Sang tha plơi ơi Kra Jăn Ha Xuyên ƀơi kual krah plơi Đa Tế, să Đạ Mrông, tơring glông Đam Rông bơyan anai hmư̆ jua hlăt kơbuă ƀong hla kơbuă. 75 thun, samơ̆ ñu ăt na nao mơ̆n nao pơ̆ đang bơwih brơi kơ phun pla, pĕ hla kơbuă  rông hlăt.

Ƀiă hlơi thâo tha plơi Đa Tế ră anai lĕ mơnuih hlâo adih kiăo tui Fulro. 50 thun hlâo adih, lơm phrâo hmâo 25 thun, ñu hmâo khul kơdŏng glăi kơnuk kơna anai pơđĭ brơi ñu “Trung tá”, tơdơi kơ anun lĕ “Khua pơtrun bruă tơhan Quân khu mrô 4 dêh čar”, “Khua tơring čar Lang Biang”.

Tui anun mơn, tơdơi giăm hmâo 12 thun hơdip čur amăng glai kơmrông, ñu gơgrong pô pơwot glăi hăng plơi pla. Tơlơi păp ñai mơ̆ng gong gai plơi pla hăng rơwang čơkă dang prong mơ̆ng ană plơi, hmâo djru laih Kra Jăn Ha Xuyên amăng ƀrư̆ pơphun glăi tơlơi hơdip mơda bơwih ƀong huă, mă glăi pran đăo kơnang:

“12 thun ataih mơ̆ng ană bơnai, pơ̆ anai ƀiă pơ̆ adih ƀiă, ngă brơi tơlơi hơdip mơda pơblut amăng anih mơmot tĭt. Anun kâo gơgrong pơwot glăi đôč yơh. Lơm anun kâo huĭ arăng mă kâo nao mă bruă pơkra drơi pô, mă krư̆ amăng sang mơnă, kâo huĭ biă. Samơ̆ lơm pơwot glăi plơi pla, blung a ƀơi Kông ang tơring čar Lâm Đồng, lơ̆m anun khua kông ang lĕ ơi Vũ Linh. Ƀơi anun dưi ƀong huă klă biă, ƀu hmâo nao mă bruă pơplih drơi jăn, ƀu hmâo mă pơkŏng hơget ôh. Ngă bruă lăi pơthâo tơlơi, ngă giong bruă jao laih lĕ Lâm Đồng jao kơ plơi pla Lạc Dương. Lơm anun ăt hmâo mơn sa hră pơ-ar mơ̆ng kông ang lĕ anun pơpha, dưm dăp bruă mă kơ ayong Ha Xuyên. Tơdơi kơ anun hơdôm hrơi blan ngă Khua Jơnum min djop djuai ania mơ̆ng să Dă Mrông, kiăo tui anun dong lĕ dưi pơpha kơtưn pơkra anom pơđoh ia, gơgrong bruă ia yua mơ̆ng plơi pla”.

Ƀu kơnong kơ ơi Ha Xuyên, lu mơnuih hmâo ha tal tom ngă Fulro tơdơi kơ pơwot glăi dưi hmâo gong gai plơi pla ƀơi Lâm Đồng ngă gal brơi bruă bơwih ƀong huă, hơđong tơlơi hơdip mơda. Tui hăng ơi Liêng Hót Ha Hai – Kơ-iăng Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring glông Đam Rông, gơñu dưi tŭ mă hơdôm hơdră bruă hơđong tơlơi hơdip mơda kah hăng sang anô̆ ƀun rin, čan prăk, djru phun pla, hlô rông , pơdŏng sang mơ̆ng hơdôm jơlan hơdră pơkă mơ̆ng lŏn ia. Mơ̆ng hơdôm čô mơnuih dŏng gah rơngiao mơnuih mơnam, ră anai gơñu jing hơdôm mơnuih gum hrŏm hơbit, djru lŏm lui phiăn juăt ƀu klă hăng pơtrut bruă ngă đang hmua:

“Hlâo adih, rơwang anun gơñu jrôk jơlan tui anun, lơm pơwot glăi hăng tơlơi hơdip mơda, hăng plơi pla lĕ gơñu ăt hơdip kah hăng djop mơnuih pơkon mơn. Tơdah gơñu gah sang anô̆ ƀun rin lĕ gơñu ăt dưi čơkă mă mơn hơdră gum djru sang anô̆ ƀun rin. Gơñu ăt dưi đing nao mơn, ăt dưi djru mơn, prăk pơdjuai phun pla, hlô rông. Laih anun ngă gal brơi kơ gơñu pơdŏng sang dô̆ tui Jơlan hơdră pơkă mơ̆ng lŏn ia, Jơlan hơdră lŏm lui sang tơ̆i mơ̆ng gong gai dêh čar. Amăng mrô gơñu anun, hmâo sa dua cô mơnuih jing hmâo arăng đăo kơnang, hmâo tơlơi pơhiăp amăng plơi pla, jing mơnuih klă biă, ngă gru hlâo amăng tơlơi lŏm lui phiăn juăt ƀu tŭ yua, laih anun pơsur, lăi pơhing kơ neh wa, mơnuih mă bruă, bruă ngă đang hmua, triăng mă bruă,  gir mă bruă, thâo añ kơ tơnap”.

Hrŏm hăng Đam Rông, ƀơi hơdôm bôh anih anom pơkon kah hăng Lạc Dương, Lâm Hà, Đức Trọng, Di Linh... bruă pơmut glăi hăng plơi pla kơ mơnuih tôm jrôk jơlan gum hrŏm ƀing Fulro dưi pok pơhai ha amăng plĕ. Mơnuih jrôk jơlan pơwot glăi ƀu kơnong kơ  hmâo arăng dơneh đuăi ôh mơ̆, dô̆ dưi djru bruă ia jrao, bruă mă, sang dô̆ ngă gal brơi pơđĭ kyar kah hăng djop mơnuih ƀôn sang pơkon.

Tui hăng Thượng tá Lê Công Duy – Kông ang tơring čar Lâm Đồng, bôh nik pơđĭ kyar mơ̆ng plơi pla hăng pran pơplih tañ mơ̆ng amăng lăm plơi pla lĕ hơdôm bôh than yôm phăn, djru mơnuih jrôk jơlan dưi ĕp ƀuh bôh tŭ yua mơ̆ng tơlơi hơdip mơda:

“Hơdôm hơdră bruă gum djru hơđong tơlơi hơdip mơda mơnuih mơnam kah hăng bruă ia jrao, djru kơ phun pla, hlô rông leng kơ ƀu hmâo tơlơi kah akô̆ ôh. Ƀirô kông ang juăt bưp gơñu hăng lăng ƀuh tơlơi hơdip mơda tơnap tap lĕ gơgrong hlâo pơphô brơi ba tơbiă kơ gŏng gai să, đing nao pơsir. Yua anun, gơñu hmâo pơmut hrŏm hăng tơlơi hơdip mơda plơi pla, hăng plơi pla, hơđong pran jua mă bruă, ngă đang hmua. Tơdah lăi djơ̆ mơn, gơñu lĕ sa amăng hơdôm bôh than klă pioh djă kơjăp tơlơi amăng kual djuai ania ƀiă, ƀu pioh Fulro hơkrŭ glăi ƀơi tơring čar Lâm Đồng”.

Bôh nik brơi ƀuh, Lâm Đồng lĕ sa amăng hơdôm anih rơđah ƀơi kual Dap Kơdư kơ hơdră bruă djru tui tlôn, ngă pơplih pran jua, djru mơnuih hmâo ha tal jrôk jơlan pơwot glăi tơlơi hơdip mơda rim hrơi. Yua mơ̆ng hmâo pran jua ană mơnuih anun yơh, mơ̆ng abih bang gong gai hăng rim plơi pla hmâo jing laih kual lŏn hơđong amăng krah glai klô, čư̆ siăng – anih hơdôm mơnuih hmâo ha tal jrôk jơlan ră anai dŏng kơjăp, djru klă kơ tơlơi pơđĭ kyar mơ̆ng plơi pla, ngă kơjăp đĭ pran gum hrŏm hơbit abih bang djuai ania./.