Amăng sa anih sĭ kơphê mơñum anet ƀơi jơlan Lê Duẩn, phường Buôn Ma Thuột, tơring čar Dak Lak, amai Huỳnh Thị Thanh Thủy lăi pơthâo tơlơi bơgot lơm hmư̆ hing lu tơn kơphê luk hăng kơtor, rơtă, put jrao hmâo ƀơi kual phun kơphê mơ̆ng kual Tŏng Krah dêh čar – Dap Kơdư:

 “Lăi hrŏm hăng kâo kơphê jing khom hmâo. Rim mơguah lĕ pơkra kơphê mơñum kơ drơi pô hăng mơnuih amăng sang hlao mơ̆ ră anai hmư̆ hing kơ kơphê ƀu hơdjă tui anun bơngot biă. Tơlơi anai khom hmâo ƀirô gơgrong bruă pơphun pel ĕp lăng bơ̆ tơdah tui anai mơnuih ƀôn sang kah hăng sư̆ rơbư̆ biă, mơñum sui hăng anai laih ƀu thâo bơdjơ̆ nao tơlơi suaih pral mơn”.

Ƀu djơ̆ kơnong kơ amai Thủy ôh, ayong Trương Lê Quân ƀơi phường Ea Kao, tơring čar Dak Lak ăt alah mơn lơm ruah blơi kơphê uă jing tơpung lơm anai:

 “Kâo juăt mơñum kơphê anun ruah mă kơphê hmư̆ hing klă, hmâo tơlơi tŭ yap. Samơ̆ phrâo tom adih anai kông ang ĕp ƀuh sa tơlơi ngă ča kơphê, amăng anun hmâo anăn păn tŭ yap OCOP, ngă kâo pral hơngal biă, bơngot biă”.

 Dak Lak dưi hmâo anăn lĕ anih anom kơphê lu, hăng lŏn pơla rơbêh kơ 210.000 ektar, mrô ñu hơnong hmâo 500.000 tơn sa thun. Kơphê Buôn Ma Thuột hmâo pơsit laih anăn păn, pơtŏng sit anăn Robusta klă hiam mơ̆ng Việt Nam.

 Tui anun amơn, hơdôm tơlơi kơphê uă jing tơpung luk hăng kơtor, rơtă, ƀơi Phú Yên hơđăp – ră anai lĕ Dak Lak ƀudah ƀơi Gia Lai, hăng hơdôm rơtuh kg tơpung kơphê ƀu klă hiam... glăk ngă sat tui tơlơi đăo kơnang mơ̆ng mơnuih blơi yua.

 Lăp bơngot, sa dua bôh anom bơwih ƀong leč pơdar plăng čih anăn “OCOP”, “kơphê hơdjă”, “gơnam phara mơ̆ng plơi”, lơm anun bruă pel ĕp rơnuč ƀu kơjăp ôh. Bôh nik anai ba tơbiă tơlơi lông prong kơ hơdôm bôh anom bơwih ƀong tơpă sit. Ơi Trần Đình Trọng, Khua sa bôh anom mă bruă hrŏm pơkra kơphê klă hiam ƀơi Dak Lak, brơi thâo:

“Nua kơphê klă hiam ră anai 200.000 prăk sa kg. Lơm anun hơdôm anih anom pơkra kơphê luk kơnong kơ dưm mut 10% mrô kơphê, dô̆ glăi lĕ rơtă, kơtor, mơnong pơkon lĕ sĭ kơnong kơ rơbêh kơ 100.000 prăk sa kg, đa hmâo anih kơnong kơ 90.000 prăk sa kg. Mơnuih blơi yua ƀuh rơgêh lĕ blơi, ƀu thâo ôh djru tơngan kơ pô ngă mă ča kơphê. Tơlơi anai ngă tơnap kơ ƀing gơmơi lơm ĕp jơlan sĭ gơnam hơdjă amăng lŏn ia”.

Ră anai, tơlơi pơkă kơ bruă pơkra hăng kơphê hna mah jing tơpung ƀơi Việt Nam ăt kơjăp mơn bơhmu hăng rơwang pơkă kơ sa bruă mă ha klai dolar Mi. Tơlơi pơkă kơ mrô cafein ƀiă biă ñu 1% biă ñu pel ĕp amăng hră pơ-ar, kơƀah tơlơi pel ĕp na nao tơdơi kơ pơkra, lơm anun bruă bơtơhmal ƀu lăp djơ̆ ôh. Lu anih anom pơsit tŭ yap OCOP hluai tui hră pơ-ar gơnam, akă pơčrang lăng ôh hiưm ñu lơm ba hyu sĭ.

  Ơi Trịnh Đức Minh, Khua Khul kơphê Buôn Ma Thuột, lăi lĕ kiăng djă kơjăp anih gơgrong kơphê phun, khom pơgăn tơlơi leč pơdar mơ̆ng phun mơtăm:

  “Ƀơi anăp, khom kơtưn pel ĕp, lăng tui anô̆ klă gơnam na nao, tơpă pioh pơkra rai gơnam tui hơdră klă hiam. Djru anom bơwih ƀong pơjing anăn hơduah ĕp phun akha gơnam, gum hrŏm kơjăp kơplah wah ƀirô wai lăng, anom bruă lăi pơthâo hăng mơnuih ngă đang hmua. Hrŏm hăng anun, pơđĭ tơlơi pơmin mơnuih blơi yua pioh gơñu thâo hơdră ruah mă kơphê sit, klă hiam, hmâo anăn păn đăo kơnang”.

Sa kơčok kơphê “hơdjă” ƀu kơnong kơ tơlơi mưn mơ̆ng rơkông đok đôč ôh, ñu dô̆ jing tơlơi gơgrong pơgang tơlơi suaih pral kơ mơnuih blơi yua, djă pioh tơlơi đăo kơnang kơ hơdôm anăn păn kơphê Việt Nam lăi hrŏm hăng kơphê Buôn Ma Thuột lăi ha jăn. Kơnong kơ tơlơi đăo kơnang dưi pơgang, Dak Lak hăng hơdôm kual kơphê amăng dêh čar mơ̆ng sit nik yak mut amăng jơlan pơđĭ kyar kơjăp phik./.