VOV4.Jarai - Asar klom [ơi rơkông đok (tuyến giáp) le\ anih brơi ia klă rông arăt drah amăng drơi jăn ta, jing yôm biă mă. Tơdah hơmâo tơlơi ruă [ơi rơkông đok amra ngă sat abih arăt amăng drơi jăn.

Tui hăng tơlơi pơsit mơng ơi ia jrao apăn bruă, kual C|ư\ Siăng le\ kual hơmâo mrô mơnuih ruă lu hloh, biă mă `u le\ ruă bluh asar rơkông đok, ruă blong ko hăng bru\ asar [ơi rơkông đok.

Khă anai le\ tơlơi ruă juăt [uh, samơ\ anai le\ tơlơi ruă amu` mơn pơjrao tơdah ta` [uh, wơ\t hăng `u jing bru\ asar.

Asar klom [ơi rơkông đok, blong ko (tuyến giáp) hrup hăng ding dit, do\ tlep [ơi rơkông đok. Tuyến giáp ngă tơbiă hormone (arăng juăt iâu le\ T3, T4) pơmut ia hiam amăng drah kơtăk laih anun ba rông djop arăt drah amăng hrơi jăn.

Khă mơng anet đôc\, samơ\ tuyến giáp `u yôm biă, djru ngă pơđao, ngă rơ-ơ\ amăng drơi jăn djơ\ hăng ayuh hyiăng gah rơngiao, djru ngă rơđah ako\ dlô, hơtai boh pơpư\ hơđong…

{ơi anih pơjrao Ung bướu, Sang ia jrao prong kual C|ư\ Siăng, rim hrơi, arăng brac\ brơi rơbêh 10 c\ô mơnuih ruă bluh asar rơkông đok hăng bru\ asar [ơi rơkông đok.

Tui hăng ơi ia jrao Nguyễn Đăng Giáp, Khoa anih pơjrao Ung bướu, ră anai mrô mơnuih ruă bơbrah asar gom [ơi rơkông đok jai hrơi lu tui:

‘’Amăng hơdôm thun giăm anai, ruă bru\ asar rơkông đok [ơi Việt Nam lu tui.

Amăng thun 2016, 2017, [ơi mông Jơnum ruă bru\ asar dêh ]ar ta hơmâo mrô ju\ yap ruă bru\ asar rơkông đok dong mrô 4 amăng hơdôm tơlơi ruă bru\ asar juăt [uh.

Khă mơng hmư\ ruă bru\ asar rơkông đok, blong ko hu\i biă, samơ\ tơdah ta` [uh ăt dưi mơn pơjrao’’.

Hơdôm tơlơi ruă juăt [uh [ơi rơkông đok kah hăng: bru\ asar rơkông đok, bluh asar rơkông đok, bơbrah rơkông đok, bơbrah blong ko.

Tui hăng mrô ju\ yap, [ing đah kơmơi juăt ruă lu hloh kơ [ing đah rơkơi. Thun juăt hơmâo tơlơi ruă anai le\ mơng 30 truh 35 thun.

Amai H’Líp (32 thun) do\ [ơi tơring glông Dal Mil, Daknông, thâo `u ruă bluh asar [ơi rơkông đok rơbêh 1 thun anai laih.

Yua glăk pi kian laih anun bluh asar rơkông đok huăi kơtang đơi ôh, yua anun `u tơkeng giong [ơ\i kah mơng nao pơ anih pơjrao Ung bướu, Sang ia jrao prong kual C|ư\ Siăng.

Blung a, `u bơngơt\ biă mă kơ tơlơi ruă anai. Lơm hơmâo ơi ia jrao pơblang brơi, amai H’Líp hơđong pran laih. Tơdơi kơ 5 hrơi brac\, ră anai `u suaih laih. Amai H’Líp ră ruai:

‘’Blung a `u hơmâo đom ia khak, kah hăng ia khak lơm ta ruă [reh rơkông đok, ngă kơ ta [u mơ-ak amăng drơi jăn, lăng phyôih phyaih amăng pran jua [ơi rơkông đok hơmâo asar c\ăt đ^ tơbliu.

Yua glăk pi kian yua anun jing kâo hơmâo nao brac\ ôh, truh tơkeng giong kah kâo mơng nao brac\ h^.

Tơdơi kơ brac\ giong kâo lăng djơhôl amăng drơi jăn, huăi hơmâo ia khak do\ đom [ơi đok dong tah. Hlâo adih, kâo [u thâo ôh kơ tơlơi ruă anai, lơm nao pơc\răng lăng kah mơng thâo hơmâo tơlơi ruă bluh asar [ơi rơkông đok’’.

Abih bang mơnuih lêng hu\i hăng bơngơ\t biă lơm hmư\ tơlơi ruă bru\ asar. Khă hnun, hơjăn tơlơi ruă bru\ asar [ơi rơkông đok le\ amu` [iă pơjrao. Tơlơi ruă anai dưi pơjrao klaih tơdah ta ta` [uh.

Tui hăng ơi ia jrao Nguyễn Đăng Giáp, Khoa anih pơjrao Ung bướu, Sang ia jrao prong kual C|ư\ Siăng, ră anai tơring ]ar Daklak lăi hơjăn hăng lu sang ia jrao pơko\n amăng dêh ]ar ta lăi hro\m, tơlơi ruă bru\ asar [ơi rơkông đok, blong ko dưi pơjrao hăng măi mok phrâo, pơjrao klaih mơtăm yơh.

Lơm phrâo ruă, 90% mơnuih bưp tơlơi ruă anai nao brac\ suaih mơtăm yơh. Sa c\ô mơnuih ruă bru\ asar rơkông đok dưi brac\ lu wơ\t, tơlơi anai djru ngă pô ruă hơdip sui hloh.

Hmư\ hing hloh le\ pô ruă Nguyễn Thị Lan (48 thun) [ơi să Băng A Đrênh, tơring glông Krông Ana, Daklak.

Amai Lan thâo `u ruă bru\ asar rơkông đok kaih đơi, lơm anun tơlơi ruă kơtang mrô 2, c\ơ[eng hyu pơko\n laih.

Tơdơi kơ lu wơ\t khăm, [ơi lu sang ia jrao ung bướu pơ Hà Nội hăng [on prong Hồ Chí Minh, amai Lan glăi pơjrao pơ Sang ia jrao prong kual C|ư\ Siăng.

{ing ơi ia jrao brơi thâo, tơlơi ruă amai Lan tơnap biă, tơdah pơjrao [ơi tơring ]ar amra bưp tơlơi truh sat, yua anun kiăng ngă hră pơ-ar nao pơjrao pơ sang ia jrao prong hloh.

Samơ\ yua kơ sang ano\ kơ [ah, amai Lan hăng sang ano\ đăo gơnang kơ ơi ia jrao Sang ia jrao prong kual C|ư\ Siăng pơjrao brơi. Tơdơi kơ 1 blan pơjrao, amăng dua wơ\t brac\, ră anai amai Nguyễn Thị Lan plai [iă laih:

‘‘{ing ơi ia jrao [ơi Sang ia jrao prong kual C|ư\ Siăng brơi thâo, kâo ruă bru\ asar rơkông đok kơtang mrô 2 laih, bơbrah geng đok kơtang mrô 2 mơn.

{ing ơi ia jrao brơi kâo nao pơjrao pơ Sài Gòn, samơ\ yua sang ano\ tơnap tap, ană do\ anet, yua anun kâo rơkâo ơi ia jrao Giáp do\ pơjrao pơ anai tu\ mơn.

Truh mông anai kâo brac\ kraih 29 hrơi laih, brac\ 2 wơ\t, ră anai kâo huăi ruă đơi dong tah, thâo [ong, thâo mơ`um laih. Tlam anai dưi glăi pơ sang laih’’.

Tui hăng ơi ia jrao Nguyễn Đăng Giáp, ră anai, bruă pơsit yua hơget hơmâo tơlơi ruă rơkông đok lăi hro\m hăng bru\ asar rơkông đok lăi hơjăn aka [u rơđah rơđông ôh.

Arăng thâo mă hơdôm mơta tơlơi dưi ba truh tơlơi ruă đôc\. Yua anun, [ing ta kiăng nao pơc\rang lăng rơkông đok tui hrơi pơkă, biă mă `u hăng mơnuih amu` hơmâo tơlơi ruă kah hăng hơmâo tơlơi ruă pơjrao pơc\rang hăng apui (tia xạ), hơdip [ơi anih juăt hơmâo apui pơc\rang kơtang, sang ano\ hơmâo pô ruă rơkông đok...

Siu H’Mai : Pô c\ih hăng pôr