Tơdơi kơ pơmut hrŏm, Gia Lai hơmâo tơlơi lăp hơdor hăng mông Jơnum ngui “Anŏ hiam hloh mơ̆ng dap kơdư, ia rơsĭ mơtah mut hrŏm”. Mơ̆ng hơdôm plơi pla anet, čing hơgor hơmâo yak nao pơ ia rơsĭ prong, ayun suang mut hrŏm hăng tơlơi hrăm taih đưm, asơi brŏm đing mơ̆ng čư̆ hơmâo dưm hrŏm hăng akan ngừ ia rơsĭ. Tơlơi pôr pơthâo mơ̆ng Gia Lai ƀơi mông jơnum anai jing tơring čar amra pơtrut gru grua 2 kual Ngŏ - Yŭ, mut hrŏm pơlir hơbit gru grua hăng pơđĭ kyar tuai čuă lăng anih anom glai klô, gru grua boh thâo đưm hăng ia rơsĭ mơtah. Mơnuih hlăk ai rơgơi mơbruă Rčom Bus, dŏ pơ Pleiku, ră ruai tơlơi ñu hok mơak lơ̆m blung a atông čing pơ ia rơsĭ Qui Nhơn“Lăng tơlơi jơnum anai ñu hơmâo lu tơlơi phara, ngă pơhưč pran jua biă mă lơ̆m abih bang mut hrŏm, mơak dik dak, yua da gơmơi pơ Gia Lai dap kơdư, pơ anai lĕ Gia Lai ia rơsĭ mut hrŏm, jing kâo lăng tơlơi ngui ngor atông čing jai hơmâo pran jua, hăng mơ-ak kơtang hloh”.

Ƀơi anăp kual čuă ngui đĭ kyar pok prong, hơdôm anom bơwih ƀong gah tuai čuă ngui ƀơi Gia lai ăt mut hrŏm ngă bruă tañ mơn. Yă Hòang Thị Thu Sen, Kha Vietravel Bình Định brơi thâo, kông ti ƀu kơnong pok thim anom bruă pơ Pleiku đôč ôh, ăt pơkra rai lu tơlơi ngui ngor “nao pơ čư̆ trun pơ ia”. Tui hăng ñu, kơnong sa wơ̆t hyu ngui, ƀing tuai dưi hơdip amăng adai phara mơn ƀơi ruăi čư̆ Ngŏ - Yŭ Trường Sơn, hyu sem lăng gru grua, anih gru đưm Dap Kơdư, giong anun đih pơdơi pơ hang ia rơsĭ glông rơbêh 130km mơ̆ng Ngŏ tơring čar:“Pơ kual Yŭ tơring čar Gia Lai, gơmơi dưi pơkra hlao hơdôm mơta gơnam phrâo bơwih brơi kơ tuai rai pơ anai, hơmâo ia rơsĭ hơmâo glai, gơmơi pơkra tơlơi ngui ngor pơđing nao gru grua đưm, mut dlăm kơ tuor anai. hơdôm anih čuă ngui pơ Gia Lai ăt kiăng tuh pơ alin mơn. Amăng anih čuă ngui kah hăng Čư̆ Đang Rya, jơlan anun dưi brơi rơdêh 45 boh grê mut nao, samơ̆ kơnong kơ dưi mut nao đôč, pơwơ̆t glăi khŏm nao lan pơkŏn, phun kyâo rok tok dua bơnah jơlan kiăng pơkra ming prong ƀiă, agaih hloh, kiăng arăng dưi ba nao mut nao. Tal hyu sem lăng anai gơmơi amra sem lăng pơkra klă hloh gru grua hiam đưm”.

Hăng anom bơwih ƀong gah tuai hyu ngui, bruă pơmut hrŏm Gia Lai - Bình Định hơmâo lăng jing tơlơi pơplih prong amăng tơlơi pơmin đĭ kyar. Ơi Nguyễn Tấn Thành - Khua Khul tuai čuă ngui Gia Lai (hơđăp) - pơsit, anai ƀu kơnong dăp glăi gong gai kơnuk kơna đôč ôh, yom hloh lĕ pok rai tơlơi gêh gal bơwih brơi tuai hyu ngui pơtruh nao rai dua kual, mă yua klă hloh djŏp tơlơi hơmâo mơ̆ng kual lŏn. Tơlơi phara ayuh hyiăng lŏn adai hăng bơyan mơ̆ng čư̆ hăng ia rơsĭ ăt djru bruă bơwih brơi tuai hơmâo pok rim thun mơn:“Yua dah anih sĭ mơdrô hơmâo pok prong rim thun. Lơ̆m jing sa boh tơring čar lĕ bruă tuai hyu ngui amăng hơdôm blan hui đôč tuai mơ̆ng Bình Định hơđăp lĕ, jing hrơi mông tuai nao ngui lu pơ Gia Lai hơđăp, kơđai glăi dong hnun mơn, anun jing hơmâo čơkă tuai na nao mơtăm yơh amăng sa thun. Nao sa wơ̆t đôč samơ̆ dưi čuă ngui dua anih anom, ayuh hyiăng phara, yua hnun amra hơmâo lu tơlơi bơwih brơi kơ ƀing tuai, laih dong bruă bơwih brơi tuai hyu ngui amra hơmâo lu hloh mơn, kiăng ƀing tuai tui hluai či ruah yơh”.

Ăt kah hăng anom bơwih ƀong mơn, mơnuih ƀôn sang pơ hơdôm boh plơi pla tơring čar Gia Lai, mơ̆ng hơbô̆ bruă tuai hyu ngui, čuă lăng, ngă lăng hmua -plơi pla thâo pơpŭ, ăt čang rơmang pơtruh ia rơsĭ mơtah, ba gơnam hmư̆ hing mơ̆ng kual pơƀuh brơi kơ ƀing tuai. Amai H’Uyên Niê, dŏ pơ plơi tuai čuă ngui Ia Mơ Nông, să Ia Ly lăi, tơdah gong gai gum hrŏm sit hăng neh wa, djru neh wa bơwih brơi tuai rơguăt bruă hloh amra ƀu tơnap ôh či čơkă tuai mơ̆ng čar rơngiao:“Kiăng prăp rơmet djŏp hloh, pô kâo ăt kiăng hơmâo hrăm dong mơn đah mơ̆ng thâo čơkă tuai mơ̆ng čar rơngiao, sit ană plơi dưi pơkra brơi ia mơñum tui hăng mơnuih mơ̆ng čar rơngiao kiăng, biă ñu lĕ mơnŏng ƀong huă mơ̆ tuai mơ̆ng čar Khač, kual Mi Kô̆ či ƀong”.

Tui hăng Hră lăi pơthâo bruă Kơđi čar pơdah pơ Jơnum ruah khua ping gah tơring čar rơwang thun 2025-2030, Tuai hyu ngui amra jing sa amăng 5 gong tơmeh phun bơwih ƀong mơ̆ng tơring čar. Tơlơi kiăng hơmâo lĕ truh thun 2030 amra čơkă 18,5 klăk wơ̆t tuai/thun, amăng anun rơbêh 1 klăk wơ̆t tuai mơ̆ng čar rơngiao. Kiăng dưi ngă tơlơi anai, Anom bruă gru grua bơrơguăt drơi jăn hăng tuai čuă ngui ba tơbiă 4 mơta hơdră phun. Yă Đỗ Thị Diệu Hạnh, Khua gơnong bruă gru grua - bơrơguăt drơi jăn hăng tuai čuă ngui tơring čar Gia Lai brơi thâo:“Pơƀut djă pioh, pơtrut tui hơdôm gru yôm, anih anom hiam hmư̆ hing. Pơƀut pơƀuh hyu anăn anih čuă ngui, pơtruh Ngŏ - Yŭ, đĭ kyar bruă čuă ngui ia rơsĭ, čuă ngui amăng plơi pla, hyu lăng, pơkra gơnam, jik bruă ngă hmua. Pơƀut tuh pơ alin hơmâo mơnuih ngă bruă rơgơi, jing pơtrut ngă hơdôm kơčăo bruă glăk ngă amăng tơring čar, kiăng hiư̆m pă pơhưč tuai rơnguai tui hăng rơnoh pơkă mơ̆ng anai truh abih rơwang bruă. Tuč rơnuč lĕ pơtô pơjuăt kiăng hơmâo mơnuih mă bruă rơgơi či pơđĭ kyar bruă čơkă tuai, pơkra bruă bơwih brơi tuai phara, mơ-ak pơ anăp anai”.

Ta dưi ƀuh mơn, kơnong kơ hơdôm blan tơdơi kơ pơmut hrŏm, Gia Lai hơmâo laih jơlan ngă bruă khut khăt: mơ̆ng jơnum gru grua boh thâo, pơtrut pơsur anom bơwih ƀong sem lăng, mơnuih ƀôn sang pơphun hăng ƀơ ƀrư̆ pơđĭ tui bruă čuă ngui amăng plơi pla, truh kơ bruă dưm dăp, prăp rơmet klă laih anun anăp nao tơlơi đĭ kyar sui thun. Ƀơi anăp mông Jơnum ruah khua ping gah tơring čar, Gia Lai prăp rơmet hơyak đĭ phrâo, ba bruă čuă ngui pơtrut đĭ kyar, djru akŏ pơdong tơring čar jing anih hmư̆ hing yom phun mơ̆ng wơ̆t Dap Kơdư hăng ter hang ia rơsĭ Tong Krah mơtăm./.