Hơdôm hrơi hăng anai, sang anŏ amai H’Bŭi Ayun dŏ ƀơi ƀôn Drai Sĭ, să Ea Tul, gun lu bruă biă mă yơh hăng phun boh čroh đang hmua laih anun pŭ hlô mơnong rông, bui mơnŭ. Amai H’Bŭi brơi thâo, sang anŏ ngă 1 ha hmua đang kơphê, tơlơi bơwih ƀong huă ăt dŏ kơniă đôč. Lu wơ̆t laih mơ̆n, ñu pơmin čan prăk pioh tuh pơ alin kơ bruă ngă hmua pla pơjing, samơ̆ hŭi kơ tơlơi ba gơnam ngă anŏ gơgrong hăng kông ngăn, hŭi ƀu anăm tla, kơñ sang bruă prăk mă hĭ đang hmua yua ƀu anăm tla hnưh, yua kơ anun, sư̆ rơbư̆ na nao đôč.

Sui mơ̆ng anai rơgao 7 thun pơ klôn adih, laih tơña hơdră či ngă mơ̆ng sang anŏ ieo gah hăng khul đah kơmơi mut phung plơi, Ƀuôn Drai Sĭ, ñu khin nao čan 70 klăk prăk mơ̆ng sang bruă prăk kơnuk kơna, mă prăk anun tuh pơ alin kơ bruă pla boh čroh (boh troh) wơ̆t hăng pla kơphê,  rông mơnŭ, bui, kiăng hơmâo prăk sĭ, mă anŏ tañ, pơ alin kơ phun pla sui thun. Hơdră ngă anai, djru kơ sang anŏ amai H’Bŭi pơhrui glăi hơđong. Truh thun 2023, phun boh čroh sang anŏ pla plah amăng đang kơphê hơmâo pĕ pơhrui yơh, ñu sĭ mă prăk tla abih hnưh laih anun čan dơ̆ng blơi lŏn hmua prong ƀiă či pla pơjing.

“Hlâo adih tơlơi hơdip tơnap biă mă, rơnoh pơhrui glăi ƀiă. Yua hơmâo adơi amai pơtô ba tơlơi mă bruă bơwih ƀong huă, laih anun čan prăk rông mơnŭ, bui. Kâo tơña arăng kiăng thâo hơdră čem rông tŭ yua, pla pơjing hơmâo hơdră, pơblih pơjeh phun pla, djuai hlô mơnong rông djơ̆ găl. Yua kơ anun, truh ră anai, tơlơi bơwih ƀong huă sang anŏ, hơmâo lu tơlơi pơblih, ba glăi boh tơhnal tŭ yua sit nik”.

Ƀu pơdơi dơ̆ anun ôh, pok pơhai bruă mă raih daih anet, jai hrơi hơmâo lu mơnuih ngă hmua ƀơi Dak Lak khin pok prong bruă ngă hmua pla pơjing. Lu sang anŏ khin čan prăk truh hơdôm klai pioh tuh pơ alin gah bruă ngă hmua pơsir hlom akŏ klôn; ngă hmua pla pơjing lu pơjeh phun pla amăng sa blah đang hmua, đưm đing pơđoh ia bruih mă hơjăn, lir hơbit hăng bruă čem rông hlô mơnong. Kah hăng sang anŏ ơi Nguyễn Văn Đức, dŏ ƀơi să Ea Ning, čan 3 klai prăk tuh pơ alin dưm đing ia bruih mă hơjăn, man pơdong drông war čem rông hlô mơnong sir krep hăng dăp glăi, akŏ pơjing anih čem rông amăng đang sui thun. Ră anai, đang kơphê ñu pla hrŏm phun boh mơnang (boh kau), boh durian (sầu riêng) hrŏm hăng rông 6000 drơi bip boh hăng sang pioh pơkrŏm boh bip đai mơda tui hơdră phrâo hăng rơnoh prăk juăt pơhrui glăi 1 klai prăk rim thun. Ayong Nguyễn Văn Đức brơi thâo:

“Hlâo adih, kâo čan prăk hơmâo 10 klăk prăk ngă anet đôč, ră anai khom čan hơdôm klai prăk pioh pơđĭ kyar hơdră čem rông. Ƀu hơmâo prăk, ƀu thâo ngă bruă biă mơ̆n. Yua hơmâo tơlơi djru brơi čan prăk kơnuk kơna, mơ̆ng sang bruă prăk brơi ngă hră čan prăk amuñ hloh, kâo mơ̆ng hơmâo anŏ gêh găl čan prăk lăp hăng rơnoh prăk pioh tuh pơ alin ngă hmua hăng čem rông hlô mơnong”.

Ăt kah hăng mơ̆ng tơlơi gir run hơmâo boh tŭ yua lơ̆m čan prăk, amai Dương Thị Tuyết Sương, dŏ ƀơi să Ea Ktur hơmâo pơdơi bruă ƀơi plơi prong, glăi pơphun bruă mă ƀơi plơi pla. Mơ̆ng 800 klăk prăk čan blung a, rơkơi bơnai ñu pơblih glăi 2 ha lŏn hmua aka pla gơnam mơ̆ng hlâo, jing đang war pioh rông hlô mơnong. Tơdơi kơ sa thun, mơnŭ hnơr blung a gơñu rông sĭ mơdrô mă prăk tla hnưh, hơmâo prăk tuh pơ alin pok prong hmua pla kơphê, pla phun boh mơnang, boh durian hăng sĭ mơdrô boh čroh đang hmua. Tui hăng amai Sương, rơnoh prăk hơmâo čan hmao kru laih anun dưi djru kơ sang anŏ khin pơblih hơdră bơwih ƀong huă, ñu lăi:

“Hlâo adih lŏn hmua sang anŏ lui soh sel, bưng mơ̆n hơmâo prăk čan mơ̆ng sang bruă prăk kơnuk kơna anun dưi hơmâo gơnam pơhrui glăi kah hăng ră anai. Ră anai, anih drông war čem rông mơnŭ, gah rơngiao đang kơphê hơmâo pla phun boh mơnang boh kau jum dar. Sang bruă prăk djru lu biă mă kơ sang anŏ dưi čan prăk tañ, djơ̆ hrơi blan kiăng mă yua”.

Hăng mơnuih ngă hmua ƀơi Dak Lak, prăk čan ră anai ƀu hŭi dong hnưh tah, pơtrut lu mơnuih khin hơtai čan prăk tuh pơ alin bơwih ƀong huă tŭ yua hloh. Ơi Trần Văn Thương, dŏ ƀơi să Quảng Phú kah pơpha, tơdah dưi pơkom mơ̆ng rim bơyan dưi mơ̆n pơblih kơtang, lơ̆m anun sang anŏ lĕ ană bă prong tui, hrăm hră pơar tơlơi kiăng yua prăk kăk ƀu ƀiă ôh. Čan prăk ƀu kơnong pioh tuh pơ alin kơ bruă ngă hmua đôč ôh, dŏ ngă gêh găl kơ bruă brơi ană bă hrăm hră pơar dơ̆ng" .

“Tơdah ta ngă bruă ƀrư̆ ƀrư̆ lĕ sui hloh anun yơh rơkơi bơnai gơmơi khin čan prăk. Sang bruă prăk djru ba ngă gêh găl brơi hơmâo prăk čan, pioh tuh pơalin kơ bruă ngă hmua pla pơjing hăng brơi ană bă nao hrăm hră pơar, kiăng tơdơi anai gơñu hrăm hơmâo ƀăng, truh kih bơwih brơi kơ tơlơi hơdip gơñu pô, huăi pơmin kơ tơlơi kah hăng ta đưm hrăm mă dơ̆ anih 4 đôč, pơdơi ngă hmua yơh”.

Ƀuh rơđah, lơ̆m pơblih tơlơi pơmin amăng bruă mă “Mơ̆ng hŭi dong hnưh” truh kơ pơmin “Thâo čan prăk kiăng ngă pơdrong”, mơnuih ngă hmua ƀơi Dak Lak akŏ pơjing tơlơi hŭi jing tơlơi khin hơtai, hŭi kơ dong hnưh, khom tla hnưh tŭ yua mơ̆n. Mơ̆ng tơlơi ƀuh sit nik tui anun, lu anom bruă pơphun brơi čan prăk, tuh pơ alin kơ bruă ngă hmua hăng kual plơi pla, ơi Phan Thanh Huy, Agribank sang bruă čơƀeng ƀơi Dray Bhăng, tơring čar Dak Lak brơi thâo, mơ̆ng tơlơi hŭi dong hnưh, lu sang anŏ mơnuih ƀôn sang thâo jŭ yap, ngă hmua djơ̆ găl hloh.

“Mơ̆ng bruă ƀuh rơđah tui anun, tlep hăng plơi pla, đang hmua, nao sang anŏ, đang hmua mơnuih ƀôn sang laih anun brơi čan prăk, tơdơi kơ dưi čan prăk mơnuih ƀôn sang ngă bruă triăng hloh, tlep hloh hăng đang hmua laih anun ƀuh rơđah tơlơi hơdip mơda đĭ kyar hloh, gơñu ăt kiăng jai hrơi pok pơhư prong tui bruă ngă hmua, pla pơjing, biă mă ñu ngă hmua amăng kual plơi pla”.

Hăng tơlơi gơgrong ba kah hăng pô djru čung ba, pơtrut mơ̆ng klôn, gah bruă ngă hmua pơjing hăng rông akan hơdang dưi hơmâo Ping gah, kơnuk kơna đing nao lu jơlan hơdră brơi djru ba, hơdră ngă hmua pla pơjing. Ƀơi tơring čar, čan prăk tuh pơ alin kơ bruă ngă hmua hăng kual plơi pla hơmâo pơtrut ană plơi pla, djop ƀôn lan pơblih tơlơi pơmin, hơdră ngă hmua, bơwih ƀong huă djơ̆ rơ-ua hloh, pơtrut ngă hmua, ba yua boh thâo ia rơgơi phrâo. Mơ̆ng anun, djru hrŏm bruă man pơdong plơi pla phrâo hiam hơmâo boh tơhnal tŭ yua klă hloh.