư\ Siăng.

Ơi Y Drai brơi thâo, ră anai hmâo 81 bôh sang amăng [ôn Kiều gum hrom ako# bruă. Hơdôm bôh sang ano# dưi djru abih bang anah phun pla, kơmok pruai pioh pơlar đang phun bôh troh hăng kual lo\n prong năng ai `u 120 ektar.

Rơngiao kơ anun do# djru neh wa pơkra glăi năng ai `u 30 bôh sang glông tui phiăn juăt djru kơ bruă do# glăi mơng tuai hyu ]ua\ ngui.

“{ing gơmơi glăk đing nao pơlar hơdôm blah đang phun bôh troh hăng ngă tui bruă pơgang bôh thâo đưm djuai ania Bơnông [ơi [ôn Kiều lăi ha jăn hăng đơ đam să lăi hrom.

Bruă anai [ing gơmơi glăk gum hrom hăng Anom bôh thâo hăng pôr pơhing tơring glông pơ phun hơkru\ glăi djop mơta bôh thâo kah hăng: rơngaih mơ`am, hơdôm gru\p atông ]ing hơgor; pơ phun jơnum ngui ngă yang huă asơi hle, ngă yang pin ia, adôh akhan Ea Ray, gông Gui…

Anai le\ hơdôm gru bôh thâo pha ra pioh ngă pơhư\] tuai ]ua\ lăng kiăng pơgang djă pioh hăng ngă tui”.

Jơlan đưm Đông Trường Sơn găn nao le\ ano# gal pioh tơring glông pơđ^ kyar bơwih [ong mơnuih mơnam amăng anun hmâo tuai ]ua\ ngui

{ôn Kiều dưi pơdo\ng mơng krah rơnuk thun 20. Ră anai [ôn hmâo giăm truh 90 bôh sang ano#, abih bang neh wa djuai ania Bơnông do# hơd^p mơda.

Lo\n mơng [ôn năng ai `u 6.500 ektar, do\ng rôk tui jơlan Đông Trường Sơn hăng ruăi ]ư\ Yang Sing.

Kual anai ăt do\ng amăng kual phun djă pioh gru grua ngă hơkru\ đưm mơng tơring ]ar Daklak.

Tui hăng yă Nguyễn Thị Phương Hiếu – Kơ-iăng Khoa Gơnong bruă bôh thâo bơkơja\p drơi jăn hăng tuai ]ua\ ngui tơring ]ar Daklak, hăng ano# gal gah dlai klô, ană mơnuih, gru grua đưm [ôn Kiều djơ\ biă pioh pơđ^ kyar plơi tuai ]ua\ ngui plơi pla phrâo pơke\ hăng bôh thâo [ơi anai. Yă Hiếu brơi thâo:

“Jơlan nao rai, dlai klô, gru hiam bôh thâo phiăn juăt mơng djuai ania Bơnông [ơi [ôn Kiều le\ gêh gal biă pioh pơđ^ kyar plơi tuai ]ua\ ngui tui ako# bruă anai.

Amăng rơwang mơng thun 2020-2025, gah tơlơi pơkă pơđ^ kyar tuai ]ua\ ngui [ơi Daklak, [ing gơmơi amra gum pơphô brơi Jơnum min m[s tơring ]ar ba plơi tuai ]ua\ ngui [ôn Kiều amăng ako# bruă pơđ^ kyar jing anih tuai ]ua\ lăng phun kơ tơring ]ar.

Bruă anai amra hmâo dong prăk pơhrui glăi kơ neh wa djuai ania [ia\ hăng pơgang noa yôm bôh thâo đưm [ơi anai”.

Rim thun Daklak ]ơkă hmâo rơbêh kơ 810 rơbâo wot ]ô tuai hyu ]ua\ ngui, đ^ hơnong `u 12% amăng sa thun.

Hơdôm hơdră tuai ]ua\ ngui mơng tơring glông ră anai hmâo: bruă găn rơgao lăng bruă ngă đang hmua, kual pơgang dlai klô, plah tơsiong đang hmua, phun bôh troh; tuai ]ua\ lăng plơi pla… bruă pok pơhai truh kih hơdră plơi tuai ]ua\ ngui plơi pla phrâo pơke\ hăng bôh thâo đưm amra pơjing rai lu mơta kơ tuai ]ua\ lăng [ơi plơi pla, pơjing bruă mă hăng hmâo prăk pơhrui glăi kơ neh wa djuai ania [ia\.

Mơng anun, bôh thâo [ơi plơi pla dưi djă pioh, bruă pơdo\ng plơi pla phrâo [ơi anai pơtrut kơtang./.         

Siu H’ Prăk: Pô ]ih pơblang