Hlâo kơ hrơi ƀat tô anăn BĐ 97083TS pơpĕ mơ̆ng tơdrun ia rơsĭ Tam Quan (phường Hoài Nhơn, tơring čar Gia Lai) či nao pơ ia ia rơsĭ, pô ƀat tô Nguyễn Hứa hrŏm hăng ƀing gŏp ñu prăp rơmet lui djŏp hră pơ-ar, hră mut nao pơ ia rơsĭ, hră brơi mă akan, hră čih anăn mơnuih kiăo tui amăng ƀat tô hăng măi krăp lăng bruă nao rai. Ƀu kơnong prăp lui hră pơ-ar hlâo či pơpĕ mơ̆ng tơdrun kom păn đôč ôh, wơ̆t amăng hrơi mông nao mă akan, ñu čih glăi abih djŏp bruă hơget hơmâo amăng mông mă akan, kiăo tui tơlơi pơkă pơ anih brơi mă akan, khut khăt ƀu nao pơ kual arăng kŏm ôh.

Ơi Hứa brơi thâo, mơ̆ng hrơi akan hơdang Việt Nam hơmâo Jơnum  min kual Mi Kô̆ (EC) phak bơtơmal hăng hră kŏm kơñĭ, lu mơnuih mă akan tơnap biă mă, yua dah khŏm sĭ nua rơgêh hloh kơ mơ̆ng hlâo. Tơdơi kơ hơmâo pơtô pơblang, hăng thâo hluh, bruă kiăo tui tơlơi pơkôl pơkă mă akan IUU pơlir hăng tơlơi gêh gal mơ̆ng ƀing gơñu mơnk, ñu hrŏm hăng ƀing gŏp hyu mă akan pơ ataih kĭ hră ƀuăn hăng ngă tui klă laih:“Bat tô kâo mă bruă amăng kual Trường Sa, mă akan sọc dưa, akan ngừ bò. Ta nao khŏm djă bam djŏp hră pơ-ar, čih glăi abih dŏp tơlơi hơmâo amăng hrơi hyu. Ƀing gơmơi ngă tui klă laih, čang mơn kiăng tañ lui hĭ hră kŏm kơñĭ kiăng akan hơdang hơmâo lu tui. Kâo ăt pơtô laih mơn pô ƀat tô pơkŏn jing adơi ayong khŏm thâo gum djru, rơnôm, anăm gô̆ nao ôh kual ia rơsĭ čar arăng, gum djru no rai hơdôm bruă hơmâo pơ ia rơsĭ”.

Tơdrun kom păn Tam Quan, phường Hòai Nhơn, jing sa amăng hơdôm tơdrun mă akan prong hloh mơ̆ng tơring čar Gia Lai, hăng hơdôm rơbâo ƀat tô nao rai re se laih pơ ia rơsĭ. Ơi Đặng Văn Dẫn – Kơ-iăng khua gơgrong bruă Wai lăng tơdrun mă akan brơi thâo, ră anai anom bruă glă kiăo tui hră wai lăng ƀat tô mă akan nao rai tơnap hloh.

Abih bang hră mut tơbiă hơmâo ngă amăng plang phần mềm wai lăng; ƀat tô kơnong kơ dưi mut, tơbiă mơ̆ng tơdrun ia lơ̆m măi krăp lăng (VMS) ngă bruă na nao. Hlâo či jưh pơ tơdrun ia, pô ƀat tô khŏm lăi pơthâo hlâo kơ 1 mông, kiăng ƀing apăn bruă sem lăng tơlơi čih pioh mơ̆ng măi krăp lăng. Tơdơi kơ pơsit djŏp kah ƀat tô anun mơ̆ng dưi mut nao pơ tơdrun, kiăng sem lăng mrô akan, hăng pơmut hlao amăng glông măi mơtăm, mơ̆ng anun jing thâo rơđah rơđông akan hơdang gơñu mă mơ̆ng pơpă.

Ơi Dẫn brơi thâo, pơ anăp, tơdrun ia amra wai lăng kjăp hloh, khut khăt ƀu mă ôh gơnam mơ̆ng hơdôm boh ƀat tô ƀu hla tui, laih dong tuh pơ alin pơkra kjăp tui tơdrun ia, kiăng bơwih brơi klă hloh tui hăng tơlơi pơtrun pơgăn mă akan IUU:“Gơmơi ngă hrŏm kjăp hăng hơdôm anom bruă tơlơi phiăn kah hăng puih kơđông tơhan pơgang guai, Anom bruă wai lăng akan hơdang hăng gong gai tơring čar, gum krăp lăng amăng glông măi sem lăng bruă nao mă akan (VMS). Tơdah ƀuh ƀat tô nao rơgao guai, gơmơi amra iâu glăi mơtăm yơh. Ƀơi tơdrun kom păn Tam Quan, rim blan gơmơi leng kơ pok tal hyu pôr pơthâo pô ƀat tô hăng ƀing kiăo tui, kiăng thâo hluh hloh kơ tơlơi phiăn pơgăn amă akan IUU”.

Ră anai, tơring čar Gia Lai jing sa amăng hơdôm boh tơring hơmâo grup ƀat tô lu hloh amăng dêh čar, hăng giăm 6000 ƀat tô, pơhrui akan hơdang rim thun rơbêh 270.000 tơn. Amăng anun, hơmâo 3.200 ƀat tô juăt nao rai re se pơ ia rơsĭ.

Ơi Nguyễn Công Bình – Kơiăng khua anom bruă akan hơdang tơring čar Gia Lai brơi thâo, kiăng ngă tui hơdôm tơlơi pơkă pơgăn mă akan IUU, tơring čar hơmao čih pơkra giong laih bruă čih anăn, pel ĕp, brơi hră mă akan kơ hơdôm ƀat tô hăng čih pioh glăi abih amăng glông djă mrô dêh čar. Măi krăp lăng bruă nao rai mă akan (VMS) hơmâo anom apăn bruă krăp lăng 24/24 mông, hmao ƀuh ƀat tô đuăi rơgao đơi mơ̆ng anih pơkă ƀudah ƀu thâo hmư̆ hiăp, khut khăt bơtơhmal mơtăm hlơi ngă soh:“Gơmơi pơƀut sem lăng abih, guang dar anih ƀat tô nao mă akan, hơdôm anih, tơring hơmâo ƀat tô ngă soh, jao bruă kơ ƀing khua, mơnuih ping gah krăp lăng hơdôm boh ƀat tô ngă soh đah mơ̆ng tañ ƀuh hăng pơgăn hĭ ƀat tô ƀuh nam ngă soh. Gơmơi lăi pơthâo glăi hăng tơring čar djru ba măi mok krăp lăng anih nao rai kơ hơdôm ƀat tô nao rơgao 15m. Rim blan, gơmơi pơphun brơi grup nao mă bruă pơ hơdôm boh tơring gah Dơnung dêh čar, juh alum pô ƀat tô hăng mơnuih mă akan ƀuăm ƀu dưi ngă soh. Mơ̆ng blan 5/2024 truh ră anai, ƀu hơmâo dong tah ƀat tô ngă soh pơ ia rơsĭ čar rơngiao hơmâo arăng mă pơkŏng”.

Mơnuih mă akan hăng hơdôm anom bruă wai lăng tơring čar Gia Lai glăk ngă tui djơ̆ tơlơi pơkă pơgăn mă akan tui IUU. Tơlơi gir anai ƀu kơnong djru lui hĭ hră bơtơhmal kơñĭ mơ̆ng EC hăng VIệt Nam đôč ôh, ăt ngă gêh gal brơi bruă mă akan hơdang đĭ kyar kjăp, pơhlôm tơlơi bơwih ƀong hơđong na nao kơ mơnuih mă akan./.