Să Gung Rĕ, tơring glông Di Linh, tơring čar Lâm Đồng lu mơnuih ƀôn sang djuai ania ƀiă. Hrŏm hăng 2 djuai phun pla ba jơlan hlâo lĕ kơphê hăng pơdai, hơdôm thun rơgao, ƀơi anai hmâo pơđĭ kyar dong ha rơtuh ektar đang phun bôh troh kah hăng phun ƀơr, sầu riêng, mắc ca, bôh kruăi hrĕ, phun kơbuă hăng lu kual pla añăm pơtăm djop mơta. Kơnang kơ đing nao pơplih hơdră phun pla tui jơlan gah pơđĭ dlông nua gơnam, ba hơdôm djuai phun pla phrâo jor hăng klă amăng bruă ngă đang hmua, hrŏm hăng anun mă yua hơdră phrâo măi mok pioh ngă đang hmua, pơhrui glăi ƀơi sa kual lŏn pla mơ̆ng Gung Ré hmâo laih hơnong ñu giăm truh 150 klăk prăk sa ektar sa thun. Mơ̆ng anun, mrô sang anô̆ ƀun rin mơ̆ng să hmâo hrŏ trun dô̆ 5%. Tui hăng ơi K'Keo, Khua git gai Ping gah plơi Hàng Làng, să Gung Ré, bôh tơhnal anai lĕ kơnang kơ tơlơi lăng ba tuh pơplai mơ̆ng Ping gah hăng Kơnuk kơna kơ djop mơta, biă ñu ngă tui jơlan hơdră pơkă mơ̆ng lŏn ia pơdŏng plơi pla phrâo hmâo pơplih klă tơlơi pơmin, hơdră ngă mơ̆ng mơnuih ƀôn sang.

 “Plơi Hàng Làng lĕ plơi tơnap tap biă, dưi hmâo Ping gah, Kơnuk kơna, Jơnum min mơnuih ƀôn sang să đing nao biă amăng tuh pơplai, bơwih brơi tơlơi hơdip mơda hăng pơđĭ kyar bơwih ƀong kơ neh wa. Mơ̆ng pơphun lu anih pơhrăm kơnong kơ pơtô brơi hơdră bơwih ƀong huă, hơdră bơwih brơi phun pla hlô rông, hơdôm hơdră phrâo kiăng mă yua amăng ngă đang hmua… hmâo djru laih neh wa pơplih tơlơi pơmin amăng ngă đang hmua. Tơdơi kơ neh wa mă yua amăng bruă đang hmua hmâo amăng ƀrư̆ ba anô̆ jor phun pla đĭ lu, prăk pơhrui glăi ră anai hmâo đĭ lu laih bơhmu hăng hlâo. Lơm pơsur pơdŏng plơi pla phrâo lĕ, neh wa hmâo ha pran jua hăng gong gai să ngă agaih jơlan nao rai, sit truh hrơi 6, rim rơwang hrơi tơjuh neh wa tum pơƀut pơhrui djah hăng pla phun kyâo ƀơi kơtuai jơlan pioh ngă brơi plơi pla mơtah, agaih, hiam”.

Bơ̆ hăng tha plơi Đơng Gur Ha Lơng, ƀơi plơi Đam Pao, să Đạ Đờn, tơring glông Lâm Hà (Lâm Đồng), mơ̆ng hrơi dưi čơkă mă hơdôm jơlan hơdră pơkă mơ̆ng lŏn ia, ƀô̆ mơta kual djuai ania ƀiă Đạ Đờn hmâo tơlơi pơplih prong laih. Ƀu kơnong kơ apui lơtrik, jơlan nao rai, sang hră, sang ia jrao dưi tuh pơplai djơ̆ rơnoh ôh mơ̆, tơlơi pơmin gơgrong hrưn đĭ mơ̆ng neh wa amăng plơi pla ăt hmâo tơlơi pơplih klă mơn. Sang hlơi hlơi leng kơ gir run bơwih ƀong huă, pơđĭ tui tơlơi hơdip mơda bơwih ƀong sang anô̆ hăng gum tơngan hrŏm bruă pơdŏng plơi pla jai hrơi jai pơdrŏng asah klă hiam. Tha plơi Đơng Gur Ha Lơng ư-ang, lăi pơthâo:

 “Ƀơi plơi Đam Pao ƀing gơmơi hmâo lu adơi ayong djuai ania ƀiă hơdip hrŏm, kah hăng djuai ania K’ho Čil, K’ho Sre, K’ho R’Yồng, djuai ania Yuan… samơ̆ neh wa leng kơ hmâo pran jua gum hrŏm, gum hơbit pioh gum hrŏm pơđĭ kyar plơi pla jai hrơi jai klă hloh. Neh wa gum tơngan hrŏm pơkra jơlan, ia yua, apui pơčrang rơđah. Kâo lĕ tha plơi anun jai kiăng gơgrong pơsur neh wa gum hrŏm ha pran jua, anăp nao pơdŏng plơi pla, ăt kah hăng tơlơi gum hrŏm hơbit kơplah wah hơdôm tơlơi đăo phun amăng plơi pla kah hăng đăo khôp, đăo phrâo hiam hăng đăo phơ̆t”.

Lăng ƀuh bruă pơlir hơbit ngă đang hmua tui jơlan phrâo gơnam hmâo nua yôm lĕ sit yơh, să Phú Hội, tơring glông Đức Trọng hmâo tañ hmao kiăo tui hăng pơsur neh wa gum hrŏm klă amăng hơdôm bruă pơlir hơbit ngă đang hmua hăng sĭ gơnam tam. Đơ đam să ră anai hmâo giăm truh 800 bôh sang anô̆ gum hrŏm pơlir hơbit pla añăm, bơnga, hơbơi pơtơi, bôh troh djop mơta hăng lu sang bruă, anom bơwih ƀong hăng Anom mă bruă hŏm, amăng anun hmâo 87% hmâo kĭ pơkôl hră pơ-ar pla pơkra tui jơlan gah kơjăp phik. Tui hăng ơi Liêng Hót Ha Huyền, Khua git gai Ping gah plơi Rchai 2, kơnang kơ pơplih tơlơi pơmin amăng jơlan pơsit ngă đang hmua, đing nao truh bôh than sĭ gơnam hăng tơlơi juăt hmâo mrô gơnam hăng rơnoh kiăng blơi, gơnam mă mơ̆ng đang hmua leng sĭ hăng nua klă anun tơlơi hơdip mơda gơnam tam hăng pran jua mơ̆ng mơnuih ƀôn sang dưi pơđĭ tui ƀuh rơđah.

  “Bruă pơdŏng plơi pla phrâo pioh ba glăi bôh tơhnal kah hăng ră anai anun lĕ kơnang kơ tơlơi ha pran jua mơ̆ng abih bang mơnuih ƀôn sang hăng wot glông bruă kơđi čar. Lu mơnuih ƀôn sang ƀơi Rchai 2 lĕ djuai ania ƀiă, kiăng mơnuih ƀôn sang gum tơngan hrŏm klă pơdŏng plơi pla phrâo, pĕ pha lŏn pơkra jơlan lĕ, bruă pơsur pran jua jing yôm phăn biă, ƀing tha plơi, mơnuih hmâo arăng đăo gơnang, glông bruă kơđi čar khom pơphun, khom pơjing pran kơtang gum hrŏm hơbit djuai ania. Ră anai hăng jơlan ƀê tông lĕ kah hăng pơkra giong laih”.

Truh abih thun 2023, tơring čar Lâm Đồng hmâo 109/111 bôh să djơ̆ tui plơi pla phrâo, amăng anun hmâo 41 bôh să plơi pla phrâo pơđĭ dlông, hrŏm hăng tơlơi gum hrŏm hơbit tŭ ư hăng anăp nao klă mơ̆ng mơnuih ƀôn sang, sit ñu tơring čar Lâm Đồng amra truh akô̆ plơi pla phrâo hlâo kơ thun 2025 kah hăng tơhnal hmâo ba tơbiă./.