Ƀing ling tơhan hơđăp kual čư̆ siăng kơjăp pran jua hăng bruă bơwih ƀong
Thứ sáu, 06:00, 16/02/2024 VOV Tây Bắc/Siu H’ Prăk pơblang VOV Tây Bắc/Siu H’ Prăk pơblang
VOV4.Jarai – Găn rơgao ha tal blang wang, pơwot glăi hăng tơlơi hơdip rim hrơi, ƀing ling tơhan hơđăp tơring čar kual čư̆ siăng Yên Bái djă măng pô pran jua hur har, khin pơmin, khin ngă, gơgrong pô hrưn đĭ amăng tơlơi hơdip mơda, ngă pơdrŏng kơ drơi pô hăng djru pơdŏng plơi pla jai hrơi jai pơdrŏng asah klă hiam.

Mơng 20 thun hlâo adih, mă tŭ anô̆ gal kơdư glai klô mơ̆ng sang anô̆ hăng neh wa plơi pla, ơi Hà Ngọc Hợp ƀơi plơi Lương Thịnh, să Tân Thịnh, plơi prong Yên Bái hmâo rông hni ƀơi pum kyâo glai pioh mă ia hni. Hơdôm thun jê̆ hăng anai, lăng ƀuh tơlơi kiăng mơ̆ng mơnuih blơi yua jai hrơi jai lu mơ̆ng gơnam anai, ñu hmâo pơđĭ tui laih mrô hni rông tui rim thun. Truh ră anai, sang anô̆ ñu hmâo laih rơbêh kơ 100 hruh hni, amăng hrơi blan lu hloh đĭ truh 150 hruh hni, hmâo pơhrui glăi ha rơtuh klăk prăk rim thun.

Ơi Hợp lăi pơthâo, bruă rông hni ƀu djơ̆ yua lu prăk ôh, rim kơthung rông rơngiă mă 1 klăk prăk đôč, samơ̆ khom thâo, ngă tui tŏng ten hăng thâo rơđah mơ̆ng hni pioh hmâo bruă bơwih brơi lăp djơ̆ tui rim tal, rim bơyan. Hloh kơ anun, pô rông hni ăt kiăng thâo rơđah mơn kơ hơdôm djuai bơnga, bơyan bơnga čuh, bơyan hni hyu djrep mă ia mih bơnga, kual hmâo lu bơnga... kiăng pơplih pŭ hni rông nao pơ̆ anih rông hmâo lu bơnga. Hrŏm hăng anun, ăt kiăng thâo hluh mơn kơ jơlan pơkra hruh hni, pơpha pŭ hni pioh bĕ hni pơklah hni por đuăi hĭ:

 “Rông anet raih daih giăm 20 thun samơ̆ lăi kơ rông pioh bơwih ƀong ba glăi bôh tơhnal lĕ rơgao hăng anai năng ai ñu 7 thun sang anô̆ mơ̆ng rông lu. Rông hni ta khom đing nao na nao, kah hăng rông ană nge anun, khom na nao pel ĕp anun kah ñu mơ̆ng dưi djă pioh”.

Pơwot glăi mơ̆ng tơdrŏn blah ƀơi Dap Kơdư thun 1976, ling tơhan Nguyễn Minh Đông ƀơi plơi Hạnh Phúc, să Y Can, tơring glông Trấn Yên, tơring čar Yên Bái ăt pơphun hăng bruă pơđĭ kyar bơwih ƀong sang anô̆. Hlăk anun, pơhlôm rah bruă Khua grŭp ngă đang hmua mơ̆ng Anom mă bruă hrŏm, kơdŏng glăi rah hăng tơlơi ruă yua bơdjơ̆ nao mơ̆ng tơlơi blah ngă pioh glăi, ơi Đông hrŏm hăng bơnai mă bruă gơgit pioh tơlơi hơdip mơda dô̆ gơgrong hăng rông ană bă.

Ơi Đông brơi thâo, năng ai ñu 10 thun hlâo adih, lơm plơi pơsur pơplih phun pla, hlô rông, sang anô̆ ñu hmâo pơsit pơplih 2 ektar lŏn glai pla hơbơi plum hơdai nao pla phun quế. Truh ră anai, mơ̆ng bruă koh dje, rim thun sang anô̆ ñu pơhrui glăi giăm truh 100 klăk prăk. Drơi pô ơi Đông pơmin, hăng sa čô ling tơhan Wa Hồ, tơnap tap hơpă leng kơ yak rơgao, ră anai hơdip hăng rơnuk anai, ƀu pioh pô ƀun rin, ƀu dưi pioh tơlơi tơnap kơ sang anô̆ hăng mơnuih mơnam:

 “Kâo hor biă tơlơi pơhiăp mơ̆ng Wa Hồ: “Ling tơhan rơka ruă samơ̆ ƀu răm”, jing pô ling tơhan bruă hơget leng kơ ngă giong, khin pơmin, khin ngă; ƀu huĭ kơ tơnap, tơnap tap hơdôm hơpă ăt dưi ngă soh, pơsur ană bơnai gir run hrưn đĭ”.

Ră anai Khul ling tơhan hơđăp tơring čar Yên Bái hmâo rơbêh kơ 36.500 čô mơnuih, gum hrom jơnum hrŏm ƀơi rơbêh kơ 1.400 grŭp. Kiăng ngă tui bruă mă mơ̆ng ling tơhan hơđăp amăng rơwang phrâo, Khul ling tơhan hơđăp tơring čar Yên Bái juăt črâo ba hơdôm gưl ngă tui klă hơdôm bruă bơkơtưn, hơdôm bruă pơsur yua kơ plơi pla pơphun; djru gưl ping gah, gong gai hăng hơdôm gưl mơnuih ƀôn sang ngă tui truh kih hơdôm bruă kơđi čar hmâo jao.

Biă ñu, bruă “Ling tơhan hơđăp djru nao rai tơdruă hrŏ trun ƀun rin, bơwih ƀong huă rơgơi” dưi pơtrut kơtang hăng lu hơdră ngă tañ, lăp djơ̆, kiăo tui kơčăo bruă, pơsit jơlan gah pơđĭ kyar bơwih ƀong – mơnuih mơnam mơ̆ng să hăng tơlơi, bruă kiăng mơ̆ng rim mơnuih amăng khul. Ơi Vũ Văn Huyên, Kơ-iăng Khua Khul ling tơhan hơđăp tơring glông Yên Bình, tơring čar Yên Bái brơi thâo, hrŏm hăng hơneč mă ngăn rơnoh hăng hơdră bruă djru mơ̆ng Kơnuk kơna, mơ̆ng tơring čar hăng să pioh pơdŏng, pơđĭ kyar hơdră ngă đang hmua, bơwih ƀong sĭ mơdrô lăp djơ̆, Khul ăt gum hrŏm na nao mơn hăng gơnong bruă pơphun hơdôm anih pơhrăm kơ mơnuih amăng khul hơdră phrâo pla rông; pơtô brơi, pơsur mơnuih amăng khul mă yua bôh thâo phrâo, măi mok amăng ngă đang hmua pioh ba glăi bôh tơhnal kah hăng čang rơmang:

 “Ƀing gơmơi hmâo pơsur laih ling tơhan hơđăp pơđĭ kyar bơwih ƀong hăng lu hơdră hăng jơlan gah klă, hrưn đĭ ngă pơdrŏng. Ƀing gơmơi hmâo djă pioh Khul ling tơhan hơđăp bơwih ƀong tơring glông, pơsur ling tơhan hơđăp, ană bă hăng mơnuih ƀôn sang pơđĭ kyar bơwih ƀong”.

Hur har, pơčeh phrâo, pioh lu mông “bruă dưi ngă” amăng bruă bơwih ƀong, ƀing ling tơhan hơđăp Yên Bái hrơi anai hmâo hăng glăk gum hơgôp ƀu anet amăng bruă hrŏ trun ƀun rin kơjăp, pơdŏng plơi pla phrâo hăng plơi prong thâo rơgơi ƀơi tơring čar; djru ngă brơi Yên Bái pơđĭ kyar tañ, kơjăp phik tui jơlan gah “mơtah, lê̆ djơ̆, gru grua hăng yâo mơ-ak”./.

VOV Tây Bắc/Siu H’ Prăk pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC