Pô dăp hơdră pơhing Ama Zứt (Jơlan hơdră pơtui jua pơhiăp tơlơi Bahnar) ră ruai kơ bruă ñu “ngă ană pô čơđai 7 thun” mơ-ak biă. Anun lĕ tal blung a hơmâo pô pơčeh tơlơi adoh Linh Nga Niê Kdăm (lơ̆m anun ngă Kơ-iăng khua anom bruă) nao bưp neh met wa hmư̆ brô̆ ƀơi plơi Kơjêng, să Ayun, tơring glông Mang Yang, tơring čar Gia Lai.
Hrơi anun, amăng plơi glăk ngă yang. Tui hăng tơlơi phiăn djuai ania Bahnar, rim wơ̆t amăng plơi ngă Yang lĕ kŏm biă, ƀu čơkă tuai ôh. Samơ̆ bưng mơn hrơi anun arăng ngă yang čơkă kơnung djuai mơ̆ng plơi pơkŏn rai ngui, anun jing Ama Zứt hơmâo jak đĭ hăng sang rung. Tơdơi kơ mă tơngan, lăi pơthâo anăn, neh met wa krăn mơtăm yơh, anun lĕ Ama Zứt - pô juăt pôr amăng radio tơlơi Bahnar.
Abih bang hok mơ-ak tơña bla, bơni kơ Jơlan hơdră pôr pơhiăp tơlơi Bahnar mơ̆ng Gong phun pơtui jua pơhiăp Việt Nam hmư̆ mơ-ak biă, klă biă! Ƀu kơnong tui anun đôč ôh, neh met thâo Ama Zứt lĕ ană ơi A plơi giăm anun. Thâo tui anun, pô sang lăi: “ih jing ană amon amăng sang mơn”! Lăi giong ñu črâo nao pơ tơčô ñu 7 thun thơ, ñu lăi dong: “Adih ama ih yơh anun”. Ama Zứt tok tơngok lăng čơđai anun. Pô sang lăi dong: “Anăn ñu kơnar hăng anăn ama ih”. Lăi yah anun jing Ama Zứt krek hơdor glăi tơlơi phiăn djuai ania Bahnar: Anăn dơkơnar lĕ adơi ayong, dua čô samơ̆ jing sa. Ñu tơkui trun mă tơngan hăng “ama anet”. Mơ̆ng anun, abih bang mă tơngan hok mơ-ak ră ruai. Mơneč mông gêh gal tui anai, pô pơčeh tơlơi adoh Linh Nga Niê Kdăm hrŏm hăng Ama Zứt pơjing hrơi ngă Yang čơkă tuai mơ̆ng plơi jing hrơi ră ruai tom mơnuih hmư̆ brô̆ truh kih mơ-ak klă. Hơdor glăi lơ̆m anun, Ama Zứt lăi:
“Hăng bruă bưp mơnuih hmư̆ brô̆ ƀudah nao čih tơlơi pơhing bơwih brơi kơ jơlan hơdră pơtui jua pơhiăp djŏp djuai ania ƀiă kual Dap Kơdư, anŏ mơ-ak hloh anun lĕ ta hơmâo ngă bruă jao kơ sa čô mơnuih dăp hră pơhing, pô pơblang tơlơi pơhing, pô pôr tơlơi pơhing. Laih anun mơ̆ng hrơi bưp mơnuih hmư̆ brô̆ ƀudah hyu mă tơlơi pơhing tui anai ta hơmâo hrăm lu biă mơ̆ng ƀing hmư̆ brô̆, kơ bruă pơblang hiư̆m mơ̆ng djơ̆, pơđok hiư̆m mơ̆ng djơ̆ er djuai ania ta. Laih anun mơ̆ng hơdôm wơ̆t bưp tui anun, djru ta pôr pơthâo jơlan hơdră pơtrun mơ̆ng Ping gah Tơlơi phiăn mơ̆ng Kơnuk kơna hăng mơnuih ƀôn sang amuñ thâo hluh, thâo hmư̆ rơđah, laih anun amuñ ngă tui”.
Ha wơ̆t dong, Ama Zứt kiăo tui ơi Khua Uông Ngọc Dậu nao mă bruă pơ plơi plơi Tươh KơTu, sa G’Lar, tơring glông Đăk Đoa, tơring čar Gia Lai, či pel ĕp tơlơi hơdip mơ̆ng yă Nơn (djuai ania Bahnar) rông ba 7 čô čơđai drit droai. Glăk tơña lĕ hơmâo sa čô adơi đah rơkơi mut nao tơña: Rŏ dah ayong Ama Zứt kơlĕ ih? Tơlơi tơña anai ngă kơ ơi Uông Ngọc Dậu hăng Ama Zứt dŏ kơtuă mơn? Ƀuh tui anun, yă Nơn lăi pơthâo anun lĕ adơi ñu, mơmot mơta, samơ̆ juăt hmư̆ jơlan hơdră pơtui tơlơi Bahnar mơ̆ng Gong phun jua pơhiăp Việt Nam laih anun ñu hơdor lu biă tơlơi akhan đưm yua Ama Zứt akhan amăng brô̆. Hmao tlôn dong tah, pô tơdăm mơmot mơta anai hla tui đok pơhiăp Ama Zứt akhan glăi tơlơi akhan ñu hmư̆ mơ̆ng rơwang hrơi tơjuh hlâo. Tơlơi anai ngă kơ abih bang mơnuih hyu mă bruă ol kơdol; pap kơ pô bum mơta anun, ol pran jua yua hơmâo pô hmư̆ brô̆ pơhmư̆ tong ten tui anun.
Amai Lơ Mu K’Yến (Khua jơlan hơdră pơtui jua pơhiăp tơlơi K’ho) hok mơ-ak, kơdrưh biă yua blung a hơmâo Jơnum ngui pơtui jua pơhiăp tar ƀar tal 15, hăng tơlơi pôr “Hlăk ai K’ho pơčeh phrâo pơphun bơwih ƀong akŏ pơdong plơi pla phrâo”. Mơ̆ng anun, ñu hơmâo pran hloh, gir glăi mă bruă pơ plơi pla hloh. Rim wơ̆t glăi pơ plơi pla djuai ania K’ho ataih yaih mơ̆ng tơring čar Lâm Đồng či hơduah ĕp tơlơi adoh đưm ƀudah hyu tơña, mă tơlơi pơhing, hmư̆ er lĕ neh met wa krăn anun lĕ Lơ Mu K’Yến. Mă tơngan mơ-ak mơ-ai, neh met wa ră ruai glăi hơdôm tơlơi ƀing gơñu hmư̆ amăng radio hăng tơlơi K’ho, pơhrua tui tơlơi pơhiăp mơ̆ng djuai ania pô, ñu pơhưč pran jua, pơpŭ hăng hor hloh bruă ñu glăk ngă. Pô dăp hơdră Lơ Mu K’Yên lăi:
“Kâo mơ-ak biă lơ̆m glăi pơ plơi pla mă bruă laih anun lăng bưng biă yua hơmâo bưp ƀing mơnuih thâo rơgơi lĕ djuai ania K’ho, ƀing thâo hluh rơđah tơlơi hơdip bơwih ƀong huă mơ̆ng neh met wa plơi pla djuai ania K’ho. Biă ñu hơmâo neh met gơñu thâo hluh biă kơ gru grua đưm mơ̆ng djuai ania K’ho. Yua hnun mơn kâo mơ̆ng thâo lu hloh bơwih brơi kơ neh met wa hmư̆ brô̆ hăng jơlan hơdră jai hrơi klă hloh. Pô kâo phôn biă mă mơ̆ng anun amra gir bơwih brơi tơlơi kiăng hmư̆ brô̆ mơ̆ng neh met wa djuai ania K’ho ƀơi kual Dap Kơdư ƀudah pơ dêh čar tač rơngiao hơmâo hmư̆ tơlơi pơhing hăng tơlơi K’ho tui glông internet ăt kah hăng radio. Kâo bơni hăng mơ-ak biă”.
Ăt amăng hơdôm tal hyu tui anun mơn, ƀing dăp hơdră pơhing, pôr tơlơi pơhing mơ̆ng Anom bruă Tơlơi djuai ƀiă - Anom bruă pơdong ƀơi kual Dap Kơdư hơmâo mă lu pri bơni mơ̆ng dêh čar hăng tơring čar. Amăng thun 2022, hơmâo mă pri Ia prăk hăng črăn hơdră “Mơ̆ng tơlơi phiăn plơi pla truh tơlơi phiăn kơnuk kơna”. Anun lĕ tơlơi ră ruai kơ ană mơnuih djuai ania Jarai “găn rơgao tơlơi ƀuăn”, lui hĭ tơlơi phiăn ƀu hiam pơkiăo đuăi ama lơ̆m amĭ djai; pơdah pran jua ƀu-eng hăng amĭ ama. Thun 2018, Anom bruă Pơtui tơlơi Djuai ania ƀiă ăt hơmâo mă pri Ia prăk ƀơi Jơnum ngui pơtui jua pơhiăp đơ đam dêh čar hăng akŏ bruă “Gru gru hiam kual Dap Kơdư”. Laih anun truh thun 2020, Anom bruă Pơtui tơlơi djuai ania ƀiă hơmâo mă pri Ia prăk ƀơi Jơnum ngui pơtui jua pơhiăp tal 15, hăng tơlơi pơhing “Hlăk ai K’ho pơčeh phrâo pơphun bơwih ƀong akŏ pơdong plơi pla phrâo".
Viết bình luận