VOV4.Jarai - Ăt kah hăng lu djuai ania pơko\n mơn, hăng djuai ania K’ho, pơdô| rơkơi bơnai le\ tơlơi yôm hloh amăng tơlơi hơdip ană mơnuih ta, yua hnun, bruă sem lăng, ruah rơkơi bơnai kho\m tong ten. Mơnuih djuai ania K’ho djă kơnung am^, yua hnun pơdô| rơkơi bơnai yua sang đah kơmơi nao tơ`a, pơphun ngă.

Lơ\m pô đah kơmơi khăp kơ pô hlơi thơ, sang ano\ pô đah kơmơi yơh nao tơ`a djă kông. Tơdah khăp kơ pô đah rơkơi sang ano\ hlơi thơ, sang ano\ đah kơmơi kho\m tu\ ư tơlơi tơ`a pơnu\ pơnang mơng sang đah rơkơi yơh. Tơlơi pơdô| rơkơi bơnai mơng djuai ania K’ho đưm [u ngă glêh glar, ngă tơnap hơget ôh, samơ\ ăt pơdah pran jua khăp amuaih, sit pran jua, thâo pơpu\ kơ sang ano\ mơn.

Tơlơi pơdô| rơkơi bơnai mơng djuai ania K’ho đưm hơmâo pơphun dua tal, sa le\ djă kông, dua le\ pơdô|. Hrơi djă kông pơphun [ơi sang đah rơkơi laih anun juăt djă kông lơ\m yang hrơi mlăm. Yua dah sang ano\ đah kơmơi hu\i kơ arăng ră ruai djơ\ anăn tơdah nao tha nao bơyai mơ\ [u jing. Tơlơi phiăn anai juăt yua anong pô đah kơmơi anun pơphun ngă.

Gơnam brơi amăng hrơi djă kông juăt hơmâo kơbao, rơmô, un, mơnu\, c\eh, a`u\ tơlang, kông buh tơkai, tơngan, eng ao…Hăng djuai ania K’ho, hrơi djă kông hăng hrơi pơdô| [u kiăng lăng hrơi ôh, gơ`u ruah hrơi hơpă thơ dua bơnah hơmâo wan, prăp lui hmre gơnam tam le\ gơ`u pơphun ngă.

Hrơi pơdô| mơng djuai ania K’ho juăt pơphun amăng bơyan phang lơ\m gơnam tam, pơdai kơtor puih laih, ba glăi pioh hăng tông hăng jơgăn abih. Lăi rơđah kơ bruă djă kông mlăm, ơi K’Brỏh, do\ [ơi plơi K’Ming, tơring kual Di Linh, tơring glông Di Linh, Lâm Đồng brơi thâo:

“Lăi nao tơlơi pơdô| rơkơi bơnai mơng djuai ania K’ho đưm adih, arăng juăt pơdô| yang hrơi mlăm. kơnong [ơi sang đah kơmơi đôc\ pơdô| tơhrơi, sang đah kơmơi pơdô| tơhrơi yua gơ`u ngă yang tu\ han tâu glăi pơ sang. Bơ pơdô| hrơi mlăm le\ yua sang ano\ đah kơmơi ba nao pơnu\ pơ sang đah rơkơi.

Sang đah kơmơi ba nao abih gơnam pu\ pơnu\ kơ sang ano\ đah rơkơi, mơng anong `u truh kơ adơi ayong, kơnung djuai gah sang đah rơkơi. Lơ\m sang ano\ gah đah kơmơi ba nao djop gơnam kiăng le\ dua bơnah amra pơkă hrơi pơdô|”.

Tui hăng tơlơi phiăn mơng djuai ania K’ho, tơdơi kơ sang đah kơmơi ba nao gơnam pu\ pơnu\, sang đah rơkơi pơphun tu\ han tâu. Hlâo c\i mut amăng sang, pô đah kơmơi ngă han arăng kho\m ngă yang rao tơkai.

Tơlơi phiăn anai kah hăng pô đah kơmơi anun hiam amăng tơlơi pơmin, pran jua, huăi ngă tơlơi soh sat. Sa tơlơi phiăn [u dưi kơ[ah amăng hrơi pơdô| le\ ngă yang glo\m pruăi mơnu\. Anai le\ tơlơi phiăn yôm hloh amăng hrơi pơdô| c\i pơsit dua c\ô mơnuih jing rơkơi jing bơnai.

Juăt `u, tơdơi kơ sang đah rơkơi pơdô| giong ha hrơi le\ nao pơ sang đah kơmơi dong, ngă yang tu\ rơkơi. Tơdah amăng hrơi pơdô| sang đah rơkơi mơ`um [ong prong, dik dăk le\ glăi gah sang đah kơmơi, gơ`u ngă mă amu` đôc\.

Yua hơdôm mơta tơlơi mơ`um [ong, gơnam tam ba nao abih pơ sang đah rơkơi yơh. Đa hơdôm thun dong kah mơng mơ`um [ong tơlơi pơdô| gah sang đah kơmơi.

Tơpai c\eh le\ ia mơ`um phun amăng hrơi pơdô| mơng djuai ania K’ho đưm adih. A`ăm [ong huă amăng hrơi pơdô| djuai ania K’ho [u hơmâo hơget lơi, a`ăm pơkra mơng hơbơi pơtơi, a`ăm pơtăm hyu pe\ mă đôc\ yơh.

Hrơi pơdô|, tơdah sang ano\ hơmâo hmăi [iă le\ arăng tơ`ă asơi rơmuăn, asơi điâ|o, tơ`ă braih [âu phu pu\ kơ tuai, bơ sang ano\ [u hơmâo le\ arăng tơ`ă asơi găng đôc\ yơh. A`ăm [ong juăt hơbai lu hloh amăng hrơi pơdô| le\ a`ăm tơpung.

Yua pơdô| juăt iâu lu mơnuih, mơng plơi jê|, plơi ataih. A`ăm tơpung ate hăng boh bơmit, tơlang un, ple\ nao hla yao, tul hăng braih trăm tơpung, [udah hơtuk hăng mơnong mơnu\, [udah mơnong pơko\n dong…{udah a`ăm tơpung hơtuk hăng boh get, boh plôi, hla bép, tơdu\ huai….

Tui hăng tơlơi phiăn djuai ania K’ho, lơ\m nao pơ sang đah rơkơi [ong mơng un le\ ako\ un jao glăi kơ pô sang đah kơmơi. Do\ glăi le\ amra hơmâo sang đah rơkơi ngă a`ăm pu\ kơ tuai nao ngui amăng hrơi pơdô|.

Tơdah sang ano\ hơmâo le\ arăng [ong mơnong kơbao, sang ano\ gơ`u amra pơpha mơnong anung brơi kơ rim boh sang ano\ nao pơdô|, kah hăng pơpu\ kơ tuai rai ngui ngor hok mơ-ak hro\m sang ano\, pơlir hơbit kơnung djuai, plơi pla.

Ơi K’Bét do\ [ơi [ut plơi Bồ Liêng, tơring kual Đinh Văn, tơring glông Lâm Hà, Lâm Đồng brơi thâo: lơ\m pơdô| giong gah sang đah rơkơi, sang ano\ gah đah rơkơi kho\m ngă yang ba ană `u nao do\ pơ sang bơnai. Tơlơi ngă yang anai hơmâo ngă tơdơi kơ hrơi pơdô|.

Khă hnun, pô đah rơkơi ngă han tâu tơdơi kơ glăi pơ sang bơnai `u kho\m ko\m [u dưi hyu mă bruă, [u dưi tơbiă hyu gah rơngiao amăng sa wơ\t hrơi tơjuh.

“Amăng hrơi pơdô| mơng djuai ania K’ho đưm hlâo, han đah rơkơi lơ\m glăi pơ sang bơnai `u le\ kho\m do\ amăng sang tơjuh hrơi mơtăm, [u dưi hyu mă bruă, hyu pơ glai ôh. Tơlơi pơmin anai le\ yua phrâo do\ bơnai hu\i hơmâo tơlơi truh sat hăng ană tâu, yua anun kho\m do\ pơ sang yơh. Do\ pơ sang abih tơjuh hrơi kah mơng dưi nao pơ hmua, mă bruă”.

Hrơi anai, tui gru hơdip amăng rơnuk phrâo, djuai ania K’ho [u juăt pơdô| lơ\m mlăm dong tah. Bruă pơdô| tơhrơi hơmâo ngă dik dak, tơket tơkeng gơnam [ong mơ`um kah hăng djuai ania pơko\n mơn. Lu eng ao rơkơi, bơnai buh amăng hrơi pơdô| ăt pơplih tui rơnuk phrâo mơn; rơkơi buh comple, bơnai buh abăn eng.

Khă hnun, lu sang ano\ djuai ania K’ho ăt djă pioh mơn gru đưm, rơkơi bơnai ăt buh eng ao djuai ania pô mơn. Hơmâo mơn sang ano\ prăp lui gơnam pu\ pơnu\ hăng eng ao, abăn khăn mơ`am mă…Biă mă `u, djuai ania K’ho djă kơnung am^, yua hnun, tơlơi phiăn nao tơ`a djă kông hlâo c\i pơdô| laih anun đah rơkơi glăi pơ sang bơnai `u hơdip tơdơi hrơi pơdô| giong ăt djă pioh mơn.

Siu H’Mai: Pơblang hăng pôr