Kơđai glăi hăng kơnuih gah rơngiao anet drơi jăn kơnar hăng čơđai gưl sa hăng drơi jăn ƀu klă mơn, Chương Đình Phúc (tơkeng thun 2005), čơđai sang hră gưl dlông thun tal 2, anih Sư phạm tơlơi Anglê, anom pơtô dêh čar tač rơngiao, Sang hră Đại học Tây Nguyên ba glăi kơ mơnuih ƀơi anăp pran jua klă yua kơ kơnuih pơhiăp ră ruai ngă pơhưč pran jua hăng tơlơi yak rơgao bă kơ pran hrưn đĭ. Phúc 2 tơngan kơčun mơ̆ng muai, tơlơi suaih pral tơdu, dô̆ čơđai lĕ ƀu pơhlôm ôh yua kơ amĭ ama pơtlaih mơ̆ng dô̆ anet ngă ñu ƀu mơ-ak amăng pran jua. Hăng tơlơi gum djru mơ̆ng lu mơnuih jum dar, Phúc hmâo yak rơgao djop tơlơi tơnit drơi pô, gir run hrăm tui hăng gum hrŏm hơdôm bruă pơphun mơ̆ng khul hlăk ai, jing pô ba gru hlâo mơbruă amăng lu bruă mă ƀơi gưl hrăm hăng gưl dlông. Ñu ăt lĕ sa amăng dua gru ba jơlan hlâo mơbruă hlăk ai hloh amăng jơlan hơdră “Bang hyu pran hrưn đĭ Việt” thun 2024.

Chương Đình Phúc lăi pơthâo, 5 mơta tơlơi Wa Hồ pơtô dưi hrăm djă pioh mơ̆ng anet jing “jơlan nao” pioh ñu gir run pơhrăm hăng hrưn đĭ rim hrơi. Khă hmâo hơdôm tơlơi tơnap kơ drơi jăn, ñu ăt čang rơmang mơn jing mơnuih lăi pơthâo jơlan hơdră thâo bruă hăng jing nai pơtô dưi ngă pơhưč pran jua kơ čơđai sang hră.

“Kâo čang rơmang lơm tơbiă mơ̆ng sang hră kâo ăt hrăm tui mơn Wa Hồ, anun lĕ lơm pô dưi hrăm tơlơi hơget laih anun pô amra črâo tơbiă kơ pô pơkon thâo. Kâo čang rơmang amra jing sa čô nai ƀu kơnong kơ pơtô brơi kơ ƀing gơyut gah bôh thâo ô̆h mơ̆ ñu jing sa anih kơnang gah pran jua pioh ƀing gơyut hmâo hơdôm tơlơi hơdip tơnap tap, hơdôm tơlơi hmâo ƀu klă hmâo anih kơnang, pioh huăi găn rơgao hơdôm tơlơi tơnap anun ha jăn kah hăng kâo tôm găn rơgao lơ̆m dô̆ anet”.

Ăt hơdor kơ tơlơi pơtô mơ̆ng Wa “pơ̆ hơpă kiăng hlăk ai hmâo, bruă hơget tơnap hmâo hlăk ai”, ayong Trần Tiến (tơkeng thun 1992), pô juăt bruă Anom wai lăng Pơhrui – Hră čih pioh, Hla kak, Hră pơgang gah mơnuih mơnam tơring čar Dak Lak pơphô brơi, pơphun lu bruă mă hlăk ai anăp nao hơdôm anih anom phara ha jăn amăng tơring čar. Ñu lu wot tô nao rai pơlir hơbit bruă mă djru djă pioh, bang hyu nua yôm bôh thâo đưm mơ̆ng djuai ania ƀiă, kah hăng pơkra glăi, rơmet agaih pin ia, pơđĭ tơlơi pơmin djă pioh hơdjă anih anom dô̆ kơ mơnuih ƀôn sang; ƀơk gơnam tam, djru prăk pơtô bruă atông čing hơgor kơ kual guai dêh čar. Hrŏm hăng anun, ñu hyu hơduah ĕp, pơtrut kơtang mă yua pơplih mrô amăng ngă tui bruă jao, hmâo lu hơdră ngă phrâo, hơdră ngă pơčeh phrâo pioh djru mơnuih ƀôn sang dưm dăp, mă yua anăn pơdah tui tlôn, ngă gêh gal amăng bruă bơwih buang hăng mă yua hơdôm bruă bơwih brơi gah hră pơgang gah mơnuih mơnam. Ayong Trần Tiến lăi pơthâo:

“Kâo lĕ mơnuih ping gah, ăt dưi hmâo grŭp ping gah ngă gal brơi na nao gơgrong sa dua mơta bruă jơnum, hmâo tơlơi hơduah ĕp dơlăm hloh sa dua akô̆ bruă rơđah mơ̆ng bruă hrăm hăng ngă tui Wa. Kâo gir run abih pran jua na nao yua kơ bruă mă hrŏm, amăng ngă tui bruă jao kâo hrăm tui Wa lu hloh ƀơi pran jua hrăm mă pô, ƀu pơdơi hrăm tui pioh hmâo bôh thâo kơ drơi pô”.

Hăng amai Nguyễn Thùy Trang, tơkeng thun 1992, Khua git gai Khul hlăk ai phường Ea Tam, plơi prong Buôn Ma Thuột, khă ƀơi hnưr thun hơpă, bruă apăn hơpă, ñu leng kơ thâo rơđah bruă apăn, bruă mă mơ̆ng mơnuih apăn bruă. 32 thun đôč jing Kơ-iăng Khua Jơnum min djop djuai ania mơnuih mơnam phường hlăk ai hloh Dak Lak, amai Trang hmâo gơgrong hlâo pơkĕ hrŏm pơhrăm hăng ngă tui tơlơi pơmin, pran jua, kơnuih Hồ Chí Minh amăng bruă jao. Mơ̆ng hrơi pơplih bruă gơgrong khul hlăk ai, ñu hmâo pơphun laih pơdŏng 7 ring bruă hlăk ai, pơphun lu bruă mă hơđong tơlơi hơdip mơda mơnuih mơnam, gum hrŏm klă bruă pơsur hlăk ai rŏng rơkâo nao ngă tơhan, djru hlăk ai pơphun bruă mă, tô nao rai hlăk ai gum hrŏm hơdôm jơlan hơdră djă pioh hăng pơgang bôh thâo phiăn juăt đưm djop djuai ania. Mơ̆ng anun, pơjing jơlan tô nao rai, ngă tui bruă mă mơ̆ng hlăk ai ƀơi plơi pla, anom bruă. Amai Nguyễn Thùy Trang brơi thâo:

“Rơgao hơdôm bruă pơsur ăt kah hăng hơduah ĕp kơ Wa lĕ, drơi pô kâo hrăm tui ƀơi Wa hơdôm pran jua ƀu ư-ang, triăng mă bruă, thâo añ kơ tơnap hăng khom lăng yôm bruă gơgrong mơ̆ng pô amăng ngă tui bruă hmâo jao mơ̆ng hơdôm gưl. Tơpă, ngă tui djơ̆ rơnoh hăng tui djơ̆ tơlơi pơkă mơ̆ng khul pioh pơjing rai tơlơi rô nao rai giăm hloh kơplah wah Ping gah hăng mơnuih ƀôn sang hăng amăng mơnuih apăn bruă hăng mơnuih amăng khul hlăk ai, tơdăm dra”.

Hăng lu bruă mă rơđah, sit nik, lăp djơ̆ hăng anih mă bruă hăng hrăm tui, hlăk ai tơring čar Dak Lak hmâo “Hrăm hăng ngă tui gru hiam pran jua Hồ Chí Minh” sa hơdră lu mơta. Hơdôm gru ba jơlan hlâo amăng bruă pơsur anai hmâo pơjing pran bang hyu kơtang amăng mơnuih gah khul, tơdăm dra, djru yôm phăn amăng bruă ngă giong bruă jao, pơhrăm ƀơi hơdôm bôh ƀirô, anom bruă, sang hră ƀơi Dak Lak./.