VOV4.Jarai- Tơlơi ruă tơlang, ngă brơi hdôm atu\t tơlang `u rơ]a\m, amu` jôh, ngă brơi tơlang ro\ng ruă, ngă răm h^ tơlang [u hiam, kah ha\ng tơlơi [uh kơnal go\ng ro\ng, we\ tơlang ro\ng.

            Hro\m ha\ng tơlơi ruă hdôm atu\t tơlang sui hrơi blan, ruă na nao. Tơlơi rua\ tơlăng rơ]a\m, hơmâo ba rai lu mta tơlơi ruă pơ kon, kah ha\ng jôh tơkao, jôh tơngan, bôh nik `u jôh tơlang pha, ba rai mơnuih duăm ruă anun rơwen rơwo. Yua kơ anun kiăng thâo hluh, pơhlôm ha\ng pơjrao djơ\ tơlơi duăm ruă anai, kiăng djru brơi mơnuih tha rơma hơmâo tơlơi hd^p mơak, hd^p hơmâo pran hloh ha\ng ana\ ]ô. Ơi ia jrao Lê Hữu Lợi, khoa g^t gai htai bôh – mnuih tha rơma duăm ruă, sang ia jrao prong tơring ]ar Kontum amra pơtô brơi tơlơi pơhlôm, pơjrao tơlơi duăm ruă tơlang rơ]a\m anai.

Tơ`a: Rơkâo ơi ia jrao brơi thâo truh thun hdơ\ hpă tơlơi hơmâo duăm ruă tơlang rơ]a\m anai?

Ơi ia jrao Lê Hữu Lợi: Blung hlâo tơlang rơ]a\m, tơlơi duăm ruă ră anai lu bia\ ma\ djơh ha\ng hdôm mơnuih thun tha rơma. Tơlang rơ]a\m hasa tơlơi ruă ngă pơhro\ h^ mrô tơlang, kiăng lăi tơlang `u hơdjul laih anun tơdu tui. Tơlơi ruă tơlang rơ]a\m, tơlơi ruă duăm arat areo. Thun mơnuih juăt hmâo tơlơi ruă tơlang rơ]a\m, djơh ha\ng đah bơnai juăt `u abih laih băn. Djơh ha\ng đah rơkơi rơbêh 60 thun, pơ phun ruă rơ]a\m tơlang laih. Ama\ng tơlơi ruă tơlang rơ]a\m pơ pha đah bơnai ha\ng đah rơkơi. {ơi đah bơnai drah estrogen hrim blan truh hrơi hơmâo băn, anun kah ha\ng pơnăng pơgăng brơi đah bơnai. Tơdơi abih laih băn, pơ phun hơmâo yơh tơlơi ruă tơlang rơ]a\m.

Tơ`a: Tơlơi [uh kơnal tơlơi ruă tơlang rơ]a\m anai hiư\m `u?

Ơi ia jrao Lê Hữu Lợi: Tơlơi [uh kơnal tơlơi ruă tơlang rơ]a\m pơ plih lu bia\ ma\, tui hloai ha\ng hrim pô. Juăt `u tơlơi [uh kơnal `u. Bơhơmutu djơh ha\ng sang ano\ mơnuih jôh tơlang ta` đơi. Djơh ha\ng pô ta hơmâo jôh tơlang tơdơi kơ 30 thun, bơt djơ\ [ia\ đu]. Bơhơmutu  mơnuih đah bơnai laih anun đah rơkơi rơbuh do\ ber jôh tơlang pha, [udah jôh tơlang ro\ng. {udah ]o\m trun ha\ng tơngan ktang [ơi tơ [ang jôh h^ jôh h^ atut tơlang tơngan. Anun le\ [uh kơnal ruă tơlang rơ]a\m laih, jôh tơlang yua duăm ruă. Kah ha\ng hdôm tơlơi kơnal juăt [uh, anun le\ ruă, dleh atu\t tơlang [ơi djo\p drơi jăn, asar tơdu, anun le\ tơlơi kơnal juăt amu` thâo bia\.

Tơ`a: Tơlơi ruă tơlang rơ]a\m hu^ rơhyưt `u hiư\m pa\, djơh ha\ng mơnuih thun tha rơma, ơ! ơi ia jrao?

Ơi ia jrao Lê Hữu Lợi: Ruă tơlang rơ]a\m djơh ha\ng mơnuih tha rơma le\ hasa tơlơi yôm bia\ ma\. Yua dah [ing ta thâo mơnuih thun tha rơma, [u djơ\ hjăn  sa mta tơlơi duăm ruă đu] ôh, jing mơnuih tha rơma hơmâo lu tơlơi duăm ruă pơ kon dong. Tơlang rơ]a\m amra ba 2 mta. Tal sa yua tơlơi hd^p mda, dleh, rơgah rơga`, duăm ruă hơmâo pơgun truh tơlơi hd^p mơda mơnuih thun tha rơma. Tal dua jôh tơlang yua tơlơi duăm ruă. Hdôm bruă mă hơdjul yua tơlang rơ]a\m, amra ba truh jôh tơlang. Hloh kơ anun dong, mơnuih thun tha rơma hơmâo lu tơlơi duăm ruă pơ kon, [ơi drơi jăn kah ha\ng ruă drah nur, a`a\ ia mih, ruă htai bôh, brah atu\t tơlang. Ara\ng juăt yua jrao pơhro\ h^ tơlơi ruă, hdôm jrao pơjrao ama\ng drơi jăn yua na nao, hdôm jrao anai ngă tơlang rơ]a\m, amu` ba rai tơlơi ruă tơlang, truh kơ jôh tơlang le\, mơnuih tha rơma sui sir tơlang bia\ ma\, gơ`u đih sa anih đu]. Hlăk anun amra hmâo tơlơi duăm ruă pơ kon dong, kah hăng brah tơso#, brah rơnah, rơwang rơweh..v..v... Hdôm tơlơi duăm ruă anun [ơ [ruw\ ruah ktang tui [ơi mơnuih tha rơma.

Tơ`a: Ama\ng tơlơi hd^p mda hrim hrơi, [ing ta ]i ngă hget kiăng pơhlôm tơlơi duăm ruă tơlang rơ]a\m?

Ơi ia jrao Lê Hữu Lợi: kiăng pơhlôm tơlơi duăm ruă tơlang rơ]a\m, tal sa ama\ng tơlơi hd^p mda [ing ta hrim hrơi, tơlơi pơtâp drơi ja\n pô ta hrim hrơi kiăng drah rô klă hiam, yua dah yơh rông brơi tơlang ta kơja\p khăng. Tal dua tơlơi [o\ng huă, khom jơman, hmâo caxi, phốt pho. Hdôm gơnam canxi, phốt phô, kẽm amra djru brơi tơlang khăng kơja\p. Gah pơhlôm `u, pơjrao `u, khom thâo djơh ha\ng đah bơnai tơdơi abih băn laih, bơ kơ đah rơkơi rơbêh 60 thun, amra hmâo tơlơi duăm ruă tơlang rơ]a\m, [ing ta kho\m pơjrao. Djơh ha\ng phung đah bơnai [ing ta pơjrao lu jơlan hdră. Yua jrao Nội tiết, [udah yua jrao pơgăn glăi tơlang rơ]ăm. Đah rơkơi ăt kar kăi mơn, [ing ta amra yua jrao pơgăn glăi tơlăng rơ]a\m, hdôm jrao juăt pơjrao `u.

Tơ`a: Djơh ha\ng mơnuih thun tha rơma, tơdah thâo laih pô ta hơmâo tơlơi ruă tơlang rơ]a\m, nao nao [ơi hpă pơjrao, laih anun pơjrao `u hiư\m pă klă hloh?

Ơi ia jrao Lê Hữu Lợi: Djơh ha\ng hdôm mơnuih thun tha rơma, bruă tal blung [ing ta ba nao pơ sang ia jrao, ara\ng mă pơka\ lăng tơlang, kiăng khăm tơlang rơ]a\m. {ing ta khom pơka\ lăng tơlang, lăng tui tơlang anun kah ta ma\ lăi klah ]u\n hmâo tơlang rơ]a\m, [udah hoa\i hơmâo ôh, yua mơng anun yơh ta pơjrao. Tơlơi pơjrao hơmâo lu jơlan hdră, yua jrao pơ plih, yua jrao vitamin, [udah yua phác đồ pơjrao `u, tơlơi pơjrao `u ăt phara phara mơn. {ing ta kho\m nao pơ sang ia jrao, kiăng thâo ruă tơlang rơ]a\m.

Tơ`a: Ơi ia jrao hmâo pơtă hget mơn, djơh ha\ng hdôm mơnuih ]i hơmâo ruă tơlang rơ]a\m?

Ơi ia jrao Lê Hữu Lợi:  Mơnuih amra ]i hơmâo tơlơi ruă tơlang rơ]a\m, anun le\ hdôm mơnuih thun tha rơma, hơmâo tơlơi ruă mơng sui laih, kah ha\ng ruă tơlang, a`a\ ia mih, ruă drah nur, ruă htai bôh..v..v... Djơh ha\ng hdôm mơnuih kah ha\ng anai amra amu` hmâo tơlơi ruă biă mă yơh. Tơlơi ]i hơmâo ruă tơlang rơ]a\m le\, [ing ta nao pơka\ lăng tơlang, [ia\ hloh sa thun sa wot, kiăng hơmao [u ha\ng pơjrao mtăm. Rơngiao kơ tơlơi pơjrao `u, [ing ta yua [ia\ đu] ia jrao, jrao anun amra ba truh tơlang tơleh [ing ta, kiăng tơlang [ing ta khăng kơja\p.

Tơ`a: Bơni kơ ih lu ho\ ơi ia jrao ama\ng tơlơi ră roai anai.

Rơluch Xuân: Pô ]ih ha\ng pôr