VOV4.Jarai - Să Dă Dờng, tơirng glông Lâm Hà, tơring c\ar Lâm Đồng le\ să blung a amăng tơring glông tui hơnong pơkă plơi pla phrâo amăng thun 2016. Tơlơi hơdip kơ mơnuih [on sang jai hrơi pơplih phrâo.

Boh than anai le\ yua kơ hơmâo Ping gah, gong gai, khul gru\p gum  hro\m hăng mơnuih [on sang djop djuai ania [ơi să Dă Dờng hăng hơdră bruă ‘’Mơnuih [on sang thâo, mơnuih [on sang pơc\rông sai, mơnuih [on sang ngă, laih do\ng hyu pel e\p laih hăng tu\ mă boh tu\ yua’’.

Nao pơ să plơi pla phrâo Dă Dờng, tơring glông Lâm Hà, tơring c\ar Lâm Đồng, [ing ta amra [uh lu sang man pơdo\ng prong glông hăng nua hơdôm rơtuh klăk prăk kơ neh met wa djuai ania [iă, [ơi lan sang amu lu gơnam tam mơ\ng hmua, lu hloh le\ kơphê hăng pơdai.

Sang ano\ ơi Bon Dơng Ha Chàng (yă Phượng) do\ [ơi [ut plơi 1, să Dă Dờng, le\ sa amăng hơdôm sang ano\ ba gru amăng bruă ngă đang hmua [ơi să.

Sang ano\ gơmơi kơnong ngă kơphê hăng pơdai đôc\. Sang ano\ [u hơmâo lu lo\n hmua lơi, kơnong kơ 3 ektar lo\n pla kơphê, 5 ar hmua sai pơdai ia.

Pơhrui r^m thun mơ\ng kơphê mơ\ng 11 truh 12 tơ\n kơphê, bơ pơdai giăm 3 tơ\n. tơlơi bơwih [ong huă kơ sang ano\ ăt hơmâo hmăi mơ\n.

Hrưn đ^ tơlơi bơwih [ong huă brơi mơnuih [on sang hăng hơdôm hơbô| bruă phrâo le\ hơdră bruă kiăng să Dă Dờng man pơdo\ng plơi pla phrâo hơđong kjăp.

Ră anai să hơmâo 4 gru\p rông rơmô hro\m [ơi [ut plơi Dă Mpao, Yên Thành, Tân Lâm, Dă Nung A; 1 boh gru\p mă bruă hro\m mơ`am akă rô, 1 gru\p mă bruă hro\m pla a`ăm tam mă yua boh thâo măi mok, 1 gru\p mă bruă hro\m pla phun kơphê hăng sa boh plơi rơwơi mơ`am ban ao djuai ania pô [ơi să Dă Mpao.

Yôm biă mă `u le\ plơi rơwơi mơ`am ban ao să Dă Mpao, djru brơi lu adơi amai hơmâo do\ng prăk pơhrui, laih do\ng gum pơgôp djă pioh gru grua djuai ania pô mơ\ng neh met wa. Yă Long Ding K’Ba, do\ [ơi [ut plơi Dă Mpao, să Dă Dờng brơi thâo:

Kâo juăt ruă kă [u hơmâo pran ngă đang hmua ôh, anun yơh kơnong do\ pơ sang mơ`am mơrai đôc\. Tơdah hơmâo mơnuih blơi kâo amra s^, tơdah [u hơmâo hlơi blơi kâo plih mă boh `u\ kiăng hơmâo do\ng prăk pơhrui.

Hăng lu mơta bruă pôr pơhing, gong gai să Dă Dờng hơmâo djru brơi mơnuih [on sang thâo hluh rơđah hơdôm hơdră bruă mơ\ng Ping gah, biă mă `u le\ jơlan hơdră man pơdo\ng plơi pla phrâo, kiăng kơ gum tơngan hro\m ngă truh kih.

Hơdôm thun laih rơgao, mơnuih [on sang să Dă Dờng hơmâo gum djru hơdôm rơbâo hrơi pran mă bruă, hơdôm rơtuh klăk prăk, pơyơr lo\n sang kiăng kơ pơkra ming jơlan tuh [êtong ataih rơbêh 5 km,  Bơnư\ pơkông ia djru brơi djop ia pruih kơ 2.100 ektar lo\n hmua. Tha plơi ơi Dơng Gur Ha Long hok mơ-ak brơi thâo:

Kâo hyu pơtô blang re se brơi neh met wa hơdôm hơdră bruă mơ\ng Ping gah, gong gai [on lan, tơlơi phiăn mơ\ng Kơnuk kơna, kiăng gir run mă bruă anun le\ ngă hmua pơdai, pla kơphê, c\em rông ană ba hrăm hră truh anih…

Hlâo adih, tơlơi hơdip kơ neh met wa do\ rin rơpa biă mă, asơi [ong [u djop, ao buh [u hơmâo, ană ba [u dưi hrăm hră.

Ră anai hmư\ tui Ping gah, Kơnuk kơna  neh met wa pơđ^ kyar lu mơta hăng sang ano\ gơmơi ăt ba gru hlâo mơ\n kiăng ană plơi pla ngă tui hăng pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă.

Thun 2016, să Dă Dờng hơmâo tơring c\ar Lâm Đồng tu\ yap ngă truh kih 19 hơnong pơkă man pơdo\ng plơi pla phrâo. Anai le\ să blung a amăng tơring glông Lâm Hà ngă truh kih tui jơlan hơdră anai.

Amăng thun laih rơgao prăk pơhrui r^m akô| mơnuih amăng să rơbêh 51 klăk prăk. Đơ đam să do\ kơnong 79 boh sang ano\ [un rin, do\ng amăng mrô 2,5%.

Gong gai hăng mơnuih [on sang să Dă Dờng glăk to\ tui gum tơngan hro\m gir run ngă truh kih tui hơnong pơkă le\ să plơi pla phrâo amăng thun 2020.

Ơi Lê Hồng Quang, kơ-iăng khoa jơnum min mơnuih [on sang să Dă Dờng, brơi thâo:

Amăng bruă man pơdo\ng plơi pla phrâo, [ing gơmơi ngă tui jơlan hơdră le\ mơnuih [on sang thâo,mơnuih [on sang pơc\rông sai, mơnuih [on sang ngă, laih do\ng hyu pel e\p hăng tu\ mă boh tu\ yua.

Mơ\ng anun yơh bruă pơtrut pran prăk gum pơgôp mơ\ng mơnuih [on sang, [u kơnong mơnuih djuai [iă kah hăng djuai ania Yuăn đôc\, abih bang lêng dưm kơnar, lêng kơ ngă tui hơdră pơphun man pơdo\ng plơi pla phrâo.

Samơ\ kiăng kơ hơđong kjăp [ing gơmơi glăk gir run to\ ngă tui tơlơi pơsit mơ\ng thun 1980 mơ\ng Khoa dêh c\ar ta kiăng hrưn đ^ hơnong pơkă man pơdo\ng plơi pla phrâo, to\ tui c\ih anăn plơi pla kiăng man pơdo\ng plơi pla phrâo pơ anăp anai.

{ing gơmơi glăk đing nao bruă pơtô blang brơi mơnuih [on sang pơplih phun pla [u ba glăi boh tu\ yua kho\m hơdai nao pla a`ăm tam mă yua boh thâo măi mok, kah hăng gleng nao bruă pơjing gru\p mă bruă hro\m pơlir hơbit kiăng pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă, lu tui prăk pơhrui.

Siu Đoan: Pô c\ih hăng pôr