Rơbêh sa wơ̆t hrơi tơjuh hăng anai, amai Nguyễn Thị Chuyên, să Ea Tiêu, tơring glông Čư̆ Kuin, Dak Lak hlăk pĕ tiu sang anŏ. Hơmâo 300 gong tiu hlăk boh, bơyan anai, sang ano gơñu pĕ hơmâo 1,3 tơn asar tiu krô. Ñu brơi thâo, hơnơ̆ng boh pơkă hăng thun hlâo hrŏ ƀiă yua adai ayuh hyiăng thun anai ƀu gêh găl đơi ôh, rơnoh tuh pơ alin wai lăng lĕ pơmă hloh, prăk apah mă bruă ăt pơmă hloh mơ̆n samơ̆ hăng rơnoh sĭ 160.000 prăk sa kg tiu krô ăt hơmâo kơmlai đôč. Ñu pơmin giong pĕ boh tiu thun anai, tuh pơ alin pla hăng răk rem, wai lăng klă hloh, pok prong đơ đam pla tiu. Amai Nguyễn Thị Chuyên brơi thâo:

“Hơdôm thun hăng anai, rơnoh tiu đĭ ƀiă, mơnuih ngă hmua gơmơi mơak mơ̆n. Hăng hơdôm phun tiu djai răm laih, gơmơi pla phun pla pơkŏn jăng jai laih anun tuh pơ alin pla glăi tiu dơ̆ng. Gơmơi pơ anai, kơnong pla tiu hăng kơphê đôč, ƀu pla phun pơkŏn ôh. Ƀuh pla tiu lĕ pơhrui glăi prăk kăk plai plăi mơ̆n anun pla tiu dơ̆ng”.

Ơi Hoàng Văn Tùng, dŏ ƀơi să Ea Ktur, tơring glông Čư̆ Kuin, tơring čar Dak Lak phrâo nao ĕp lăng đang kơphê, bruih ia laih anun glăi hơneč nao pĕ tiu pla amăng đang kơphê. Hăng anih pla hrŏm hơmâo 400 phun tiu, amăng anun 200 phun pĕ boh laih, ñu him lăng thun anai hơmâo mơ̆n sa tơ̆n tiu krô. Ngă bruă pla tiu sui thun laih, găn rơgao lu thun sĭ tiu truh nua, tiu djai samơ̆ 2 thun hăng anai, kơphê, tiu đĭ nua glăi hăng hơđong mơ̆n, djru kơ sang anŏ ơi Hoàng Văn Tùng hok mơak hăng čang rơmang biă mă.

“Nua tiu đĭ ră anai plai ƀiă mơ̆n kơ mơnuih ngă hmua, pla tiu. Hlăk pĕ tiu ƀuh hơmâo nua yom, mơnuih ngă hmua gơmơi kơtưn tuh pơ alin tiu wai lăng klă hloh. Gơmơi phrâo pĕ dơ̆ pă lĕ, hlong trơ̆i tơdŭ răm kiăo tui klôn mơtam. Laih pĕ giong, pruih ia ngă rơgoh đang tiu, kiăng thun pơ anăp huăi hơmâo arong aruač kman pơčram đah mơ̆ng boh jor hloh".

Tơring glông Čư̆ Kuin, tơring čar Dak Lak hơmâo năng ai 4.700 ha đang tiu hlăk boh, hơnơ̆ng boh pơkă dưm dưm lơ̆m sa hektar lĕ 3,2 tơn, rơnoh tiu pơ alin abih bang truh 15.000 tơn. Tui hăng ơi Nguyễn Cảnh Danh, Kơ-iăng Khua anom bruă hmua hăng pơgang ayuh hyiăng tơring glông Čư̆ Kuin, Dak Lak lăi, hơdôm thun giăm anai, nua tiu đĭ djru kơ mơnuih ngă hmua hơđong ƀiă pran jua pla glăi tiu. Hrŏm hăng anun, mơnuih ƀôn sang hrăm tui boh thâo ia rơgơi phrâo, gong gai kơnuk kơna ăt pôr pơthâo mơnuih ƀôn sang anăm pla đơi ôh lu, pok prong đang hmua, kơnong pla hăng răk rem dơ̆ hơnơ̆ng hmua hơđăp hăng tuh pơ alin wai lăng klă hơđong:

"Anom bruă ngă hmua hăng ayuh hyiăng tơring glông lăi pơthâo lu hơdră kiăng pok pơhai bruă pla tiu hơđong, tŭ yua. Ƀing gơmơi ăt pơtă pơtăn kơ mơnuih ƀôn sang ngă tui hơdră mut ding kơna anom bruă ngă hrŏm gah đang hmua, lir hơbit lu sang anŏ ngă hrŏm kiăng pơhlôm bruă ba sĭ mơdrô hơđong na nao".

Krah adai pơđiă kơtang, bơyan phang, hơdôm blah đang tiu boh brung brăng hăng ik ak tơlơi puăi tlao. Lăng nao pơ ƀô̆ mơta hơtăm yua hang pơ-iă, ƀlĕ ia hŏu hang, hơdôm mơnuih amăng sang anŏ  ơi Nguyễn Tấn Lục dŏ ƀơi plơi thôn 4, să Ia Hlôp, tơring glông Čư̆ Sê, Gia Lai ăt hok mơak puăi tlao đôč. Yua kơ thun anai, rơnoh tiu đĭ truh 160.000 prăk sa kg, lơ̆m anun pĕ sa gong tiu hơmâo 3 kg tiu krô mơ̆n, him lăng đang tiu 1 hektar sang anŏ pơhrui boh ƀiă truh 400 klăk prăk. Ơi Lục hok mơak lăi:

“Bơyan tiu thun 2025 anai, kâo hok mơak mơ̆n yua djơ̆ bơyan laih anun hơmâo nua hloh kơ lu thun tơđar. Pơkă dưm dưm sa phun tiu pĕ hơmâo 3,5 kg tiu krô. Kâo kĭ hră sĭ mơdrô hăng kông ty Ô Lam 5 thun hlâo adih laih anun rơnoh sĭ pơkă hloh mơ̆ng 2000 truh 3000 prăk 1 kg. Ƀuh tui anun mơak mơ̆n”.

Tơlơi mơak bang djop anih amăng kual ngă hmua pla tiu ƀơi Gia Lai. Rơbêh 100 ding kơna sang bruă ngă hrŏm gah đang hmua hăng sĭ mơdrô Nam Yang Đak Đoa, hlăk amăng bơyan čang rơmang bơyan pĕ tiu anai ba glăi truh hơdôm hơpluh klai prăk mơ̆ng 50 hektar đang tiu gơñu. Ơi Nguyễn Tấn Công Khua anom ngă hrŏm đang hmua brơi thâo, mơ̆ng thun 2018 truh ră anai, anom bruă gơñu pơblih anăp ngă bruă pla tiu plah wah amăng đang kơphê, rơnoh prăk tuh pơ alin ƀiă hloh, samơ̆ ngă tui hơbô̆ anai hơđong ƀiă ĕp anih sĭ mơdrô. Hrŏm hăng anun, anom ngă hrŏm pơtrut pơsur mơnuih ngă hmua, ba yua boh thâo ia rơgơi pla pơjing, ƀu pruai kmơ̆k ia jrao lu ôh, kiăng hơdjă rơgoh laih anun blơi abih tiu ding kơna sĭ glăi.

“Anom ngă hrŏm hơmâo pơtrut mơnuih ngă hmua ngă ding kơna, anăm ba yua ôh ia jrao arăng kom, biă mă ñu tiu ba sĭ pơ kual Mi kô̆, dêh čar Mi, dêh čar Japan kom laih mơ̆ng hlâo. Phrâo anai, anom ngă hrŏm hơmâo lăi pơthâo ia jrao Sudan IV jing ia jrao jing ia arăng pơjing ngă ia iom amăng bruă pơkra ming măi mok, laih anun pơtô brơi ană plơi pla ƀhu tiu amăng păng ap, ƀhu amăng păng ap kơsăk huăi hơmâo ia iom. Hơdră ngă anai kiăng pơgang anŏ rơgoh hơdjă. Pla lu phun amăng sa blah đang, pơblih nao rai sit tuh pơ alin kiăng pơkrem ƀiă prăk kăk samơ̆ rơnoh prăk pơhrui lu. Ră anai, rơnoh kơphê pơmă tơlơi hơdip mơda hơđong laih mơ̆n”.

Yua thâo pơblih pơjeh djuai phun pla, hơdră ngă hrŏm lăp, anun đơ đam đang tiu ƀu tơguan pok prong lu ôh, mơnuih pla tiu ƀơi Gia Lai ăt hơmâo pơhrui glăi kơmlai hơđong mơ̆n yua nua tiu đĭ hăng boh jor hơđong.