VOV4.Jarai-Hơdôm hrơi giăm anai, [ơi hơdôm tơring ]ar, [on prong dêh ]ar ta hơmâo hnong pơkă ano\ hơ[ak jrak amăng ayuh hyiăng lu biă mă.

Ano\ hơ[ak jrak ayuh hyiăng yơh ngă mơnuih djai ta`, mơnuih ruă hơtai boh ruă tơso# kơtang tui, lu tơlơi ruă amăng jơlan suă jua lu jai, ngă sat kơ tơlơi ruaih pral mơnuih mơnam biă mă `u [ing ]ơđai muai hăng mơnuih tha rơma.

{ing mơnuih rơgơi kơhnâo pơhu\i hlâo ano\ sat mơ\ng ayuh hyiăng hơ[ak jrak ngă yua hrip djơ\ [ui, amruih, laih dơ\ng pơtă kơ abih bang mơnuih [on sang pơgang mă tơlơi suaih pral pô hăng sang ano\.

Ayuh hyiăng le\ sa amăng hơdôm mơta pơjing rai phun kơ anih hơdip jum dar ta juăt lăi môi trường, `u gơgrong ba prong biă mă hăng tơlơi hơdip mơda [ơi ro\ng lo\n tơnah.

Tơdah [u hơmâo ôh ayuh hyiăng tơlơi hơdip mơda [u dưi do\ glăi ôh.

Ha bơnah dơ\ng, tơdah ayuh hyiăng hơ[ak jrak h^ bơbe] nao kơ tơlơi suaih pral ană mơnuih hăng hlo mơnong djop ano\ hơdip. Ano\ hơ[ak ayuh hyiăng lu mơta, kah hăng:

Hơ[ak yua ayuh sat, angin sat ta hrip amra ngă kơ drơi jăn hơmâo tơlơi ruă, tơbiă mơ\ng [ui, amruih…

Amăng anun, [ui le\ sa amăng hơdôm ano\ ngă kơtang kơ ano\ hơ[ak jrak ayuh hyiăng, biă mă `u amăng kual plơi prong.

{ui hơmâo lu mơta. Pơpha tui hăng ano\ pơjing rai ia kơtăk, hơmâo [ui amruih pơsơi, [ui amruih bơnal, kyâo, kơsu, ]uah, amruih simăng…; pơpha djuai anet prong, hơmâo [ui asar prong, a`e\, man [rô, [ui asăp.

Djop mơta [ui amruih anai, yua kơ bơnal gôm [o# amra pơgăn brơi.

Jơlan suă jua mơ\ng ană mơnuih ăt hơmâo ano\ kơđol hăng pok pơhư mơ\n, `u ruah mă hrong amruih mut nao amăng lăm drơi jăn ta.

Amruih [ui a`e\ lik plu\k samơ\ `u [u hrong ôh, por hyu amăng ayuh hyiăng, `u anun yơh pô ngă sat kơ tơlơi suaih pral.

Tơlơi sat anai `u bơbe] djơ\ ta` hăng sui hrơi [u djơ\ hlong kraih mơtam ôh.

Tui hăng anom bruă ia jrao jar kmar WHO, ano\ hơ[ak jrak ayuh hyiăng lăng kah hăng pô pơdjai mơnuih [u hmư\ jua ôh.

Him lăng hơmâo năng ai 30% mrô mơnuih djai yua ruă bru\ asar amăng tơso# yua kơ ano\ hơ[ak jrak ayuh hyiăng ngă.

Kơnong tơlơi ruă amăng jơlan suă jua, lu mơnuih hơmâo, truh kơ 43% djai yua kơ ruă jơlan suă jua, pơtu\k hơngơ\t hăng ano\ pơglăi yua hrip djơ\ amruih, [ui juăt `u [ing ]ơđai muai pha`, pơtu\k lu mơtam.

Ayuh hyiăng hơ[ak jrak ngă bơbe] kơ arăt dlô ako\, ngă bơblih tơlơi pơmin bruă ngă; ba truh tơlơi thâo hluh kơ [ing ]ơđai muai.

Ano\ hơ[ak jrak ayuh ngă bơblih tơlơi mưn hăng [uh amăng pran jua ta pơ-ai buai.

Amăng anih hơdip jum dar anom bruă mă hơmâo lu asăp, [ui [udah mơnâo [âo sat ngă kơ pô hrip djơ\ hao hil, rơ\t, [u kiăng ngă bruă djru ba mơnuih pơko\n ôh.

Kiăng huăi bơbe] djơ\ kơ tơlơi suaih pral, [ing ơi ia jrao rơgơi kơhnâo pơtă pơtăn mơnuih [on sang hơdư\ [iă tơbiă hyu pơ rơngiao, biă mă `u [ing ]ơđai muai, mơnuih tha rơma hăng [ing juăt hơmâo tơlơi ruă jơlan suă jua, ruă mơdung, rơkông đok [le\ ia khak.

Tơdah hơmâo bruă kiăng nao pơ rơngiao le\, khom truă bơnal gôm [o# hrong h^ [ui, asăp.

Glăi pơ sang khom rao amăng mơdung, rơkông đok hăng ia hra arăng pơkra brơi laih.

Hăng [ing hơmâo tơlơi ruă pơtu\k hơngơ\t hăng ruă tơso# dơ\l jơlan suă jua sui thun laih khom mơ`um ia jrao na nao r^m hrơi tui tơlơi pơ]râo mơ\ng ơi ia jrao.

Tơdah mưn tơnap suă pran, mơ`um ia jrao pok amăng phế quản, jing đing suă pran mơ\ng rơkông đok tui tơlơi pơtrun mơ\ng ơi ia jrao.

Tơdah mơnuih ruă tơnap biă mă suă jua, khom nao pơ sang ia jrao brơi [ing ơi ia jrao pơtô brơi pơjrao, djru brơi hơdră juă sua hăng măi, hnun kah hăng hu\i rơhyưt kơ mơnuih ruă.

{ing mơnuih hơmâo tơlơi ruă jơlan suă jua, rơngiao kơ amruih [ui le\ asăp apui hăng mơnâo [âo sat ăt ngă kơ pô anun pha` hăng [le\ ia mơdung mơta mơ\n, yua kơ anun sit nao pơ rơngiao khom truă ano\ gôm [o#, biă mă `u găn nao pơ anih arăng man pơdong khom kơđiăng gôm [o# mơta yơh đah mơ\ng plai [iă hrip [ui.

Tui hăng ơi ia jrao Nguyễn Phượng Hoàng, mơnuih rơgơi kơhnâo pel e\p tơlơi ruă pơtu\k [le\ drah lao dêh ]ar, Khua anom Vi sinh, tơlơi ruă tơso# [ơi Hà Nội lăi, djop mơta bơnal ano\ gôm [o# cotton, ano\ gôm [o# gah bruă ia jrao dưi pơgăn amruih [ui pơprong, [ui a`e\ ako\n dưi pơgăn lơi, [ui anai ta [u thâo [uh ôh laih anun [ui anun ngă sat kơ tơlơi suaih pral.

Hơdôm ano\ gôm [o# djơ\ hnong pơkă mơ\ng dêh ]ar pơgang tơlơi hơđong kơ pran jua, drơi jăn le\ jing djuai bơnal gôm [o# pơgang mơ\ng dêh ]ar Mi [udah djơ\ hnong kual Mi ko# pơkă, tơdah thâo mă yua djơ\ hơdră `u dưi hrong mơ\ng 80-99% mrô [ui a`e\, pơgăn kman duăm ruă, virus dơ\ng.

{ing mơnuih rơgơi kơhnâo lăi pơthâo, hơdră mă yua bơnal gôm [o# pơgang amruih, [ui, kman a`e\, virus le\ [u dưi boh ôh, tơdah hlu\ laih lui mơtam, blơi ano\ pơko\n, yua dah sit boh `u ngă rơngiă h^ ano\ pogang, bơnal gôm [o# lơ\m anun jing [u thâo hrong dơ\ng tah.

Kiăng pơgang rơnuk rơnua, klă kơ drơi jăn, mơnuih [on sang  khom blơi [ơi kông ty s^ ia jrao hơmâo anăn tong ten, lăp đăo kơnang, hơmâo anih pơkra ming, ]ih pơthâo mrô rơđah rơđong, huăi amrư ôh, [udah ling ia ju\ lơi.

Khă hnun, bruă blơi gơnam kiăng djơ\, tu\ yua le\ sa tơlơi khom thâo, kiăng pơgang tơlơi suaih pral kơ pô mă yua bơnal gôm [o# djơ\ hơdră.

Khom yua bơnal gôm [o# sir [o# kơniă klă hloh, bơblih na nao ano\ gôm [o# hăng pơgang pioh [ơi anih hơdjă rơgoh.

Nay Jek: Pơblang hăng pôr