VOV4.Jarai - Ră anai, tơlơi ruă kơ]ung mơbah, tơkai hăng tơngan hmâo laih hăng glăk hmâo [ơi sa dua anih anom amăng kual }ư\ Siăng. Bôh than ba truh le\ yua kơ kơman entero. }ra\n hơdră “Tơlơi suaih pral – hơd^p mơda” rơwang hrơi tơjuh anai, lăi nao kơ sa dua tơlơi thâo hluh phun kơ tơlơu ruă kơ]ung [ơi mơbah, tơkai hăng tơngan hăng hơdră pơgang, pơgăn `u. Rơkâo kơ ơi pang, yă dôn hăng [ing gơyu\t hmư\ hrom tui anai:

            Sa dua tơlơi thâo thăi phun kơ tơlơi ruă kơ]ung mơbah, tơkai hăng tơngan”

            Tơlơi ruă kơ]ung tơkai, tơngan hăng mơbah juăt bưp [ơi [ing ]ơđai [ia\ hloh 5 thun. Tơlơi ruă juăt `u yua kơ kơman entero yơh lu `u. Ră anai klin ruă glăk hmâo [ơi sa dua anih anom amăng đơ đam dêh ]ar ta hăng [ơi kual }ư\ Siăng. Tơlơi ruă kơ]ung [ơi tơkai, tơngan hăng mơbah biă `u [ơi [ing ]ơđai, amra lar mơng pô anai truh pô dih tui jơlan ia adung, ia khak, ia bah mơng ]ơđai hmâo tơlơi ruă tưp truh ]ơđai suaih pral pơkon. Brơi [uh pơ-iă drơi jăn, [ong huă [ia\, dleh dlar hăng bơbrah kông đok, [le\ pơđeh bum ia rơnah [ơi hơdôm anih kah hăng [ơi mơbah, plă tơngan, pla tơkai, [ơi to\ng tlôn hăng [ơi tơ-u\t.

            Tơlơi ruă juăt pơdah rơnang, suaih ruă tơdơi kơ 7-10 hrơi. {ia\ đu] hmâo tơlơi pơplih, khă hnun hai ăt hmâo mơnuih đa brơi [uh ruă kơtang kah hăng bơbrah kl^ lôm glô hăng ano# brơi [uh pơ-iă drơi jăn, ruă ako# khăng tơguai [u dah ruă kơ-iăng.

            Tơlơi ruă kơ]ung tơkai, tơngan hăng mơbah [ơi ]ơđai juăt [uh [ơi hơdôm kual hmâo lu mơnuih kah hăng sang hră, sang wai lăng ]ơđai muai… Tơlơi ruă hmâo hơdôm gru nam brơi [uh pha ra tui hloai hrim tal rơđah đông mơng tơlơi ruă.

            Tơlơi ruă kơ]ung tơkai, tơngan hăng mơbah le\ tơlơi ruă lar tưp hyu. Tơlơi ruă tưp mơng pô anai truh pô dih yua kơ djơ\ ia bah, ia adung, ia khak, ia rơnah mơng pô ruă, [u dah tưp mơng ia eh ia mơ`ă. Ano# lar tưp ta` hloh amăng 1 rơwang hrơi tơjuh blung a yap mơng hrơi djơ\ tơlơi ruă, khă hnun hai, ara\ng [uh kơman ăt dưi pơđoh đuăi jơlan ia eh mơ`ă mơn lu rơwang hrơi tơjuh tơdơi kơ anun. Mơnuih ăt amra hmâo tơlơi ruă anai mơn tơdah [ong djơ\ mơnong [ong, ia mơ`um djơ\ kơman.

            Truh ră anai ăt akă hmâo jrao pơgăn kơman anai mơn. Biă `u le\ hơdôm bruă pơjrao kiăng hlưh pơ-iă, plai [ia\ ruă nuă yua kơ hơdôm nam rơka ]ung ba truh hăng pơjrao hơdôm mơta tơlơi `u brơi [uh gah rơngiao anun.

            Hơdôm bruă pơgang, pơgăn:

            Truh ră anai ăt akă hmâo mơn jơlan gah pơgang hlôm hlâo sit, samơ\ tơhnal lar tưp hyu amra hro\ trun lu mơn tơdah ngă tui klă hơdôm bruă [ơi yu\ anai:

            -Rao tơngan na nao, biă `u tơdơi kơ pleh sum ao kơ ]ơđai muai.

            -Rao goh hơdôm gơnam mă yua, gơnam ngui amra tưp djơ\ kơman hăng ia jơ[u, laih anun pơdjai kơman hăng chloramin B 5%.

            -Hơdư\ [ia\ mă yua hrom hơdôm gơnam tam hăng ]ơđai djơ\ tơlơi ruă [u dah mơnuih hmâo tơlơi ruă hăng mă yua sa dua hơdră pơgăn tơlơi ruă lar tưp hyu tui jơlan eh mơ`ă, tui jơlan mơbah pơkon kah hăng [ong tơsa\, mơ`um tơsa\.

            -Kah đuăi mơnuih ruă, ]ơđai hmâo tơlơi ruă amăng hơdôm hrơi blung a hmâo tơlơi ruă ăt amra dưi mơn ngă plai [ia\ ano# lar tưp hyu.

            Ơi pang, yă dôn hăng [ing gơyu\t hơdor rao tơngan lom:

            *Hlâo, tơdơi kơ tơnă bai, hăng prăp lui mơnong [ong huă.

            *Hlâo kơ [ong, tơdơi kơ nao eh mơ`ă.

            *Lom tơngan hlu\ lon.

            *Khom rao tơngan na nao lom sang ano# hmâo mơnuih ruă, duam.

                                                                                                Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr