10 bruă jơnum, tơlơi amăng lŏn ia hmư̆ hing hloh thun 2023 yua kơ Gong phun jua pơhiăp dêh čar Việt Nam ruah mă
Thứ hai, 07:00, 01/01/2024 VOV Tây Nguyên VOV Tây Nguyên
VOV4.Jarai- Thun 2023, lơm amăng rŏng lŏn tơnah hơmâo lu tơlơi rung răng, samơ̆ Việt Nam ăt lĕ ba glăi bơngač djop mơta bruă. Amăng thun laih rơgao, pơphun lu bruă kơđi čar, mơnuih mơnam yôm phăn. Gong phun jua pơhiăp dêh čar Việt Nam ruah mă 10 tơlơi pơhing, bruă yôm phăn amăng dêh čar thun 2023.

1 – Lu hơdră pơsit yôm phăn krah rơwang bruă Jơnum tal XIII mơ̆ng Ping gah

Amăng mông jơnum tal 7, hrŏm hăng bruă pơsit abih bang, lăng mơ̆ng gah rơngiao hơdôm bôh than dưi ngă, Grŭp mă bruă Ping gah dêh čar ta mă tŭ 5 mơta tơlơi găn rơgao; ba tơbiă 5 rơwang bruă phun amăng ha mơkrah rơnuč thun mơ̆ng rơwang bruă tal XIII mă hră ruah ƀing Ding kơna Ding jum kơđi čar hăng Grŭp git gai Ping gah. Amăng mông jơnum tal 8, Grŭp mă bruă Ping gah dêh čar hmâo mă yua 4 mơta Tơlơi pơtrun pơsit yôm phăn; pel ĕp, gum pơhiăp bruă pơkă Grŭp mă bruă Ping gah dêh čar rơwang bruă 2026-2031. Dua bruă jơnum dêh čar yôm phăn amăng thun ngă tui Tơlơi pơtrun pơsit Jơnum tal XIII pơtŏng sit tơlơi git gai, črâo ba kơjăp, pơhlôm mơ̆ng Grŭp mă bruă Ping gah dêh čar, Ding jum kơđi čar, Grŭp git gai Ping gah hăng hơdôm gưl ping gah, khul ping gah amăng pok pơhai ngă tui Tơlơi pơtrun pơsit Jơnum tal XIII mơ̆ng Ping gah, pơsir hmao tlôn, ba glăi bôh tơhnal lu tơlơi phrâo hmâo lơm ngă tui kiăng abih bang glông bruă kơđi čar pơsit pran jua, hrưn đĭ ngă giong truh kih hơdôm tơhnal pơkă pơđĭ kyar mơ̆ Jơnum tal XIII mơ̆ng Ping gah ba tơbiă.

2- Bruă pơtom hiăp pơsit tong kơdrưh ang hăng tơlơi đăo gơnang mơng Việt Nam

Amăng hơdôm tal rai čuă gưl Kơnuk kơna pơ Việt Nam mơng Khua git gai Ping gah, Khua mir sir Tập Cận Bình, Khua mir sir Mi Joe Biden hăng lu khua mua pơprong mơng hơdôm boh dêh čar; hơdôm tal nao čuă sit nik mơng Khua mua Ping gah, Kơnuk kơna Việt Nam pơ hơdôm boh dêh čar pơđŏm glăi tơlơi yôm phăn amăng pơtom hiăp mơng Việt Nam. Thun 2023, Việt Nam hăng Khač tŭ ư pơjing “Dơnah pơkah tơlơi dưi nao rai pơgi kơdah Việt Nam – Khač”, hrưn đĭ tơlơi rô nao rai jing “Bơnah ngă hrŏm sui thun djop mơta” hăng dêh čar Mi, Japan, hrưn đĭ tơlơi rô nao rai ngă hrŏm djop mơta, ngă hrŏm sui thun hăng ngă hrŏm sui thun djop mơta hăng 30 boh dêh čar, amăng anun hơmâo 5 boh dêh čar Ding kơna ngă bruă rese Khul pơgang rơnuk rơnua Sang gum hơbit djop dêh čar. Hơdrôm hră “Pơjing hăng pơđĭ kyar bruă pơtom hiăp Việt Nam djop mơta, pơplih phrâo, bă blai gru grua “phun kram Việt Nam” mơng Khua git gai Ping gah dêh čar Nguyễn Phú Trọng phrâo čoh giong, anai lĕ tơlơi yôm phăn amăng boh tơhan hăng sit nik, pơdah tơlơi pơmĭn mut hrŏm, na nao mơng Ping gah amăng jơlan gah pơtom hiăp mơng Việt Nam. Tơlơi truh kih mơng bruă pơtom hiăp thun 2023 dưi ngă pơgiong jơlan gah pơtom hiăp mơng Jơnum Ping gah tal XIII, pơgôp akŏ pơjing hăng tŏ tui pơhlôm rơnuk rơnua, hơđong kiăng pơđĭ kyar, hrưn đĭ kơdrưh ang hăng tơlơi đăo gơnang mơng lŏn ia ta.

3 – Ngă giong hơdră wai lăng tơlơi dưi; pơtrut kơtang pơgang, pơgăn hưp ƀong kông ngăn, tơlơi ngă soh

 Thun 2023, Ding jum kơđi čar mă yua lu tơlơi pơkă kơ wai lăng tơlơi dưi, pơgang, pơgăn hưp ƀong kông ngăn, tơlơi ngă soh amăng bruă mơnuih apăn bruă; pel ĕp, ƀom đĭ, pơsir, phăt kơđi; pel ĕp, lăng tui, ngă tui tơlơi phiăn ping gah hăng bruă pel ĕp, yap glăi. Hơdôm tơlơi pơkă anai djru kơtưn đĭ bruă wai lăng kơjăp tơlơi dưi mơ̆ng mơnuih apăn bruă, mơnuih ping gah, biă ñu mơnuih apăn akô̆. Hơdrôm hră “Khom ngă, gir run hrưn đĭ pơgang, pơgăn hưp ƀong kông ngăn, tơlơi ngă soh, djru pơdŏng Ping gah hăng Kơnuk kơna ta jai hrơi jai klă hiam, kơjăp kơtang”, mơ̆ng Khua git gai Ping gah dêh čar ta Nguyễn Phú Trọng lăi pơthâo, djru ngă rơđah tơlơi pơmin pơblang mơ̆ng Ping gah ta kơ bruă pơgang, pơgăn hưp ƀong kông ngăn, tơlơi ngă soh hăng pơdŏng, pơkra Ping gah. Bruă pel ĕp pok prong dong rơwang 2 kơđi tơlơi bơdjơ̆ nao Sang bruă Việt Á, kơđi tơlơi hmâo ƀơi Anom mă bruă pơ ala anih jưh (Ding jum pơtom hiăp); hơdôm kơđi tơlơi hmâo ƀơi Grŭp FLC, Tân Hoàng Minh, kual glai klô Sang bruă AIC; kơđi tơlơi hmâo ƀơi Sang prăk SCB, Grŭp Vạn Thịnh Phát , Sang bruă An Đông… pơsir lu mơnuih ngă soh lĕ mơnuih apăn bruă gưl dlông, wot glăk apăn bruă hăng pơdơi lơtret tui pran jua “ƀu hmâo kual kom, ƀu hmâo tơlơi pơkă pha ra, khă pô anun hlơi ñu” djru hơkrŭ đĭ pran đăo kơnang mơ̆ng mơnuih apăn bruă, mơnuih ping gah hăng Mơnuih ƀôn sang pioh kơ Ping gah, Kơnuk kơna.

 4- Tơlơi bơwih ƀong huă pơđĭ kyar hơđong lơm jar kmar lu tơlơi rung răng

Thun 2023, hơdôm hơnong pơkă prong amăng bơwih ƀong huă dưi ngă, tơlơi bơwih ƀong djop mơta jing hơđong, him lăng pơđĭ kyar GDP dưm dưm rơbêh 5%, bruă ngă bơkơnar hơmâo pơhlôm. Lu hơdră bruă prăk kak lu hloh dong mơng hlâo anun hơmâo pok pơhai ha wŏt, khut khăt kiăng djru hơkrŭ, pơđĭ kyar bơwih ƀong huă-mơnuih mơnam; pơgiong hơdôm hơdră bruă kiăng pơplih tuh pơ alin, bơwih ƀong sĭ mơdrô, hơđong nua prăk, nua gơnam tam hăng pơsir hĭ tơnap tap brơi kơ bruă prăk kak, lŏn mơnai, man pơdong, sang dŏ, lŏn mơnai. Mah aka ƀu dưi ngă tui hơnong pơkă pơđĭ kyar ba tơbiă, samơ̆ anai lĕ tơlơi gir run yôm hloh amăng thun blan Việt Nam bơdjơ̆ nao lu tơlơi rung răng.

5 – Pơplih phara amăng pơkra jơlan nao rai – pơjing pran gơgrong rơnoh pơđĭ kyar

Thun 2023, Việt Nam hmâo gir run pơtlaih tơlơi tơnap kơ hơdră pơkă, hơdră bruă, pơjing rai anô̆ pha ra hơdôm ring bruă mă yua yôm phăn kah hăng pơphun rơwang bruă graih rơdêh treng hăng jơlan por đĭ trun tơdron rơdêh por Long Thành; pơkra giong 730km jơlan đuăi hmar, pơđĭ rơwang ataih jơlan đuăi hmar đơ đam dêh čar ră anai truh 1.900km; ră anai glăk pơkra giăm truh 1.700km jơlan đuăi hmar tô nao rai Kơdư Dơnung dêh čar, Ngŏ Yŭ dêh čar. Hrŏm hăng anun lĕ hơdôm rơwang bruă jơlan nao rai pơkon hăng abih bang rơnoh prăk mă yua rơbêh kơ 94.000 klai prăk, djru pơtlaih hơdôm anih gun bruă nao rai, amăng ƀrư̆ ngă giong tô nao rai kual, pơjing pran pơtrut pioh đĭ rơnoh pơđĭ kyar bơwih ƀong mơnuih mơnam. Hăng tơlơi črâo ba khut khăt mơ̆ng Gong gai dêh čar, hơdôm Ding jum, gơnong bruă, hơdôm bôh tơring čar, ƀôn prong hmâo pơplih prong laih amăng tơlơi pơmin, hmâo hơdră ngă pơčeh phrâo, hrŏ trun bruă ngă hră pơ-ar hăng bruă găn nao rai pô tŏng krah, pơđĭ tui pran jua gơgrong, pơhlôm rơnoh hơdôm ring bruă, rơwang bruă.

6- 80 thun črăn hră lăi nao gru grua Việt Nam

Črăn hră lăi nao gru grua Việt Nam, hăng tlâo tơlơi pơkă pơsit tong gru grua ngă hơkrŭ Việt Nam: Djuai anai, boh thâo hăng ană mơnuih, găn rơgao 80 thun dong mơng hrơi ba tơbiă; ăt ngă bơngač hăng hơdôm rơnoh phun mơng sa hră pơ-ar yôm, dŏ hơnong boh tơhnal djơ̆ hăng tơlơi sit nik ră anai, tŏ tui črâo ba bruă pơjing hăng wai pơgang lŏn ia. Hơdôm bruă pioh hơdor 80 thun ba tơbiă Črăn hră lăi nao gru grua Việt Nam hơmâo pơdah lu tơlơi pơsit yôm phăn, kiăng tŏ tui gru grua hơđăp, rơnoh yôm sit nik mơng črăn hră, kiăng gru grua jing akŏ phun gah bơngăt, pran kơtang mơng lăm, pơtrut pơđĭ kyar lŏn ia hăng wai pơgang lŏn ia tui tơlơi pơtrun mơng jơnum Ping gah tal XIII.

7 – Lu tơlơi apui ƀong prong ngă răm ƀăm prong

Giăm hmâo 2.000 mơta tơlơi apui ƀong pơtuh, giăm hmâo 150 čô mơnuih djai, ngă răm rai gơnam tam prong amăng thun 2023, amăng anun biă ñu kơtang lĕ tơlơi apui ƀong anih dô̆ pơƀut lu sang anô̆ truh lơm lơ 12/9 ƀơi quận Thanh Xuân, ƀôn prong Hà Nội, ngă 56 čô mơnuih djai hăng 37 čô mơnuih rơka. Hơdôm mrô bă kơ tơlơi pral hơngal lăi đĭ tơlơi lăp đing nao kơtang amăng bruă pơgang pơgăn apui ƀong, amăng anun tơlơi lui raih bruă wai lăng pioh ba truh bruă pơdŏng lu ring bruă ƀu djơ̆ phiăn, ƀu pơhlôm klă gah pơgang pơgăn apui ƀong; bruă pel ĕp, hyu hơduah tơña akă tơpă ba truh tơlơi ngă soh sui thun; tơlơi pơmin pơhlôm klă, pơgang pơgăn apui ƀong mơ̆ng mơnuih ƀôn sang akă prong… khom dưi pơplih pơkra, dăp glăi khut khăt.

8- Bruă kơƀah jrao, gơnam gah ia jrao aka ƀu pơsir hĭ abih

Mah Ƀirô khua pơ ala mơnuih ƀon sang, Kơnuk kơna hăng Ding jum ia jrao hơmâo lu hră pơtrun kiăng pơsir hĭ tơnap brơi gơnang bruă ia jrao, samơ̆ bruă kơƀah jrao, gơnam gah ia jrao ƀơi hơdôm boh sang ia jrao mơng gơnong glông truh ƀon lan aka ƀu pơsir hĭ abih. Ba truh tơlơi anai yua bơdjơ̆ mơng klin Covid-19, yua hră pơ-ar pơtrun aka ƀu klă djơ̆; bruă ngă tui bơkơnar blơi gơnam, sit biă ñu lĕ bơkơtưn pơƀut dŏ lu gun găn, sit biă ñu tơlơi bơngŏt, huăi soh mơng ƀing mơnuih, anih anom, ƀon lan…Sui pơ anăp kiăng hơmâo lu hơdră kơtang ƀiă dong kiăng pơsir hĭ khut khăt tơlơi anai.

9 – Pơsit hrơi ngă tui pơplih hơdră bruă prăk blan

Bruă ngă pơplih abih bang hơdră bruă prăk blan hluai tui kơ bruă mă, pơhlôm ƀu ƀiă hloh prăk blan glăk čơkă mă amra dưi ngă tui mơ̆ng lơ 01/07/2024. Tơhnal pơkă ba jơlan hlâo mơ̆ng hơdră bruă anai lĕ pioh prăk blan khom sit nik prăk pơhrui phun pơhlôm tơlơi hơdip mơda kơ mơnuih mă bruă hăng sang anô̆; tla prăk blan djơ̆ pioh tuh pơplai kơ pơđĭ kyar mơnuih mă bruă, pơjing pran pơtrut pơđĭ glông bruă mă hăng bôh tơhnal mă bruă, djru yôm phăn ngă tui tơlơi pơplih phrâo hăng dưm kơnar mơnuih mơnam, pơhlôm hơđong bruă kơđi čar – mơnuih mơnam, pơtrut, pơđĭ dlông anô̆ kơjăp đĭ kyar hăng pơđĭ kyar kơjăp.

10- Hơđong tơlơi hrăm pơplông abih anih 12 dong mơng thun 2025

Tal pơplông abih anih 12 tdong mơng thun 2025 amra pơphun hăng 4 tơlơi hrăm, hơmâo 2 tơlơi hrăm khŏm pơplông anun lĕ Toán, Ngữ văn hăng 2 tơlơi hrăm ruah mă amăng hơdôm tơlơi hrăm anih 12. Hơdră pơplih anai kiăng plai ƀiă glêh tơnap amăng pơplông hăng kiăo tui hơdră pơplih phrâo mơng jơlan hơdră pơtô pơjuăt phrâo, lăng nao djơ̆ tơlơi thâo thăi, bruă hrăm hră mơng ƀing čơđai pơhlôm sit nik, djru brơi ƀing čơđai tŏ tui tơlơi thâo thăi lăp djơ̆ hăng jơlan gah črâo brơi bruă mă lơm glăk hrăm gưl tlâo. Hơmâo pơphun dong mơng thun 2025, hơdră pơplih anai hơmâo tơlơi tŭ ư hrŏm mơng ƀing čơđai, ƀing amĭ ama hăng nai pơtô./.

VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC