Pơtrut tui tơlơi yôm Blah dưi ƀơi Điện Biên Phủ amăng bruă akŏ pơdong hăng pơgang ba Lŏn ia rơnuk anai
Thứ bảy, 00:00, 04/05/2024 Nguyên Nhung VOV1/Siu H'Mai Pơblang Nguyên Nhung VOV1/Siu H'Mai Pơblang
VOV4.Jarai - Yŭ kơ tơlơi git gai mơ̆ng Ping gah, tơdơi kơ 9 thun blah ayăt Prang, tơhan hăng mơnuih ƀôn sang ta blah dưi amăng tal Blah ƀơi Điện Biên Phủ (lơ 7/5/1954), kơđŏm gru blah ayăt hing ang amăng bruă akŏ pơdong hăng djă bong lŏn ia mơ̆ng djuai ania ta. 70 thun rơgao laih, samơ̆ blah dưi ƀơi Điện Biên Phủ ăt yôm biă mă amăng bruă pơđĭ kyar bơwih ƀong huă, akŏ pơdong, pơgang Lŏn ia hrơi anai.

Tơdơi kơ “rơma pluh năm hrơi klơi čư̆, pit amăng luh, hơjan poh, huă asơi kơpot”, lơ 7/5/954 tơhan hăng mơnuih ƀôn sang ta phă prai abih puih kơđông ƀơi Điện Biên Phủ. Anai jing anih pơgang kjăp kơtang hloh mơ̆ng dêh čar Prang ƀơi kual Đông Dương, đah mơ̆ng dưi mă tŭ abih kual Yŭ Kơdư hăng Thượng Lào, hăng tơlơi pơmin amăng 18 blan amra pơdjai abih ling tơhan čar ta, anăp nao wai lăng abih lŏn ia Việt Nam, pơgăn hĭ abih bruă tơgŭ hơkrŭ ƀơi Dơnung Đông Dương. Hăng pran jua blah ayăt sông kơtang, thâo rơgơi, thâo pơčeh, tơhan hăng mơnuih ƀôn sang ta phă prai abih puih kơđông ayăt ƀơi Điện Biên Phủ, pơdjai hăng mă hơdip abih bang 16.200 čô ayăt, pơnah lê̆ 62 boh rơdêh por, mă pơhrui 64 boh rơdêh ôtô hăng abih bang phao kơtuang ƀing ayăt roh. Hơmâo gum blah ƀơi Điện Biên Phủ, anun jing tơlơi pơ-ư ang prong biă mă amăng tơlơi hơdip, bruă ngă tơhan mơ̆ng Trung tướng Đặng Quân Thụy, lơ̆m anun ñu ngă khua blah ayăt, krăp lăng anih ayăt či blah:“Tơdơi kơ blah dưi, ayăt lăng ta phara laih. Hlâo kơ anun gơñu lăng tơhan ta yŏp biă, ƀu kơđiăng ôh, lu khua pơphô bruă mơ̆ng Mi lăi Điện Biên Phủ jing anih gơñu khŏm blah dưi mơtăm yơh. Gơñu bơni mă tơdruă gơñu biă mă, truh kơ blah ƀu dưi, gơñu pơjăm nao rai, ƀing ñu pơsit gah tơhan ta phara biă mă hăng hlâo adih. Hơmâo ƀing khua krên pơsit Tơhan Việt Nam ta blah dưi tơhan Prang ƀơi Điện Biên Phủ. Sit biă ñu lơ̆m anun tơhan ta rơbêh 10 thun kjăp blah ngă đôč. Tui anun pơsit, sa djuai ania anet hơmâo pran gir run khut khăt, thâo pơčeh, ha pran hơmâo mơnuih ƀôn sang djru ba dong, hơmâo mơnuih git gai rơgơi dưi blah glăi ayăt roh hơmâo prăp rơmet phao kơtuang yơyôm”.

Puih kơđông kjăp kơtang hloh mơ̆ng ayăt hơmâo phă prai laih, akŏ bruă Nava jing lui ruh laih, phă prai tơlơi pơmin pơhrơ̆i sui blah ngă mơ̆ng ayăt Prang - Mi, pok rai tơlơi phrâo amăng bruă blah ngă. Kơ-iăng nai prin tha, nai tha prin Nguyễn Đức Hòa, Sang hră gưl prong Sài Gòn pơblang:“Dưi blah prai ayăt Prang, pơđut hĭ hing ang bruă blah ayăt roh. Dêh čar Prang khŏm ruk đuăi hĭ mơ̆ng Đông Dương. Laih anun dêh čar Mi ƀu dưi dong tah amăng jơlan hơdră pơhrơ̆i sui blah ngă ƀơi Đông Dương hăng jar kmar bơdjơ̆ nao bruă blah ngă Đông Dương, dêh čar Mi tuh pơ alin amăng thun 1954 lĕ 555 klai fran, jing 73% mrô prăk pioh blah mơ̆ng dêh čar Prang. Dêh čar Mi kiăng blah dưi, gơñu kiăng jar kmar tŭ ư brơi bruă gơñu blah Đông Dương, samơ̆ blah ngă ƀơi Điện Biên Phủ phă prai abih tơlơi pơmin anun”.

Lăng glăi thun blan mơ̆ng anai pơ tlôn adih, ƀing ta thâo rơđah hloh kơ tơlơi yôm pơphăn mơ̆ng hrơi blah dưi ƀơi Điện Biên Phủ. Blah dưi jing pơđut hĭ tơlơi blah ngă pơkơdong glăi ayăt Prang, ngă truh kih bruă hơkrŭ pơklaih rơngai djuai ania ƀơi kual Kơdư, pơgang kjăp boh than mơ̆ng hrơi hơkrŭ blan 8/1945. Kơ-iăng nai tha prin, nai prin tha Trần Ngọc Long - Kơ-iăng khua hơđăp, Sang hră kơsem min gru grua ling tơhan lăi nao dlăm kơ bruă blah dưi ƀơi Điện Biên Phủ hơmâo pơklaih rơngai kual Kơdư dêh čar, bruă hơkrŭ djuai ania truh kih laih, yak nao jơlan hơdră akŏ pơdong chủ nghĩa xã hội:“Hăng bruă blah dưi ƀơi Điện Biên Phủ, tal blung a boh lŏn ia rin rơpa blah dưi sa boh dêh čar prong, pơdrong, hơmâo tơhan lu hloh. Anai jing tơlơi hui đôč mơ̆ng hơmâo amăng gru grua ling tơhan rŏng lŏn tơnah. Ƀing ta pơđut hĭ bruă blah wang 9 thun laih anun pơđut hlao tơlơi kơtư̆ juă ngă hlun amăng 100 thun. Ƀing ta hơmâo mă glăi ha bơnah lŏn ia kiăng ƀing ta dưi man pơdong anih anom, prăp rơmet kơ jơlan đĭ kyar xã hội chủ nghĩa. Laih dong prăp rơmet lui kơ tơlơi blah ngă amăng 21 thun tŏ tui dong. Hăng bruă blah dưi ƀơi Điện Biên Phủ pơƀuh rơđah kơdrưh kơ-ang mơ̆ng Việt Nam ƀơi jar kmar hơmâo pơđĭ tui. Việt Nam dân chủ cộng hòa mut amăng mông bơkơtuai Gơnevơ jing hơmâo kơdrưh laih, kơdrưh mơ̆ng lŏn ia blah dưi”.

Blah dưi ƀơi Điện Biên Phủ jing pơđam glăi akŏ bruă Nava, phă prai tơlơi pơmin blah sua lŏn ia, phă prai tơlơi pơmin pơhrơ̆i sui blah ngă mơ̆ng dêh čar Prang hăng Mi, pok rai tơlơi pơplih phrâo kơ bruă blah wang. Khŏm ngă kơnuk kơna Prang kĭ hră Giơnevơ, pơđut blah ngă, ba glăi tơlơi rơngai, ƀuăn pơpŭ kơ tơlơi dưi wai lăng abih bang lŏn tơnah mơ̆ng 3 boh dêh čar Đông Dương. Mơ̆ng bruă blah dưi ƀơi Điện Biên Phủ, hơmâo lu tơlơi ta răng kơđiăng lui, pơđĭ tui klă hloh amăng rơnuk blah ayăt Mi “Blah brơi Mi đuăi, blah brơi Ngụy rơbuh” ba glăi tơlơi rơngai, pơlir hơbit lŏn ia. Tui hăng Đại tá, Nai tha prin Lê Thanh Bài, Kơ-iăng khua Sang bruă gru grua Ling tơhan, blah dưi ƀơi Điện Biên Phủ 70 thun hlâo ngă tơtar rŏng lŏn tơnah, jar kmar hmư̆ hing lŏn ia Việt Nam, pơpŭ, jê̆ giăm hloh hăng Việt Nam:“Việt Nam - Điện Biên Phủ jing anăn iâu ƀu-eng, juăt laih hăng rŏng lŏn tơnah. Tơlơi anun jing kơdrưh kơ-ang mơng ƀing ta, ngă hiư̆m pă kiăng anŏ yôm mơ̆ng Điện Biên Phủ ƀu kơnong jing ƀing ta pơƀut blah ngă sui thun pơgang ba bruă hơkrŭ blan čơpăn. Ta khŏm ngă anŏ yôm anun pơgôp amăng rơnuk Điện Biên Phủ ră anai. Anun jing lŏn ia mah mut hrŏm hăng tơlơi pơplih phrâo samơ̆ anŏ yôm, kơdrưh mơ̆ng sa boh lŏn ia ăt hơmâo pơsit mơn”.

70 thun rơgao laih, tơlơi yôm mơ̆ng blah dưi ƀơi Điện Biên Phủ jai hrơi hơmâo lăng djŏp hăng pơđĭ tui prong hloh. Rơnuk tơdơi anai pơ-ư pơ-ang kơ blah dưi ƀơi Điện Biên Phủ lăi hơjăn hăng hơdôm tal blah ayăt roh lăi hrŏm đah mơ̆ng gir run, khut khăt hloh amăng bruă akŏ pơdong lŏn ia rơngai, pơdrong, kjăp kơtang. Mơ̆ng anun, Kơ-iăng nai tha prin, nai prin tha Nguyễn Đức Hòa lăi:“Kâo pơmin, tơlơi yôm, tơlơi bơdjơ̆ mơ̆ng ñu ăt dlăm biă mă, ƀing ta khŏm pơtrut tui. Rŏng lŏn tơnah thâo laih sa rup lŏn ia blah dưi ƀơi Điện Biên Phủ, jing rŏng lŏn tơnah ăt ƀuh sa lŏn ia Việt Nam pơdrong, kjăp kơtang. Tui anun tơlơi pơmin tơlơi kơdrưh kơ-ang mơ̆ng Điện Biên Phủ ƀu rơngiă ôh amăng pran jua mơnuih ƀôn sang Việt Nam hăng rŏng lŏn tơnah”.

Lăng nao gru grua djuai ania ta, rim rơnuk lêng kơ kơđŏm gru blah dưi hing ang, ƀơi Bạch Đằng, Chi Lăng, ƀơi Đống Đa, Điện Biên Phủ, blah ngă Hồ Chí Minh...Anun jing tơlơi pơtrut pơsur prong kơ abih bang Ping gah, mơnuih ƀôn sang, ling tơhan hơmâo tơlơi pơplih phrâo djơ̆ hăng bruă akŏ pơjing lŏn ia, kah hăng tơlơi gơñăm nao mơ̆ng Jơnum ping gah dêh čar tal 13 ba tơbiă truh pơ thun 20245 lŏn ia ta jing lŏn ia đĭ kyar, pơdrong sah. Gru grua hing ang mơ̆ng đưm đă ră hlâo jing phun atur pơtrut đĭ tơlơi kiăng, tơlơi čang rơmang, ba lŏn ia ta yak đĭ pơ anăp kjăp hloh./.

Nguyên Nhung VOV1/Siu H'Mai Pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC