Rim tlam mơmŏt, ayong Đào Văn Giang, thôn 6, să Quảng Tâm, tơring glông giăm guai dêh čar Tuy Đức, tơring čar Dak Nông, hăt he nao pơ anih hrăm, drơi jăn dŏ buh sum ao mă bruă glăi mơ̆ng hmua hñip hñap lŏn hlŭ đôm jă. Ñu ngă khua anih, sa amăng dua boh anih hrăm lŏm lui bum hră kiăng lăi lŏm lui ƀu thâo hră ƀơi sang hră gưl sa hăng gưl dua Nguyễn Du, să Quảng Tâm, mah gun lu bruă hai, hăt he dơ̆ pă ñu ăt nao hrăm hră djơ̆ mông pơkă. Anih gơñu hơmâo rơbêh 30 čô mơnuih hrăm, ƀing tha ƀiă laih mơ̆ng 40-50 thun, pô tha hloh truh 71 thun lêng kơ mơnuih ƀôn sang plơi pla amăng să soh. Tơ tă anai djơ̆ bơyan pĕ boh troh, hơpuă yuă samơ̆ abih bang ăt gir run pioh mông nao hrăm hră. Anŏ hur har kiăng thâo hră hăng ƀing čơđai sang hră tha rơma lu thun laih kah hăng ayong Giang jai kraih ñu gir run pran jua nao hrăm hră.

“Hlâo adih dŏ pơ anih ataih đơi anun ƀu hơmâo anih či hrăm hră. Ră anai, kơnuk kơna pok anih hrăm pơtô ƀing tha ƀu thâo hră gir hrăm yơh kiăng thâo. Ƀing nai pơtô đah rơkơi, đah kơmơi pơ anai pơtô hur har biă mă, ƀing gơmơi ƀu thâo pia dơ̆ng tah, bơni kơ ƀing nai neh pơtô hrăm hră kah pơpha brơi boh hră kơ ƀing gơmơi. Ră anai, hrăm kơ ta pô, ta khom gir run hrăm baih lah”.

Rơbêh 40 thun kah mơ̆ng thâo pơđok, thâo čih ngă kơ amai Thị Nương, djuai ania Bơnông (Mnông) ƀôn Bu Nơr, să Quảng Tâm mơak biă mă. Amai Nương lăi, dưi pơklaih mơ̆ng tơlơi pơlŭk ƀu thâo hră hơmâo ba glăi kơ ñu lu tơlơi gêh găl hloh amăng tơlơi hơdip, blung hlâo ñu dưi hrăm mơgăt rơdêh thut pioh đuăi hyu ataih ƀiă djơ̆ tơlơi phiăn. Thâo hră ăt djru kơ ñu thâo pơmin lông ngă lăng amăng bruă sĭ mơdrô asar boh makka sang anŏ ñu pla, pơthâo amăng plang internet mơ̆ng măi telephôn rơgơi, pioh čih pôr pơthâo amăng facebook. Ñu brơi thâo, anih hrăm kiăng lŏm lui ƀu thâo hră kơnuk kơna pok brơi đôč ƀu apah prăk ôh, hơdrôm hră čih, hră pơđok, gơnam yua hrăm hră ƀing nai pơtô djru brơi soh. Ƀuh pran jua hiam tui anun mơ̆ng ƀing nai pơtô hrăm, mơmŏt, jơlan tơnap rô nao rai ƀu kơdŭn ôh, kiăng ba boh hră kơ mơnuih ƀu thâo hră, truh 3 blan nao hrăm, amai Nương ƀu hơmâo sa tlam rơkut ôh:

“Dưi hrăm hră hrup anai kâo mơak biă mă. Kâo gir run hrăm kiăng thâo, hrăm tơl thâo pơđok, thâo čih. Jơlan ataih, nao rai tơnap samơ̆ nai ăt gir nao pơtô mơ̆n, kâo ƀuh pap ƀing nai biă mă. Nao hrăm hră anun kâo mơ̆ng thâo hơdor hrơi pioh kơ ƀing nai pơtô hrăm hră Việt Nam, pơpŭ kơ abih bang ƀing nai pơtô hrăm hră hiam drơi jăn na nao”.

Nai Hoàng Văn Trường, sang hră gưl sa hăng gưl dua Nguyễn Du, să kual ataih juăt iâu kual 3 Quảng Tâm hơmâo pơtô hrăm hră sang hră gưl sa kual giăm guai dêh čar, tơring glông Tuy Đức mơ̆ng thun 1990. Nai Trường brơi thâo, bruă pơtô hrăm kơ ƀing mơnuih prong laih ƀu hrup hăng pơtô čơđai sang hră tơđar ôh, kiăng ƀing nai khom jĕ giăm, thâo hluh tơlơi tơnap hăng kah pơpha amăng bruă pơtô hrăm, thâo hluh tơlơi tơnap amăng tơlơi hơdip mơda kiăng mơnuih ƀôn sang hơđong pran jua, mơak nao hrăm hră mơ̆ng tŭ mă boh hră pơtô:

“Blung hlâo, khom thâo hluh tơlơi kiăng mơ̆ng ƀing hor hrăm hră, lŏm lui ƀu thâo hră ƀudah lăi bum hră, rơngiao kơ hrăm hră lĕ, gơñu mă bruă bơwih ƀong huă gleh glar rim hrơi laih. Tơlơi thâo hluh kaih hloh, tơkai tơngan khăng, čih tơnap yua kơ anun kiăng ƀing nai pơtô khom hur har pơtô ba. Rơngiao kơ hur har lĕ, hơmâo pran jua khăp kơ bruă mă hơmâo tơlơi thâo pap drap, jĕ giăm hăng ƀing gơñu, kah pơpha hăng ƀing gơñu”.

Yă Vương Thị Thu Trúc, Khua anom bruă pơtô hrăm re se, pơtô bruă kơđi čar, tơlơi pơmin, Gơnong bruă Pơtô hăng Pơjuăt tơring čar Dak Nông brơi thâo, jing tơring čar lu mơnuih djuai ƀiă, lu mơnuih mơ̆ng anih pơkŏn nao dŏ anun yơh mrô mơnuih ƀu thâo hră lu biă mă. Kiăng djru mơnuih ƀôn sang, kơnong thun anai, tơring čar hơmâo pok 50 anih hrăm năng ai 1.300 čô mơnuih hrăm, amăng anun hơdôm tơring glông ƀun rin tui hơdră 30 a kah hăng Dak Glong hăng Tuy Đức lu biă mă. Hơdôm anih hrăm pơphun amăng mơmŏt, ƀing hrăm amra hrăm hơdôm tơlơi pơtô ba tui črăn. Črăn 1 tơlơi pơtô hrăm bơkơnar hăng mơ̆ng anih 1-3. Črăn dua mơ̆ng anih 4-5. Tui hăng yă Trúc, ƀing nai pơtô lĕ jing ƀing pơyơr pran jua djru ba tui pran jua khăp pap, gir run djru kơ mơnuih ƀôn sang amăng plơi pla tañ thâo hră:

“Hăng ƀing nai pơtô lŏm lui ƀu thâo hră lĕ, jing ƀing mơnuih pơyơr pran jua đôč đač, kơnuk kơna djru ba prăk ƀong huă, anih dŏ, ia săng rơdêh nao rai ƀu hơmâo prăk blan ôh. Pran jua mă bruă pơtô hrăm hră kiăng lŏm lui ƀu thâo hră, blung hlâo gơñu hơmâo tơlơi khăp pap kơ mơnuih hrăm hră, yua kơ ƀu thâo hră hăng tơlơi kiăng lĕ thâo thăi ƀiă pơđok hăng čih hră, yua ƀuh laih anŏ tŭ yua mơ̆ng tơlơi thâo hră. Lu mơnuih bơ lăi, ră anai thâo hră laih hơđong pran jua tơbiă hyu pơ rơngiao. Mơnuih hrăm hră ăt hok mơak mơ̆n laih anun mơnuih pơtô boh hră ƀuh tơlơi anun ta dưi djru kơ mơnuih ƀôn sang laih”.

Tơhrơi nao sang hră pơtô čơđai, mơmŏt mlam pơtô ană plơi pla, amĭ ama čơđai dơ̆ng hrăm, samơ̆ ƀing nai pơtô dŏ pơ plơi pla kual ataih giăm guai ƀơi tơring čar Dak Nông ăt mơak pran jua, hur har hăng bruă mă. Hơdôm ƀing nai pơtô anun hlăk kret kruai mă bruă, pơyơr pran jua gơñu hăng tơlơi pơmin djru ană plơi pla, djru mơnuih ƀôn sang thâo boh hrăm, hơmâo anŏ gêh găl mut hrŏm khul mơnuih mơnam hyu bơwih ƀong huă ƀrư̆ hrơi kiăng pơđĭ kyar tui.