VOV4.Jarai- Prăk pơhrui glăi le\ rơnoh pơkă mrô 10 amăng Rơnoh pơkă Dêh ]ar ta kơ bruă man pơdong plơi pla phrâo laih anun pơsit jing sa amăng hơdôm bruă tơnap biă c\i ngă.

{ơi să Bình Hoà, tơring glông Krông Ana, Daklak, ping gah, gong gai kơnuk kơna pok pơhai lu hơdră rơđah rơđông pơsur ană plơi pơđ^ kyar bơwih [ong huă, pơđ^ tui mrô prăk pơhrui glăi, kiăng djă hơđong kjăp hăng pơđ^ tui ano\ hiam klă mơng hơdôm rơnoh pơkă man pơdong plơi pla phrâo.

Anai le\ să hơdip mơng bruă ngă hmua, prăk pơhrui glăi lu biă mă `u mơng pơdai hăng rông hlô mơnong, tơlơi hơdip mơnuih [on sang [ơi anai do\ tơnap tap, yua anun lơ\m hơmâo arăng ruah ngă să ba jơlan hlâo man pơdong plơi pla phrâo mơng tơring glông Krông Ana, [u hơmâo pô hlơi ôh đăo gơnang, tơdơi kơ 5 thun să Bình Hoà dưi ngă truh kih jơlan hơdră man pơdong plơi pla phrâo.

Khă hnun hai, yua pran jua gum hro\m mơng ping gah, gong gai kơnuk kơna truh mơnuih [on sang, [ô| adung mơta [ơi să Bình Hoà jai hrơi pơplih phrâo laih.

Tơlơi hơdip mơda mơng mơnuih [on sang [ơi anai [u pơdơi pơplih phrâo. Tơdah amăng thun 2010, prăk pơhrui glăi yap tui ako\ mơnuih mơng să kơnong hơmâo 18 klăk prăk le\, truh ră anai đ^ giăm 2 wơ\t laih, hơmâo 33 klăk prăk.

Mrô sang ano\ [un rin do\ glăi 130 boh sang, dưm dưm hăng 6,7% mrô mơnuih, hro\ trun 11,3% pơhmu hăng thun 2011.

Sang ano\, anih ană plơi do\ ăt ngă ming phrâo mơn, prăk pơhrui đ^ jing ngă tơlơi hơdip mơng ană plơi [ơi anai đ^ tui mơn.

Jing sa c\ô mơnuih [uh tơlơi pơplih phrâo [ơi plơi pla mơng hrơi ngă tui jơlan hơdră man pơdong plơi pla phrâo, ơi Trần Thanh Hiền, thôn 2, să Bình Hoà hok kơdok:

‘’Rơgao mơng anai 7 thun, jơlan amăng plơi pla lo\n pluk soh, nao rai tơnap laih anun ană plơi Bình Hoà juăt ngă pơdai ia, hơmâo dua glông ia krông Krông Na hăng Krông Nô plung biă, ri\m thun juăt ia dăo soh, samơ\ lơm hơmâo jơlan hơdră plơi pla phrâo, ngă jơlan nao rai truh pơ hmua, neh met wa ngă hmua pơkra gơnam tam pơhlôm djơ\ bơyan, pơdai braih hơmâo lu mơ\n, tơlơi hơdip mơnuih [on sang [ơi anai đ^ kyar.

Ră anai, [ơi să [ing gơmơi hơmâo 7 boh plơi, hơmâo 80% jơlan nao rai amăng plơi pla pơkra hăng [êtông. Kơ bruă c\ơđai hrăm hră, hơmâo 100% mrô c\ơđai amăng thun hrăm hră lêng nao sang hră. Sang hră djơ\ rơnoh pơkă le\ 3 boh sang hră’’.

Hơmâo tui hăng ră anai le\, yua să Bình Hoà pơsit bruă kiăng ngă le\ pơđ^ mdrô prăk pơhrui glăi jing bruă phun kiăng ngă amăng bruă pơđ^ kyar bơwih [ong huă [ơi anai.

Boh nik `u ăt brơi [uh mơn, mơnuih hơmâo prăk pơhrui glăi lu amra ngă gêh gal c\i pơđ^ kyar amăng bruă pơko\n.

Yua anun, kiăng ngă tu\ yua rơnoh pơkă anai, să pơphun pơ[ut kual lo\n ngă hmua, pơplih lo\n, pơkra ming đang hmua, ngă hro\m hăng anom bruă rơgơi măi mok, boh thâo pơkra pơjing gơnam tam, rông hlô mơnong kơ mơnuih [on sang.

Laih dong, pơhrui, pơlir hro\m abih bang prăk kăk brơi ană plơi c\an mă pơđ^ kyar bơwih [ong. Rim boh plơi pla pơplih hơbô| bruă pơkra gơnam, pơplih phrâo pla phun kyâo djơ\ lăp kiăng pơhrui glăi pơdai, kơtơr, kơphê, tiu lu.

Amăng anun pơ[ut ngă pơdai, pơdai pơhrui glăi yăp lăng hơmâo 9 tơn lơ\m sa ektar.

Nua ba s^ lơm sa ektar lo\n ngă hmua hơmâo 20 klăk prăk lơm sa thun, jing djru arăng hơmâo bruă mă, djru lom lui tơlơi rơmon rơpa.

Ơi Phạm Hồng Khánh, khoa apăn bruă ping gah thôn 4, să Bình Hoà brơi thâo:

‘’Hro\m hăng anom bruă ]ar ăt kah hăng anom bruă ping gah amăng thôn 4, iâu pơthưr ană plơi pơđ^ kyar bơwih [ong huă.

Rơđah biă mă `u kah hăng mơnuih [on sang [ing gơmơi prăk pơhrui glăi lu biă mă le\ mơng pơdai hăng kơphê, tui anun ră anai hơmâo lu anih c\i mă prăk c\an, blung a le\ prăk brơi c\an mơng sang bruă prăk djru mơnuih mơnam kiăng kjăp bruă bơwih [ong huă mơng sang ano\.

Tal dua le\ khul grup [ing gơ`u ăt hơmâo prăk djru mơn, gah plơi ieo gah [ing ană plơi, khul đah kơmơi ăt hyu iâu pơthưr pơc\ruh prăk mơn kiăng sang ano\ rin hơmâo prăk bơwih [ong, tơbiă anăn sang ano\ [un rin’’.

Blan 5 phrâo rơgao, să Bình Hoà, tơring glông Krông Ana, Daklak hơmâo hră pơsit djơ\ rơnoh pơkă plơi pla phrâo.

Tui hăng ơi Lê Như Diệu, Khoa Jơnum min mơnuih [on sang să, anai kah hăng jơlan hơyak nao blung a đôc\, kiăng djă bong kjăp hră pơsit yôm anai, amăng thun blan pơ anăp Ping gah hăng mơnuih [on sang kiăng ngă klă hloh dong tơlơi gêh gal mơng lo\n tơnah, pơplih phrâo hơdră ngă hmua, khin tuh pơ alin pok prong ngă hmua pla pơjing, pơhrui glăi gơnam tam lu, pơkra gơnam pơ[ut, pok prong hơmâo lu bruă mă dong.

Gơ`ăm nao pơlir hơbit kơplah wah mơnuih ngă hmua hăng anom bơwih [ong huă amăng bruă pơkra gơnam hăng ba s^ gơnam, pơhlôm prăk pơhrui glăi hơđong kjăp.

‘’Djơ\ rơnoh pơkă plơi pla phrâo kơnong kơ jơlan hơyak nao blung a đôc\, yua anun [ing gơmơi ăt gleng nao hloh dong mơn ano\ klă mơng hơdôm rơnoh pơkă, pơtrut pơtô pơblang kiăng ană plơi thâo hluh gum hro\m hăng anom ping gah, gong gai kơnuk kơna man pơdong rơnoh pơkă hơđong kjăp hloh, djru lom lui tơlơi rơmon rơpa.

Tal dua le\ kho\m pơđ^ mrô prăk pơhrui glăi, să 1 boh sa hơdip mơng bruă ngă hmua, [ing gơmơi kho\m hơmâo kơc\ăo bruă pơkra gơnam klă kiăng hơmâo prăk pơhrui glăi lu [ơi ha blah hmua, tui anun kah mơng djơ\ tui hăng ano\ kiăng mơ\ mơnuih [on sang tu\ ư hro\m, gong gai kơnuk kơna jao’’.

Bruă phun mơng jơlan hơdră man pơdong plơi pla phrâo le\ kiăng pơđ^ kyar bruă ngă hmua, plơi pla hơđong kjăp, pơd^ tui tơlơi hơdip mơng mơnuih [on sang.

Hơdôm thun laih rơgao, să Bình Hoà, tơring glông Krông Ana, tơring ]ar Daklak gleng nao ano\ hiam klă mơng mơnuih [on sang amăng djo\p mơta tơlơi, pơtrut đ^ tơlơi gơgrong bruă ngă pô mơng mơnuih [on sang.

Hăng pran jua tui anun, Ping gah, gong gai kơnuk kơna hăng mơnuih [on sang să Bình Hoà gir ngă bruă truh thun 2020, prăk pơhrui glăi yap tui ako\ mơnuih hơmâo 43 klăk prăk.

                                                                          Siu H’Mai: Pô c\ih hăng pôr