Glăi pơ kual čư̆ siăng Phước Bình, tơring glông Bắc Ái, tơring čar Ninh Thuận amăng hơdôm hrơi giăm Tê̆t anai, lơ̆m kyâo glai glăk bluh đĭ hla mơda lĕ đang boh troh hơmâo boh hyiăng 300 phun, 50 phun sâu riêng, boh jrang jrit mơ̆ng sang anŏ ơi Katơr Quỳnh ƀơi plơi Hành Rạc 2 ăt dŏ mơtah ƀlip mơn. Lơ̆m đang sầu riêng glăk čuh bơnga, boh hyiăng glăk tơguan či pĕ sĭ amăng Tê̆t laih. Iâu ƀing gơmơi mut amăng sang phrâo man pơkra giăm 1 klai prăk, giăm sang đưm djuai ania Raglai, mơnuih ping gah rơbêh 30 thun ping gah hok kơdok brơi thâo: Hlâo adih, sang anŏ ñu ăt kah hăng lu djuai ania pơkŏn ƀơi să Phước Bình mơn kơnong kơ thâo pla boh ñong hăng kơtor, rơtă, anun jing ƀu hơmâo đơi ôh. Mơ̆ng hrơi hơmâo gong gai iâu pơthưr pơplih djuai phun pla, sang anŏ ñu hơdai pla giăm 2ha đang boh hyiăng, sầu riêng hăng boh jrang, pơlir hăng bruă tuai čuă lăng đang hmua pơhrui glăi rơbêh 150 klăk prăk/thun. Mơ̆ng anun ñu iâu pơthưr, pơtô ba mơnuih ƀôn sang pơplih bruă ngă hmua pơđĭ kyar bơwih ƀong huă.

“Mơnuih ping gah khŏm nao hlâo, asuk ruk, djah yua khŏm thâo rơmet, jơlan nao rai khŏm mơtah, hơdjă, hơmâo lu phun kyâo tơ-ui. Jơlan pơkra bơwih brơi tuai mơ̆ hlŭ amruih đơi hlơi mơ̆ng nao ngui. Mơ̆ng tơlơi pơmin tui anun, khŏm pơtô lăi, iâu pơthưr kiăng neh met wa ngă tui lĕ ta khŏm ngă hlâo. Ta ngă hlâo brơi kơ ta, brơi kơ ană bă ta, tơdơi kơ anun pok prong bruă anai pơ abih bang mơnuih”.

Ataih mơ̆ng anun ƀiă đôč anun lĕ sang glông mơ̆ng mơnuih ping gah Katơr Chinh. Sang anŏ ayong Chinh ăt jing sa amăng hơdôm boh sang anŏ nao hlâo tuh pơ alin pơđĭ kyar tuai čuă ngui amăng plơi. Ayong Chinh brơi thâo, tuai rai ngui pơ anai, rơngiao kơ nao lăng đang boh troh, ăt hơmâo ƀong lăng asơi añăm tui gru djuai ania Raglai kah hăng: asơi brŏm đing, mơnŭ ŏm, akan ŏm...lăng djuai ania Raglai hăng Churu ayun suang dong.

“Gah ƀing gơmơi ăt pơtruh nao rai či pơđĭ kyar tuai čuă lăng plơi pla mơn, mơ̆ng Chapi 1 truh pơ Chapi 6. Ră anai gơmơi ăt glăk pơkra, pơhrup glăi rơnưh tông kiăng hiam ƀiă či bơwih brơi ƀing tuai ngui ngor mơ-ak hloh amăng hrơi Tê̆t. Amăng grup gơmơi hơmâo 2 čô mơnuih ping gah, kâo ngă kơ-iăng, hăng 5 čô pơkŏng bơwih brơi kơ ƀing tuai. Rơngiao kơ anun ăt hơmâo dong mơn grup 13 čô mơnuih adoh suang brơi kơ ƀing tuai”.

Tơlơi pơsit Jơnum ping gah să Phước Bình, tơring glông Bắc Ái ba tơbiă bruă kiăng ngă hăng hơdră pơsir amăng bruă rŭ glăi, pơtrut pran jua mơnuih ƀôn sang gum pơđĭ kyar tơlơi bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam. Iâu pơthưr mơnuih ƀôn sang pơplih tơlơi pơmin, tơlơi hơdip hrŏm hăng gong gai čơkă akŏ pơdong hơbô̆ bruă “Čuă lăng anih anom glai klô hăng gru grua plơi pla”, phun ñu lĕ mơnuih ping gah djuai ania Raglai. Tơdơi kơ pôr pơthâo, iâu pơthưr, truh ră anai abih bang să Phước Bình, tơring glông Bắc Ái hơmâo laih 120 boh sang anŏ djuai ania Raglai gum ngă, amăng anun hơmâo 60 boh snag anŏ pơhlôm tơlơi pơkă laih anun kiăng gum pơđĭ kyar tuai čuă ngui amăng plơi pla. Ping gah hăng Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Phước Bình pơphun čih pơkra hơdră ngă bruă bơwih brơi hơbô̆ bruă mơ̆ng prăk djru mơ̆ng Kơnuk kơna hăng mơnuih ƀôn sang mă prăk tuh pơ alin: kah hăng sang glông; sang juă glai, pơkra ming anih anom, kyâo pơtâo, dưm kơthung pioh asuk, rơnap lăi pơthâo, rơnap črâo brơi jơlan...

Ngă kơčăo bruă pơđĭ kyar tuai čuă ngui amăng plơi pla ngă lăng hlâo ƀơi să Phước Bình rơwang thun 2019-2022, mrô tuai nao ngui pơ să Phước Bình jai hrơi lu, biă ñu amăng hrơi pơdơi. Rim thun Phước Bình čơkă năng ai mơ̆ng 5.000 truh kơ 7.000 wơ̆t tuai rai ngui. Neh met wa pơ anai pơplih tơlơi pơmin pơtruh nao rai pơđĭ kyar bơwih ƀong mơ̆ng sang anŏ. Yă Pi Năng Thị Cô, Kơ-iăng khua Ping gah să Phước Bình, tơring glông Bắc Ái brơi thâo:“Biă ñu lĕ pơplih djuai phun pla. Mơ̆ng anun truh ră anai pơplih rơđah biă, neh met wa thâo sĭ mơdrô. Pơ anai hơmâo 5 phung djuai ania kah hăng: Yuan, Chăm, Raglai, Churu samơ̆ hơdip rơnôm, thâo gum pơgô, phara hăng mơ̆ng đưm adih. Ră anai pơplih lu biă”.

Kiăo tui hơdôm boh than hơmâo ngă, Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring glông Bắc Ái, tơring čar Ninh Thuận hơmâo pơtrun kơčăo bruă phrâo rơwang thun 2023-2025, anăp nao pơ thun 2030 kơ pơđĭ kyar tuai čuă ngui ƀơi tơring glông. Amăng anun, pơƀut pok prong, ngă giong hơdôm mơta gơnam pơkra bơwih brơi kơ tuai čuă ngui amăng plơi să Phứơc Bình. Biă ñu amăng thun 2024 anai, pơphun ngă kơčăo bruă mrô 6 Jơlan hơdră dêh čar pơđĭ kyar bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam kual mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă kual čư̆ siăng. Ơi Trần Văn Toàn, Khua anom bruă gru grua pôr pơhing tơring glông Bắc Ái, tơring čar Ninh Thuận brơi thâo, hơbô̆ bruă tuai čuă ngui amăng plơi jing sa tơlơi gêh gal mơ̆ng tơring glông, laih anun jing tơlơi yak đĭ phrâo amăng bruă bơwih ƀong huă.

“Tŏ tui amăng thun 2024 anai pok prong hơdôm boh sang anŏ či pơđĭ kyar tuai čuă ngui rah, ƀrô hơmâo hơdôm boh sang hơmâo hơđăp laih amăng thun 2022, 2023 pơtrut tui dong ngă pơgiong hĭ, mă bruă apăn hloh, mă bruă kiăo tui tơlơi pơkă, bang hyu amăng plơi pla, djru ba mơnuih ƀôn sang gum tơngan pơđĭ kyar bruă tuai čuă ngui”.

Kiăng djru ba să Phước Bình pơđĭ kyar jing plơi tuai čuă ngui amăng plơi pla hmư̆ hing hăng pok prong hơdôm boh plơi tuai čuă ngui pơkŏn mơ̆ng tơring čar Ninh Thuận hrơi blan pơ anăp, mơnuih ping gah djuai ania Raglai ƀơi să Phước Bình, tơring glông Bắc Ái amra gơgrong bruă hloh amăng bruă iâu pơthưr mơnuih ƀôn sang gum ngă hơbô̆ bruă “Tuai čuă lăng anih anom glai klô hăng gru grua plơi pla”./.