Mơ̆ng hrơi phrâo akŏ pơdong, Kông ti TNHH Minudofarm Care mơ̆ng ơi Lê Đình Tư pơsit rơđah jơlan nao: ƀu ba sĭ gơnam aka ƀu pơkra hiam ôh, pơƀut pơkra kơphê hiam, klă, kơphê hmư̆ hing hăng pơkra jing gơnam yom, đah mơ̆ng pơđĭ tui nua kơphê Việt Nam ƀơi anih mơdrô jar kmar.

Ră anai kông ti hơmâo 6-7 čô hơmâo pơtô rơguăt bruă pơkra kơphê klă hloh, yom hloh. Samơ̆ tui hăng ơi Tư, bruă hyu ĕp hăng bong glăi ƀing mă bruă rơgơi anai ƀu amuñ ôh, biă ñu amăng hrơi mông tơlơi kiăng mơ̆ng anih bơwih ƀong jai prong, khŏm kiăng mơnuih mă bruă rơgơi thâo mă yua măi mok phrâo, djơ̆ tui tơlơi pơkă jar kmar. Ơi Lê Đình Tư lăi:“Yom hloh lĕ pơđĭ anŏ yom tuč rơnuč mơ̆ng gơnam hơmâo pơkra. Bruă blơi gơnam mơ̆ng neh met wa lĕ ƀu tơnap ôh, bruă tơnap lĕ mơnuih či pơkra kơphê rơgơi, pơkra klă, ƀing ta glăk kơƀah biă. Blung hlâo lĕ ƀing ñu khŏm khăp kơ bruă pơkra kơphê, mơ̆ng anun kah mơ̆ng pơtô mă yua măi mok gư̆ tut mơ̆ng ataih, măi mok phrâo laih anun hơmâo prăk apah lu mơn. Thun blan dŏ sui đôč, mơnuih mă bruă pơkra kơphê klă khŏm hơmâo pơtô pơjuăt brơi lu hloh”.

Ơi Nguyễn Văn Hòa, pơ ala kơ Anom sem lăng Anŏ klă Kơphê Rŏng lŏn tơnah ƀơi Việt Nam pơsit, pơkra kơphê jing bruă pơmut hrŏm boh thâo ia rơgơi hăng tơlơi hor amăng pran jua, khŏm kiăng mơnuih ngă bruă hơmâo pơtô brơi djŏp, tong ten, thâo pơčeh phrâo hăng pran jua khăp kơ bruă mă. Tơdơi kơ kơphê hơmâo pĕ trun, bruă pơkra hơmâo tơlơi gum ngă mơ̆ng mơnuih apăn bruă, pô rơguăt hna hăng pô pơkra ia kơphê. Ƀing anai yơh pơsit brơi asar kơphê dưi “hơdip glăi” mơn hăng nua phrâo hă ƀô̆. Ơi Nguyễn Văn Hòa lăi, kiăng dưi ngă tui anăn “kơphê mơ̆ng rŏng lŏn tơnah”, Dak Lăk khŏm hơmâo kơphê klă, biă ñu lĕ kơphê jơman hmư̆ hing, phara hăng tơlơi juăt pơkra kơphê hơdôm rơtuh thun mơ̆ng kơphê ƀơi tơring čar:“Anai jing bruă khŏm kiăng ƀơ̆i yơh: Mơnuih mơñum kơphê kiăng thâo hluh rơđah pơjreh, djuai, bruă pơkra, bruă hna, pơkra ia kơphê...Pô hna kơphê ƀu kơnong pơkra rai kơphê ƀâo bơngưi đôč ôh ăt djă ba tơlơi ră ruai, pran jua hăng gru grua ia iŏm hiam mơ̆ng rim kơčok kơphê”.

Ơi Lê Đức Huy, Khua khul ding kơna Kông ti TNHH sa ding kơna Blơi mut ba sĭ gơnam 2/9 Dak Lăk brơi thâo, hơdôm blan rơgao, Dak Lăk hơmâo lu tơlơi pơplih prong amăng bruă pơkra kơphê hơđong. Hăng tơlơi pơplih mơnuih apăn bruă hăng tuh pơ alin, Dak Lăk hơmâo lu kơphê djơ̆ hăng tơlơi pơkă mơ̆ng jar kmar laih anun hơmâo ba sĭ pơ dêh čar Mi, Kual Mi Kô̆, Japan. Ơi Lê Đức Huy lăi, tơdơi kơ tơlơi pơplih phrâo asar kơphê, kơphê Dak Lăk lăi hơjăn, kơphê Việt Nam lăi hrŏm, amra anăp nao pơkra kơphê hiam, truh pơ tơngan mơnuih blơi mơñum kơphê:“Wơ̆t pơ kual Mi Kô̆ hai - anih juăt hna kơphê Arabica - ră anai gơñu ăt hrăm glăi mơn bruă hna kơphê Robusta. Tơlơi anai brơi ƀuh Việt Nam ƀu kơnong jing dêh čar pơkra kơphê prong hloh rŏng lŏn tơnah ôh, ăt glăk nao hlâo amăng bruă pơkra kơphê hmư̆ hing Robusta. Việt Nam hơmâo kơphê klă, thâo hna, jing mơnuih ba sĭ kơ mơnuih blơi yua khŏm thâo hna jơman, thâo ră ruai jik bruă ngă hmua hiư̆m pă amăng rim kơčok kơphê. Hnun kah, nua kơphê Việt Nam mơ̆ng dưi pơđĭ hloh, anih sĭ mơdrô mơ̆ng dưi đĭ kyar hơđong kjăp”.

Tơlơi pơtrun Jơnum ruah khua ping gah Dak Lăk rơwan thun 2025-2030 pơsit pơđĭ mơnuih mă bruă rơgơi, jing sa amăng 3 tơlơi pơplih prong hơmâo pok rai tơlơi gêh gal kơ pơđĭ kyar kơphê klă, jơman hăng hmư̆ hing. Jing mơnuih juăt laih bruă ngă kơphê, ơi Trịnh Đức Minh, Khua khul ngă kơphê Buôn Ma Thuột lăi, mơnuih ngă hmua ăt kiăng pơtô pơjuăt kơ bruă ngă hmua pla kơphê kiăng pơđĭ tui mrô kơphê pơhrui, anŏ klă tui hơdôm kual ngă kơphê phara. Samơ̆ yom ñu kiăng pơtô brơi mơnuih mă bruă rơgơi, mơnuih thâo pơkra ia kơphê...Ơi Trịnh Đức Minh rơkâo:“Čih pơkra hră pơ-ar, clip, tơlơi pơtô djơ̆ kiăng mơnuih hrăm thâo hrăm mah dŏ pơpă tŭ mơn; laih dong hơmâo grup nai pơtô, mơnuih ba jơlan hyu čuă lăng rơgơi amăng bruă tơdơi kơ pla, pĕ pơhrui. Anai jing mơnuih mơ̆ Việt Nam glăk kơƀah, yua dah prăk apah pơtô hrăm lu biă mă. Kơnuk kơna kiăng djru brơi ƀing gơ̆ dong”.

Sit nik brơi ƀuh, hơdôm thun rơgao, bruă pơkra kơphê Dak Lăk glăk đuăi dar laih, mơ̆ng kơnang kơ ayuh hyiăng, jing kơnang kơ mơnuih mă bruă rơgơi, hăng măi mok phrâo. Pô pla, pô pơkra, pô hna hăng pô pơkra ia kơphê khŏm hơmâo pơtô rơguăt, thâo hluh hăng pơ-ư ang kơ bruă anai, rim kơčok ia kơphê ƀu kơnong gơnam tam đôč ôh, ăt jing gru grua, tơlơi phiăn mơ̆ng Dap Kơdư. Tơlơi pơtrun Jơnum ping gah tơring čar Dak Lăk kơ akŏ pơdong “Dak Lăk jing anih hmư̆ hing mơ̆ng kơphê rŏng lŏn tơnah”, glăk ƀơ ƀrư̆ dưi ngă laih, ƀu kơnong hăng mrô kơphê pơhrui glăi đôč ôh, wơ̆t hăng anŏ klă, tơlơi rơgơi hăng ană mơnuih./.