Thun 2023 lĕ thun pơplih phrâo hăng bruă tuai čuă ngui tơring čar Dak Lak, 1.160.000 wot čô tuai, hmâo 110,48% bơhmu hăng kơčăo bruă, đĭ 16,06% bơhmu hăng thun 2022. Ngă tui Jơlan hơdră pơkă mơ̆ng dêh čar pơđĭ kyar bơwih ƀong – mơnuih mơnam kual neh wa djuai ania ƀiă hăng kual čư̆ siăng rơwang 2021-2030, Gơnong bruă bôh thâo, bơkơjăp drơi jăn hăng tuai čuă ngui glăk ngă giong hră pơ-ar djru tuh pơplai pơdŏng anih tuai čuă lăng kual neh wa djuai ania ƀiă thun 2023-2024 ƀơi ƀuôn Tơng Jŭ, să Ea Kao, plơi prong Buôn Ma Thuột hăng ƀuôn Jun, tơring kual Liên Sơn, tơring glông Lak. Yă H’Yam Ƀuôn Krông (tơkeng thun 1965) lĕ, pô ba jơlan hlâo bruă ngă tuai čuă ngui plơi pla ƀơi ƀuôn Tơng Jŭ, să Ea Kao, plơi prong Buôn Ma Thuột, tơring čar Dak Lak lăi pơthâo:

 “Kâo mơ-ak biă lơm pơdŏng ƀuôn tuai čuă ngui plơi pla ƀuôn Tơng Jŭ, tơring čar Dak Lak hmâo laih tơlơi pơsit ngă tui akô̆ bruă ƀơi ƀuôn Tơng Jŭ hăng ƀuôn Jun ƀơi Lak. Ƀing gơmơi čang rơmang hơdôm gưl gong gai ngă gal brơi kơ tuai čuă ngui plơi pla Tơng Jŭ dưi pơđĭ kyar. Thun phrâo hơ-ưč hmưi khua mua git gai tơring čar, plơi prong hăng hơdôm gưl gong gai suaih pral na nao, yâo mơ-ak”.

Tơring glông Krông Nô, tơring čar Dak Nông lĕ sa boh kual lŏn hơmâo lu anih anom lăng hiam, hmư̆ hing. Amăng anun hơmâo Drai ia Sap ƀudah hơmâo lu khul amăng rơ-ưng gah yŭ čư̆ pơtâo, apui kơdir arăng lăi đang bơnga amăng rơ-ưng lŏn tơnah. Ơi Y Suơ Hlong, ƀon Dru, tơring kual Dak Mâm, tơring glông Krông Nô, brơi thâo, hăng mơnuih ƀôn sang djuai ania Bnông lĕ pơ-ư ang biă mă kơ lŏn mơnai glai klô, čư̆ siăng, amăng rơ-ưng pơtâo hiam klă, djă pioh rơnoh yôm gru grua mơ̆ng đưm đă. Lu rơnoh yôm anai, hlăk djă pioh hăng mă yua kiăng bơwih brơi kơ tuai hyu ngui ĕp lăng, djru hrŏm bruă bơwih ƀong huă tơlơi hơdip mơda mơnuih ƀôn sang kiăng pơđĭ kyar tui.

“Kâo hok mơak biă mă hơmâo lŏn mơnai glai klô hiam kah hăng Drai Sap ƀudah amăng rơ-ưng pơtâo mơ̆ng čư̆ apui kơdir đưm adih, arăng brơi tuai mut hyu ĕp lăng kiăng thâo gru grua hiam đưm djuai ania Bnông pioh pơtrut pơđĭ kyar bơwih ƀong huă, mơnuih mơnam. Lu mơnuih ƀôn sang Bnông ngă hrŏm ba tuai hyu ngui, tơlơi hơdip đĭ đăi gŏ amŏ. Kâo ăt čang rơmang mă yua ba glăi boh tŭ yua hloh lơ̆m hyu ĕp lăng lŏn glai adai rơhuông hơmâo gru grua đưm hiam rŏ pioh pơđĭ kyar bơwih ƀong huă mơnuih mơnam”.

Hăng anih anom hiam, glai klô pha ra hăng klă hiam, amăng hơdôm hrơi Tết tui phiăn juăt Giáp Thìn 2024 Kual tuai čuă ngui glai klô Măng Đen, gah tơring glông Kon Plông, tơring čar Kon Tum čơkă mrô tuai lu biă nao čuă lăng, găn rơgao lăng. Ayong A Blép, sang ƀơi plơi Đăk Y Pai, să Măng Bút brơi thâo, ñu ư-ang biă kơ plơi pla ñu. Amăng hơdôm hrơi Tết mơtăm, kiăng hmâo dong gơnam anih anom tuai čuă lăng, gong gai, Gơnong bruă bôh thâo đưm tơring glông Kon Plông, tơring čar Kon Tum hmâo iâo pơhrui dong lu grŭp thâo tơlơi đưm gum hrŏm pơdah atông čing hơgor, adôh suang; lăi pơthâo bôh thâo đưm tơnă hơbai, phiăn ngă yang đưm bôh thâo djuai ania Hơdang... Gum hrŏm hơdôm bruă mă anai mơnuih ƀôn sang ƀơi anai hmâo dong prăk pơhrui glăi. Ayong A Blép mơ-ak pran jua, brơi thâo:

 “Ƀơi kual tuai čuă lăng glai klô lŏn ia Măng Đen anai kâo hmâo ană gum hrŏm amăng Grŭp atông čing hơgor – adôh suang. Hơdôm hrơi rơgao gơñu hmâo pơhrăm pioh pơdah čơkă mơ-ak thun phrâo. Bruă gum hrŏm amăng Grŭp atông čing hơgor – adôh suang sa črăn lĕ pioh djă lui gru grua bôh thâo đưm, sa črăn lĕ ĕp hmâo dong prăk yua kơ sang anô̆, hrŏm hăng anun pơjing tơlơi mơ-ak, mơ-ak pran jua kơ tuai čuă ngui ăt kah hăng neh wa amăng plơi pla. Thun phrâo, kâo hơ-ưč hmưi hơdôm bôh sang anô̆ tơlơi suaih pral, yâo mơ-ak, neh wa bơwih ƀong huă pơđĭ kyar hloh kơ thun sô. Kâo čang rơmang ană bă pô gum hrŏm amăng Grŭp atông čing hơgor – adôh suang jai hrơi jai rơgơi pioh črăn hơdră pơdah jai hrơi ba glăi bôh tơhnal prong hloh”

Tơdơi kơ hơdôm hrơi pơdơi pơdă ngă yang thun phrâo, mơ̆ng hrơi tal klâo ƀong têt, kông ty ba tuai hyu ngui Siam Tuor plơi prong Ƀuôn Ma Thuôt, Dak Lak pok pơhai bruă mă čơkă tuai hyu ngui bơyan phang bơnga hăng pơphun lu hơdră adoh suang, kiăng akŏ pơjing bruă ba tuai ĕp lăng hăng găn rơgao hơdip mơda amăng mông pơdah gru grua hiam thun phrâo. Y Thiên Adrơng, Khua kông ty brơi thâo, kiăng prăp lui kơ bruă ba tuai hyu ngui bơyan phang, khul grup ngă bruă hơmâo kông ty ñu hơmâo pơtop hrăm mơ̆ng hlâo kơ hrơi ƀong têt. Hăng sa hơdră adoh suang mơak phara hơjăn, tơlơi pĕ gông atông brô̆, pơdah glăi mông akhan hri…hrŏm hăng ru glăi pioh pơdah kơ tuai lăng, kông ty ăt nao kơ ƀing tuai ƀiă mơnuih ƀudah tuai grup amăng sang anŏ kiăng bơwih brơi amăng bơyan ngă yang ƀong têt. Y Thiên Adrơng čang rơmang amăng thun phrâo, lu bruă mă anai amra pơphun klă kiăng hơmâo tơlơi pơblih phrâo amăng thun phrâo Giáp Thìn.

“Čang rơmang ƀing adơi ayong thâo gum pơgôp, ngă tui lu bruă pơđĭ kyar tuor ba tuai hyu ngui, djă pioh rơnoh yôm gru grua hiam đưm kiăng jai hrơi pơđĭ kyar prong tui, lu mơnuih thâo, kơñ pơgi ni anăp tuai nao pơ Ƀuôn Thuôt lêng kơ thâo hmư̆ hing gru grua hiam, adoh suang, tơlơi adoh đưm hăng tơlơi akhan hmư̆ hing amăng kual Dap Kơdư.

Amăng hơdôm hrơi akô̆ thun phrâo 2024 mơtăm, Khul gum hrŏm wai lăng tuai čuă ngui Dak Lak hmâo ba tơbiă amăng mông jơnum tal 4, rơwang bruă 2024-2029. Khul ră anai hmâo 105 čô mơnuih, bruă mă biă ñu amăng hơdôm tơlơi anih dô̆ glăi, ba tuai hyu čuă ngui, kual, anih anom tuai čuă lăng, čuă jơmư, pơgiăng tuai hyu čuă ngui, blơi prăp, gơnam tam djă hơdor pioh, gơnam mă mơ̆ng đang hmua ƀơi plơi pla. Amăng 5 thun rơgao, Khul hmâo gum hrŏm pơphun lu anih pơtô pơhrăm, pơhrăm brơi dong kơ hơdôm rơtuh wot čô mơnuih hrăm, djru pơđĭ tui anô̆ klă mơnuih wai lăng tuai čuă ngui. Ba mơnuih mă bruă hyu hơduah ĕp lăng, hrăm tui tơlơi găn rơgao, hơdră tuai čuă lăng plơi pla hăng bruă bơwih brơi homestay ƀơi hơdôm bôh tơring čar, ƀôn prong... Amăng rơwang bruă phrâo, bruă mă mơ̆ng Khul đing nao hơkrŭ glăi amăng gơnong bruă, pơlar mơnuih mă bruă, iâo pơhrui hơdôm ngăn rơnoh pioh pok pơhai klă hloh dong hơdôm bruă mă. Yă Nguyễn Thụy Phương Hiếu, Kơ-iăng Khua Gơnong bruă bôh thâo, bơkơjăp drơi jăn hăng tuai čuă ngui, Kơ-iăng Khua gơgrong bruă Khul gum hrŏm wai lăng tuai čuă ngui Dak Lak tal 4, brơi thâo:

 “Khul amra gơgrong hlâo hloh dong amăng ngă tui dong lu črăn bruă gum hrŏm hăng hơdôm bôh anom bơwih ƀong, ƀing mơnuih amăng khul mơ̆ng pô pơjing rai lu gơnam phrâo hloh. Pơlir hơbit dong, gum hrŏm hăng biă ñu pơlir kual, hrŏm hăng Gơnong bruă tum pơƀut brơi bruă pơlar amăng ƀut Dap Kơdư, pơlir kual, pơlir hơbit 3 tơring čar Dap Kơdư hăng 3 bôh tơring čar kual Tŏng Krah dêh čar. Pơlir hăng hơdôm Khul gum hrŏm mơ̆ng hơdôm bôh tơring čar hmâo jơlan por nao rai pioh đing nao hlâo ngă pơhưč tuai amăng lŏn ia ta hăng mơ̆ng dêh čar arăng hăng plơi pla pô”.

Rơnuč thun 2023, anom bruă pôr tơlơi pơhing bruă tuai čuă ngui ngă hrŏm Khul grup wai lăng bruă tuai čuă ngui tơring čar Kon Tum pơphun tơlơi pơplông pơčeh phrâo video klip pôr pơthâo kơ bruă tuai čuă ngui ƀơi Kon Tum thun 2023 “Amazing Kon Tum-tơring čar Kon Tum hơmâo lu tơlơi hiam  mơak ĕp ƀuh thun 2023”. Tơdơi kơ giăm 4 blan jak iâu pơphun Khul khua mua tŭ mă 79 mơta rup mơ̆ng 68 čô mơnuih čơphil rup video amăng tơring čar hăng gah rơngiao tơring čar. Pơtong glăi tal pơplông anai brơi ƀuh, lu rup video ba pơplông lu mơta, hiam mơak biă mă, djă jă gru hiam phara lŏn mơnai glai klô, ană mơnuih gru grua đưm ƀơi Kon Tum. Abih bang rup video ba pơplông hơmâo pơjing rai djơ̆ lăp, hiam klă, dưi pôr pơthâo tơlơi pơhing pơhưč pran jua lu mơnuih, kiăng mơnuih ĕp lăng or laih anun ba glăi boh tŭ yua amăng bruă pôr pơthâo bruă tuai hyu ngui ƀơi Kon Tum. Pô video Lê Nguyên Phúc hơmâo mă pri mrô sa tal pơplông anai lăi nao anŏ tŭ yua hăng hơdôm bruă ngă hur har hloh lơ̆m ñu pơkra ming video ñu:

“Kâo ngă bruă gah tuai čuă ngui, kâo hyu lu anih. Kiăng mă rup video ƀudah čơphil rup ăt khom kơsem min hlâo. Hơdôm mông mơnit hiam klă hăng mơak amăng plơi pla, glai klô, čư̆ siăng, ia čroh hnoh kâo pơjing klip video kiăng pôr pơthâo kơ anŏ hiam, anŏ klă mơ̆ng lŏn adai brơi kơ ta, kiăng arăng thâo kơ tuai thâo lu hmư̆ hing kơ Măng Đen lăi pha, Kon Tum hnun mơ̆n”.

Hơdôm thun jê̆ hăng anai, hăng tơlơi đĭ kyar mơ̆ng bruă tuai čuă ngui găn rơgao, bruă man gŏ lŏn kah hăng dưi “hơkrŭ glăi”. Pô thâo man gŏ lŏn H’ Phiết Uông, ƀơi buôn Dong Bắk, să Yang Tao, tơring glông Lak, tơring čar Dak Lak brơi thâo: gơnang kơ hmâo tơlơi pơđĭ kyar mơ̆ng bruă tuai čuă ngui mơ̆ jai hrơi jai hmâo lu mơnuih thâo kơ bruă man gŏ lŏn, buôn Dơng Bắk čơkă jum jai hrơi jai lu grŭp mơnuih nao čuă lăng, man pơkra lăng. Ăt mơ̆ng anai, hmâo dong lu adơi amai čang rơmang kiăng hrăm hăng djă pioh bruă mă đưm. Nghệ nhân H’ Phiết Uông lăi:

  “Anai lĕ hơdôm nua yôm mơ̆ng rơnuk ơi yă pioh glăi. Kah hăng đưm hlâo lĕ kơnong kơ man pơkra mong čơlŭ, gŏ amŏ, gŏ kơhul, gŏ tuk ia ƀudah ƀưh braih. Samơ̆ ră anai dô̆ hmâo dong rup hlô man, kah hăng rup rơman, kơbao, un, rơmô, lu rup phrâo ƀuh mơ̆ ta amra pơmin tơbiă hăng man pơkra ñu. Gơnang kơ hmâo tuai čuă lăng, tuai nao lăng hăng hmâo tơlơi kiăng man lông lăng ƀing gơmơi amra pơkra rai gơnam kah hăng tuai kiăng”.     

Pơđĭ kyar tuai hyu ngui lir hơbit hăng bruă djă pioh gra ama grua amĭ ră anai jing jơlan gah lu plơi pla hlăk djă pioh hăng pơphun ngă amăng kual Dap Kơdư, đing nao, ngă pơrơđah tui hơdôm boh yôm phun Hră pơtrun mrô 23 thun 2022 mơ̆ng Ding jum kơđi čar kơ bruă pơđĭ kyar kual Dap Kơdư truh thun 2030; lăng nao pơ anăp adih truh thun 2045. Tui hăng anun, tơhnal pơkă pơđĭ kyar anih anom tuai čuă ngui pơprong, akŏ pơjing lu khul grup ba tuai hyu ngui, gơnam sĭ mơdrô kơ ƀing tuai djă pioh gru grua đưm djop djuai ania kual Dap Kơdư. Anăp ngă bruă anai, djop tơring čar amăng kual hơmâo pok pơhai lu hơdră ngă tŭ yua djru kơ mơnuih ƀôn sang djă pioh čing hơgor hăng gơnam gru grua đưm pioh pơtrut ngă hrŏm bruă tuai hyu ngui ƀơi plơi pla. Yă Nguyễn Thị Thanh Lịch, Kơ-iăng Khua jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Gia Lai brơi thâo hơdră tơring čar anai juăt ngă:

“Hơmâo jơlan hơdră pơkă phara mơ̆ng tơring čar pioh djru kơ hơbô̆ bruă anai dưi pơđĭ kyar, boh nik ñu tui bruă mă tong ten hloh, lir hơbit hăng gru grua. Amăng anun, khul mơnuih ƀôn sang amăng plơi pla djuai ƀiă gơñu yơh pô hăng djru hrŏm pơkra ming pơjing rai gơnam pioh tuai čuă ngui tŭ mă klă hloh hăng lir hơbit hăng bruă djă pioh gra ama grua amĭ amăng plơi pla djuai ania pô”.