VOV4.Jarai - Mơmo\t mơta juăt bưp hloh [ơi mơta. Biă `u [ơi ]ơđai muai, mơmo\t mơta ră anai glăk lu tui. Bôh than biă `u dưi lăng le\ ]ơđai lăng lu amăng măi mok kah hăng telephone, tivi, anih anom bơnga] hăng kơnuih do# ber hrăm hră [u djơ\ hơdră.

 

Mơmo\t mơta bơdjơ\ nao prong tơlơi hơd^p mơda rim hrơi hăng bôh tơhnal hrăm hră mơng ]ơđai muai. Khă hnun hai, ră anai, lu am^ ama ]ơđai akă sit nik đing nao truh tơlơi anai, akă hmâo jơlan gah pơgang be\ tơlơi mơmo\t mơta kơ ]ơđai muai.

           

Mơmo\t mơta jing tơlơi mơta kơnong dưi lăng [uh gơnam [ơi anih giăm đo#], lăng bơbrui [udah [u lăng [uh hơdôm gơnam pơ\ anih ataih ôh. }ơđai muai amăng hnưr thun  mơng 6/14 thun amu` hmâo tơlơi mơmo\t mơta anai hloh.

 

Yua kơ hnưr thun anai, ]ơđai pơ phun nao hrăm hră, hơdôm tơlơi brơi [uh mơng mơmo\t mơta amu` đo#] dưi hmâo nai pơtô thâo krăn.

 

}ơđai muai mơmo\t mơta [ơi rơwang anai do# dưi iâu le\ mơmo\t mơta lom do# hrăm hră. Tơdah mơmo\t mơta [u hmao thâo amra bơdjơ\ nao bruă hrăm hră.

 

}ơđai muai [u lăng [uh bôh hră ]ih rơđah, bôh hră [ơi dlông kơ[ang, ]ơđai ]ih hră [u hmao [ing go\p, mơng anun bôh tơhnal hrăm hră `u tơdu trun tui.

           

Mơmo\t mơta [ơi [ing ]ơđai glăk hmâo jơlan gah lu tui lăp đing nao biă, biă `u le\ [ơi kual plơi prong. {ơi Sang ia jrao pơjrao mơta Daklak, thun 2018, amăng mrô giăm 25.000 wo\t mơnuih pel e\p pơjrao hrom le\ hmâo giăm truh 5000 ]ô ]ơđai mơmo\t mơta.

 

6 blan ako# thun 2019, mrô ]ơđai mơmo\t mơta hmâo 26% amăng mrô wo\t pel e\p pơjrao hrom gah mơta.

 

Amăng tal pel e\p brơi kơ [ing ]ơđai sang hră gưl 2 Phan Chu Trinh, plơi prong {uôn Ama Thuo#t, phrâo rơgao, hmâo rơbêh kơ 80% mrô ]ơđai sang hră mơmo\t mơta.

 

Ơi ia jrao Lê Dương Thuỳ Linh, Khoa Anom pel e\p, pơjrao, Sang ia jrao pơjrao mơta tơring ]ar Daklak brơi thâo:

           

“Mơmo\t mơta lăi hrom hơnong hmâo hăng yua kơ pô [u thâo rơnăk lăi ha jăn ră anai le\ bôh than ba jơlan hlâo ngă tơdu tui mơta [ơi hnưr thun tơdăm ngek dra muai.

 

Tui hăng tơlơi kơsem min mơng [ing kơsem min bôh thâo phrâo mrô mơnuih mơmo\t mơta ră anai lu biă, biă `u [ơi hơdôm bôh plơi prong. {ơi anai năng ai `u 60 truh 80% mrô [ing ]ơđai tơdăm ngek dra muai mơmo\t mơta.

 

Bơ\ [ơi Việt Nam, tui hăng kơsem min mơng Sang ia jrao pơjrao mơta dêh ]ar ta le\ mrô ]ơđai mơmo\t mơta mơng 30 truh kơ 40%, biă `u [ơi hơdôm bôh plơi prong, [ôn prong pơ prong mrô anai hmâo 80% hăng tơlơi anai ăt do# đ^ lu dong.

 

Biă `u amăng rơnuk măi mok đ^ kyar kah hăng ră anai lom ]ơđai dưi mă yua hơdôm măi mok điện tử lu dong”.

           

Hmâo lu bôh than ba truh mơmo\t mơta hăng ]ơđai sang hră samơ\ bôh than biă `u le\ yua ]ơđai do# ber hrăm hră, pơđok hơdrôm hră [u djơ\ hơdră amăng anih anom bơnga] [udah [u djop bơnga], ]ơđai muai mă yua ta` hăng hơdôm măi mok điện tử kah hăng telephone hơde] hmar, măi kompiutơr, tivi…

           

Adơi Đặng Cao Trà Giang (11 thun) [ơi tơring glông Ea Hleo nao pel e\p [ơi Sang ia jrao pơjrao mơta Daklak. {ing ơi ia jrao pơ[u\t glăi le\ `u mơmo\t mơta gah hnuă 0,75 đo#.

 

Amai Cao Thị Hồng, am^ adơi Trà Giang brơi thâo, drơi pô đing nao biă bruă pơgang be\ mơmo\t mơta kơ ană bă hăng hơdră prăp brơi kơ[ang hrăm hră, bơnga] lăp djơ\.

 

Samơ\ lom dưi hmâo ơi ia jrao juăt bruă lăi pơthâo, anun kah `u mơng thâo sui hăng anai ta [u hmâo đing nao kơnuih do# ber hrăm hră, pơđok hră mơng ană bă, biă `u giăm hăng anai `u juăt dưh mlăm pơđok tơlơi akhan. Anai amra jing bôh than ba truh adơi Trà Giang mơmo\t mơta:

           

“~u juăt kơh`et mơta. Laih anun lăng gơnam hơget anet le\ juăt kơ`iu mơta glăi. Tơlơi anai hmâo 3 blan hăng anai laih. Ơi ia jrao lăi `u mơmo\t mơta ha bơnah mơta 0,75 đo#.

 

Kơ[ang hrăm hră [udah bơnga] rơđah le\ kâo đing nao biă, samơ\ kơnuih do# ber le\ [u đing nao ôh. Biă `u je# hăng anai `u đih pit [ơi sưng pơđok hră, krah mlăm ăt đih hăng dlông sưng pơđok hră mơn”.

           

Tui hăng ơi ia jrao Lê Dương Thuỳ Linh, Khoa Anom pel e\p, tơlơi ruă, Sang ia jrao pơjrao mơta tơring ]ar Daklak, abih bang ]ơđai [u thâo hăng ăt [u lăi mơn hăng am^ ama kơ hơdôm ano# brơi [uh gah mơta.

 

Yua anun lu mơnuih mơmo\t mơta [u thâo krăn ta`, [u pơjrao hmao tlôn amra ngă tơdu mơta hăng [lêng mơta.

           

Tơdu mơta le\ tơlơi glô ta [u thâo [uh gru ru\p mơ\ mơta ba mut. ~u ngă tơdu mơta hăng tơlơi anai [u dưi pơplih ôh hăng hơdră truă mơnil.

 

Yua anun, [ing am^ ama ]ơđai amăng hnưr thun nao hrăm hră kiăng đing nao tơlơi hơd^p, bruă mă mơng [ing ]ơđai, hmư\ lăng hơget `u pơdah brơi ta thâo kah hăng ruă ako# [udah rơgah mơta thơ khom ba nao pơ\ sang ia jrao pel e\p.

 

Be\ tơlơi rong nao pơkă mă mơnil [ơi anih s^ mdrô. Tơdah pơkă mă mơnil hăng truă mơnil mơ\ [u hmâo tơlơi pơkă mơng ơi ia jrao amra ba truh tơlơi truă mơnil [u djơ\ hơdră mơng mơta. Gah sui thun, tơlơi anai amra ngă kơtang tui mơmot mơta ta` hloh./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih pơblang hăng pôr