VOV4.Jarai - Hơdôm hrơi je# hăng anai, hơdôm [irô apăn bruă tơring ]ar Gialai na nao e\p [uh hơdôm anih anom blơi s^ hăng pơkra mơnong [ong huă [u  hơdjă, mơnong [ong [uh rơđah phun akha. Amăng anun, hmâo ha rơbâo tơn a`ăm mơnong asar, rơmă [âo bru\ hmâo ara\ng ngă hră pơ-ar hăng ]uh prai lui. M[s bơngot biă yua kơ lom e\p [uh, hơdôm anih anom anai hmao tlôn ba hyu s^ laih [ơi anih anom s^ mdrô hơdôm pluh, đa le\ hơdôm rơtuh tơn a`ăm mơnong [ong [u hơdjă. Sa tơlơi bơngot pơkon dong, anun le\ sa dua anih anom pơkra, s^ mdrô mơnong [ong [u hơdjă ăt do# hơnong mơn tơdơi kơ hmâo thâo hăng pơsir phak tơhmal. Lu tơlơi ba tơbiă kơ tơlơi pơkă pơsir phak tơhmal amăng tơlơi ngă soh ano# pơhlôm mơnong [ong huă akă djop pran pơhu^ ôh.  

            Ako# blan 5, Anom bruă Tơhan polis anih anom do#, Kông ang tơring ]ar Gialai e\p [uh rơbêh kơ 8 tơn rơmă [u hơdjă, [âo bru\ [ơi 2 anih anom pơkra rơmă [u hơdjă, pơ\ thôn 5, să An Phú, plơi prong Pleiku hăng [ơi thôn 2, să Ia Băng, tơring glông Đak Đoa. 2 anom anai leng kơ yua wa Lê Thị Thông ngă pô `u. {ơi mông pel e\p, wa Thông [u ba tơbiă ôh hră pơkă noa s^, phun akha mrô rơmă aka đeh hăng rơmă đeh giong anun ăt kah hăng hră pơsit blơi s^ pơkra mơnong [ong huă, hră pơkôl pơgang anih anom do# mơn. Wa Thông phaih le\, ngă tui bruă pơkra ia rơmă hlô mơnong mơng blan 11/2015. Hrim hrơi, `u hyu pơhrui blơi rơmă [ơi hơdôm anih ]uh tă a`ăm hlô [ơi plơi prong Pleiku ba nao pơkra tơdơi kơ anun jao kơ sa dua pô mơgăt rơdêh pơgiang nao gah rơngiao kơ tơring ]ar samơ\ [u thâo pơgiăng nao pơ\ hơpă hăng mă yua kơ bruă hơge\t ôh. Yap truh mông thâo krăn, wa Thông s^ hmâo laih hơdôm pluh tơn rơmă kơ anih anom pơkon. Wa Lê Thị Thông, lăi:

            “Kâo kơnong kơ thâo gơ`u s^ le\ kâo blơi ba glăi đu] [u rơđah mơng hơpă ôh. Kâo hyu pơhrui pơ[ut glăi [ơi hơdôm anih anom s^ mdrô, ruah mă rơmă laih anun ba glăi. Năng ai `u ano# anai pơkra pioh un [u dah brơi akan [ong thơ, kâo pơmin tui đu] [u thâo rơđah `u hiưm hơpă ôh”.

            Ră anai akă [u rơđah ôh, tơlơi phaih mơng wa Thông hmâo hơdôm ]ra\n amăng sa rơtuh djơ\ `u. samơ\ hluai tui tơlơi phaih mơng wa Thông, hơdôm pluh tơn rơmă [u hơdjă s^ hyu [ơi anih anom s^ mdrô ră anai [u rơđah mơng hơpă hăng glăk dưi yua ngă hơge\t ôh.

            Hăng lu tơlơi ngă soh pơkon, mơnuih blơi s^, mơnuih pơkra rong ba mơnong [ong huă truh tơngan mơnuih blơi yua. Rơđah biă `u, amăng lơ 21/4, Gru\p hyu pel e\p gah gơnong bruă pơhlôm agaih mơnong [ong huă plơi prong Pleiku, tơring ]ar Gialai e\p [uh hăng ngă hră pơsir sa dua anom bruă dưm giăm truh 3000 lit ia rơmă [u hơdjă hăng năng ai `u 600 kg a`ăm mơnong un djop mơta kah hăng mah săn, tơkai un, kl^, rơmă… [âo bru\ laih. Anom bruă anai yua kơ ơi Trần Thế Minh ngă pô, hmâo anăn mrô sang 21 Chu Mạnh Trinh, gru\p mrô 15, phường Hội Phú, plei prong Pleiku. Pô anom phaih, mrô gơnam anai glăk prăp lui ba nao s^ kơ hơdôm anih anom pơkra nem chả, anih s^ [un phở, hăng sa dua bôh sang jưh tuai sang s^ mdrô mơnong [ong huă [ơi tơring ]ar Gialai.           

            Hăng khă rong ngă [u dah [u thâo ba hyu mơnong [ong [u hơdjă truh tơngan blơi yua, hơdôm anom blơi s^ abih bang kơnong kơ phak hăng prak đu]. Tui hăng mrô ju\ yap, mơng blan 11/2015 truh ră anai, Anom bruă tơhan polis wai lăng anih anom do#, Kông ang tơring ]ar Gialai e\p [uh 19 mơta tơlơi ngă soh gah pơhlôm mơnong [ong huă, gum hrom hăng Anom bruă wai lăng anih anom s^ mdrô phak tơhmal abih bang 180 klak 500 rơbâo prak. {u hmâo tơlơi hơpă ba nao phăt kơđi ôh. Lu tơlơi gum pơhiăp lăi le\, tơlơi pơkă phak tơhmal ră anai akă djop kơtang ôh, anun akă djop pran pơhu^ truh mơnuih pơkra mơnong [ong huă, pơkra mơnong [ong [u hơdjă. Ơi Nguyễn Văn Đang, Khoa anom wai lăng pơhlôm agaih mơnong [ong huă tơring ]ar Gialai, lăi:

            “Tơlơi [ơi anai, sa dua anom pơkra, s^ mdrô yua kơ kơmlai kơ pô mơ\ [u lăng nao kơ tơlơi pơhlôm mơnong [ong huă, bơdjơ\ nao tơlơi suaih pral m[s. Hơdôm anih anom hmâo pel e\p lu wot laih, pơsir lu wot laih, hmâo lăi pơthâo tơlơi ]râo ba laih, samơ\ ăt rong ngă soh mơn. Kâo pơmin, tơlơi anai ta#o hloh ba nao phăt kơđi kah djơ\”.

                                                          Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr

     Kah hăng tơlơi pơhing gơmơi lăi pơthâo laih, lu anom bruă kơnuk kơna tơring ]ar Gialai hơmâo [uh na nao hơdôm anih s^ mơdrô hăng pơkra pơjing gơnam [ong huă mơng mơnong mơnoă pơkra [u agaih hơdjă, mơnong [ong huă [u thâo mơng pơpă phun akha. Laih dong tơlơi ming pơkra, s^ mơdrô mơnong [ong huă [u agaih hơdjă [uh na nao đô], ngă kơ bruă pơgăn tơlơi mă yua, s^ mơdrô mơnong [ong huă [u agaih hơdjă tơnap tap biă mă. {rô djơ\ ha blan mă bruă yua kơ tơlơi agaih hơdjă mơnong [ong huă thun 2016, pô mă tơlơi pơhing phrâo ]răn hơdră hơmâo tơ`a kơ Đại tá ơi Nguyễn Văn Minh, Khoa anom tơhan pơlih wai lăng gah ayuh hyiăng tơlơi hơdjă, Kông ang tơring ]ar Gialai lăi nao kơ bruă mă tơnap tap pơgăn tơlơi ming pơkra s^ mơdrô mơnong [ong huă [u agaih hơdjă [ơi tơring ]ar Gialai.

     -Tơ`a: Rơkâo kơ ih lăi pơthâo boh tohnal mă bruă amăng blan ngă bruă yua kơ tơlơi agaih hơdjă mơnong [ong huă thun 2016 ?

     -Đại tá Nguyễn Văn Minh: Tơlơi agaih hơdjă mơnong [ong huă dưi hơmâo anom bruă kơnuk kơna mơng gơnong dlông truh  pơ tơring ]ar, plơi pla hăng djop anom bruă gleng nao biă mă, yua dah `u bơbe] djơ\ truh tơl kơ tơlơi suaih pral mơnuih [on sang. Ngă tui ha blan bruă mă pơhlôm pơgang ano\ agaih hơdjă mơnong [ong huă thun 2016, [ing gơmơi jing tơhan ngă bruă hrom phun mơtam, lăi pơthâo kơ khoa moa Gơnong bruă tơhan kông ang tơring ]ar Gialai, git gai tơhan pơlih wai lăng ayuh hyiăng glai klô hăng ano\ hơdjă agaih đơ đam tơring ]ar  hơmâo hyu sem lăng djop anih laih. Hăng [ing tơhan pơlih wai lăng gah ayuh hyiăng, gah tơhan kông ang tơring ]ar Gialai, amăng rơbêh ha blan laih rơgao pơphun mă bruă khut khăt mơtam. Biă mă `u gơmơi hơmâo sem lăng 3 boh anih trăm hăng pơđăm pioh rơbung asăt 10 tơn, laih anun anom pơkra ngă tơmun ia mơsăm, anih bơmơsăm tơrong ko#. Ngă tui hơdră mă  bruă tui hăng tơlơi juăt thâo, lom lơ 30/4 hăng lơ 1/5, gơmơi hơmâo [uh hăng pơsir 8 tơn rơmă un [u hơdjă, gơmơi đu\ bơtơhmal giam 10 klak prak, lain anun brơi pơrai abih 8 tơn rơmă hơ[ak jrak anun. Rơngiao kơ anun, ia mơ`um s^ mơdrô ăt yom mơn, ia dưm amăng gêt ]ai. Tơlơi hơ[ak jrak ayuh hyiăng glai klô ăt hơmâo tơlơi ngă soh glăi, laih anun truh tơlơi pel e\p pơsit tong hơnong mă yua tui ano\ pơkă lêng kơ ngă soh glăi soh, gơmơi hơmâo pơsir laih djơ\ tui tơlơi phiăn pơkă.

     -Tơ`a: Lom pơphun mă bruă pơgăn tơlơi mă yua mơnong [u hơdjă, hơmâo tơlơi tơnap tap, gun tơlơi hơge\t mơn ?

     -Đại tá Nguyễn Văn Minh: Lom pok pơhai bruă mă ăt hơmâo mơn tơlơi gun, tơnap tap. Gơmơi jing anom bruă pô hyu e\p [uh samơ\ kiăng [uh gal tơlơi phiăn pioh pơsit arăng ngă soh, pơsir hmao kru mơtam le\, gơmơi [u djơ\ lăi anom bruă pơsir mơtam [udah phak bơtơhmal đu\ tơlơi soh mơtam ôh, tơlơi anai tui hluai kơ anom bruă hơmâo dưi tui hăng tơlơi pơpha bruă mă laih. Hơmâo anom bruă đa, gơnong bruă khom hơmâo lu hrơi blan pel e\p dong, ngă hră pơar, gơmơi khom kiăo tui hrơi blan gơ`u anun pơkă yơh, lom pơsir bruă mă do\ kơ[ah, rơđah biă `u, lom lơ 25/4/2016, gơmơi ngă hră laih anun mơit nao gru tơhnal gơnam hơ[ak jrak pơ anom kơsem min gah Ding jum bruă ia jrao pioh ba pơ]rang lăng kiăng thâo, amăng asơi arăng ba s^ mơdrô mơ\ ngă pơblih ia iom tui hăng tơlơi pơhing mơng anom bruă Hră pơhing phrâo tơring ]ar Gialai pôr. Samơ\ truh ră anai, gơmơi rơkâo gơ`u sem lăng ta` laih anun lăi glăi hmao kru, ăt aka [u [uh ôh tơlơi lăi glăi. Anun jing sa tơlơi bơhmutu rơđah yơh. Bơ bruă wai lăng ano\ agaih hơdjă mơnong [ong huă hă, [ơi tơring ]ar Gialai ră anai hơmâo 100 boh anih ]uh tă hlô mơnong, mơnu\ bip samơ\ lu anom bruă kơnuk kơna hơmâo tơlơi dưi aka [u ngă brơi hră tơlơi dưi mă bruă ôh, pioh sem lăng tong ten anih blơi rơmô, kơbao un bê, mơnu\ bip ba ]uh tă hlâo kơ s^ mơdrô a`ăm mơnong. Yua kơ anun, bruă sem lăng tơlơi hơdjă mơnong [ong huă tơnap tap biă mă. Anom bruă pơjrao hlô mơnong, kơnong tăm pong a`ăm mơnong arăng ba s^ mơdrô [ơi sang mơdrô siêu thị, jing a`ăm mơnong laih arăng ]uh tă baih. Gơmơi ngă hră mơit kơ khoa Gơnong bruă tơhan kông ang tơring ]ar, rơkâo lăi pơthâo hăng khoa moa ping gah tơring ]ar, brơi git gai djop tơring ]ar, plơi prong e\p lăng, pơkă hơnong, man pơdong anih pioh ]uh tă hlô mơnong mơnu\ bip sa anih kiăng agaih hơdjă. Hnun kah amu` kơ gơmơi krăo lăng hlô mơnong mơng pơpă  arăng ba nao ]uh tă, mơta dua kiăng pơgang hơdjă ayuh hyiăng lo\n adai glai klô anih do\.

      -Tơ`a: Kiăng dưi ngă klă hloh  bruă pơgang mơnong [ong agaih hơdjă, ih hơmâo tơlơi rơkâo hơge\t mơn ?

     -Đại tá Nguyễn Văn Minh: Pơ anăp anai, gơmơi amra ngă hră rơkâo kơ khoa moa gơnong  bruă tơhan kông ang tơring ]ar hăng rơkâo kơ djop anom bruă khom ]ih pơkra glăi tơlơi pơtrun mă bruă kiăng djơ\, pơblih pơkra glăi hơdôm mơta tơlơi pơkă amăng Hră pơtrun mơng Kơnuk kơna kiăng djơ\ hloh, tui hăng tơlơi gêh gal amăng bruă mă hăng pơsir hnun kah djơ\ tong. Kơnong pơdjơ\ nao kơ mơnong [ong huă, anun le\ tơlơi mă yua ia jrao kom amăng bruă ]em rông. Tơdah ngă tui, gơmơi hơmâo laih hră kơnôl kiăng pơhaih, anai jing ia jrao arăng kom samơ\ anom bruă pơpă pơtong glăi tơlơi anai le\ aka [u thâo rơđah ôh. Bơhmutu, amăng sa bit anih ]em rông, gơmơi nao sem lăng pơtong glăi arăng mă yua ia jrao anăn Salbutamol. Samơ\ tơdah hơmâo biă tui anun, khom hơmâo kơnôl sit biă mă kah mơng dưi ngă hră brơi mă pơkong djă pioh hơdôm gơnam arăng mă yua jrao kom anun, hlô mơnong djai djă pioh sui hrơi kiăng huăi bru\. Tơlơi anai yơh tơnap tap, gơmơi aka [u dưi ngă yua aka [u hơmâo tơlơi dưi. Tui anun ngă hiưm pă, pơblih pơkra glăi tơlơi pơtrun mơng tơlơi phiăn pioh pơsir hmao kru tơlơi aka [u gal ră anai, kiăng mă bruă tu\ yua hloh, gơmơi amra mă abih mơnong arăng  yua ia jrao kom, ba pơrai h^ `u ta` hloh.

     -Hai bơni kơ ih ho\ hơmâo pioh mông ră ruai tom anai !

Nay Jek : Pô ]ih hăng pôr