VOV4.Jarai-Tơlơi ruă mơ-a`ă tơbiă ia sik tuyp 1 [ơi ]ơđai muai jing sa tơlơi ruă kraih, hơmâo năng ai 0,2% mrô mơnuih.
Bruă hơduah tơ`a kiăng thâo tơlơi ruă mơ-a`ă tơbiă ia sik [ơi ]ơđai muai tơnap hloh kơ mơnuih prong yua dah [ing ]ơđai muai aka [u thâo hơdră pơhlôm pơgang kơ tơlơi ruă, amu` hơmâo tơlơi ruă ba truh ano\ sat.
Tơlơi anai yơh kiăng kơ [ing am^ ama ]ơđai muai khom gleng nao biă mă kơ bruă wai lăng răk rem pơgang tơlơi suaih pral kơ ană bă ]ơđai muai.
Tơlơi ruă mơ-a`ă tơbiă ia sik tuyp 1 jing tơlơi ruă, `u ngă kơ tụy ta jing drah dlô amăng tơlang [u thâo ngă tơbiă rai insulin, ano\ pơjing pơjeh djuai [udah hok môn djru kơ ia sik glucose mut tơma amăng ]ơđah asar ta pơjing rai pran kơtang, ano\ tơpư\ hlư\ amăng drơi jăn ta.
Insulin hơmâo tơlơi gơgrong ba hơnong ia sik amăng drah ta. Tơdah [u hơmâo [udah hro\ h^ `u, glucose amra kôl amăng drah, amra ba rai lu tơlơi ruă hu\i rơhyưt pơko\n.
Tơlơi ruă mơ-a`ă tơbiă ia sik hơmâo 2 tuyp, tuyp 1 hăng tuyp 2. {ơi ]ơđai muai ruă mơ-a`ă tơbiă ia sik, abih bang dơ\ tuyp 1. Phun `u hơmâo tơlơi ruă anai, ngă kơ ]ơđai mơ-a`ă tơbiă ia sik yua tưp mơng drah kơtăk.
Mơnuih ruă khom pơbuă tui insulin hăng hơdră tla#o nao ia insulin amăng ]ơđeh asar. Sit hơmâo tơlơi ruă, pô ruă anun khom yua ia jrao tơl abih tơlơi hơdip mơtam yơh.
Sui mơng anai sa thun, lơ\m nao pơkă lăng tơlơi duăm hlor kơtang biă mă, amôn Nguyễn Đỗ Thành Tài 12 thun pơ să Ea {ar, tơring glông {uôn Đôn, tơring ]ar Daklak, arăng thâo kơ `u hơmâo tơlơi ruă mơ-a`ă tơbiă ia sik tuyp 1.
Dong mơng anun truh ră anai, gơ\ khom tla#o ia jrao insulin ha hrơi 2 wơ\t laih anun khom nao pơkă lăng na nao r^m blan djơ\ hrơi pơkă pơ anom pơjrao kơ ]ơđai muai sang ia jrao prong tơring ]ar Daklak. Ăt yua kơ tơlơi suaih pral [u hơđong đơi ôh, amôn Tài khom pơdơi hrăm hră hơdôm thun hăng anai laih.
Nai prin tha, ơi ia jrao Trần Thị Thúy Minh, Khoa anom pơjrao ]ơđai muai, sang ia jrao prong tơring ]ar Daklak brơi thâo:
“Nguyễn Đỗ Thành Tài sa amăng 30 ]ô mơnuih duăm ruă ]ơđai ruă mơ-a`ă tơbiă ia sik glăk pơjrao pơ anom pơjrao tơlơi duăm kơ ]ơđai muai samơ\ đih pơ sang ano\.
Abih bang [ing ]ơđai hơmâo tơlơi ruă mơ-a`ă tơbiă ia sik le\, [uh yua nao pơkă lăng tơlơi duăm ruă pơko\n, [udah tơl `u hơmâo tơlơi ruă kraih laih. {iă đô] am^ ama ]ơđai muai hơmâo tơlơi ruă anun thâo krăn ană bă gơ`u hơmâo tơlơi ruă”.
Tơlơi mưn mơng tơlơi ruă mơ-a`ă tơbiă ia sik tuyp 1 [ơi ]ơđai muai le\, juăt `u huă asơi lu, mơ`um ia lu, nao mơ-a`ă lu, hro\ kg, juăt gleh pơ-ai buai…Tơdah ]ơđai [u hmao thâo hăng pơjrao hmao kru amu` biă ba truh tơlơi ruă pơko\n kah hăng ruă hơtai boh, ruă boh [leh, mơmo\t mơta, kơ]ung plă tơkai, amu` hơmâo rơnah, tăp năng ngă kơ pô ruă [u hơdor dă, hu\i biă ba truh tơlơi djai bru\.
Nai prin tha , ơi ia jrao Trần Thị Thúy Minh pơtă pơtă kơ [ing am^ ama ]ơđai muai khom kơđiăng kiăng thâo ta` tơdah ană bă hơmâo tơlơi ruă mơ-a`ă tơbiă ia sik, kiăng hơmâo hơdră pơjrao pơhlôm brơi kơ ]ơđai laih anun mơ`um ia jrao djơ\ hơdră, huăi ba truh tơlơi ruă sat pơko\n:
“Juăt [uh tăp năng am^ ama ]ơđai wor rơbit tla#o brơi ia jrao pơmut ia sik kơ ]ơđai ruă. Dua le\, aka pơđing nao klă hơdră huă [ong kơ ]ơđai. }ơđai huăi [ong lu mơnong [ong hơmâo ia sik ngă kơ ia sil lu đơi khom nao đih pơ sang ia jrao mơtam mơn”.
Yua kơ phun `u ba truh tơlơi ruă mơ-a`ă tơbiă ia sik tuyp 1 [ơi ]ơđai muai tưp mơng drah kơtăk djuai pioh glăi, yua anun bruă pơhlôm hlâo mơng anai pơ klôn aka gleng nao ôh.
Sit [uh ]ơđai duăm pơ-ai buai, gleh rơmo\n trun kg khom nao pơkă lăng ta` pơ sang ia jrao. Tơdah [u bưng ôh ]ơđai hơmâo h^ tơlơi ruă anai, khom pơkă hơnong [ong huă djơ\ tơlơi pơtô mơng ơi ia jrao, pơgang hu\i `u ba truh tơlơi ruă sat pơko\n. Rơđah biă `u:
Pơkă lăng mơnong [ong huă kơ ]ơđai. Pơpha huă [ong lu wơ\t, huă [ong ha amăng [iă anăm huă trơi đơi ôh. Huă [ong [iă, mơ`um ia hơmâo lu sik, mơmih đơi [iă mơn. {ong a`ăm glai lu, [ong boh troh yơh klă;
Pơtrut ]ơđai tơpư\ drơi jăn, rơbat hyu, rơjang drơi jăn; ngui pah boh lông, ]ưng boh lông na nao;
Mă yua ia jrao djơ\ hơdră, djơ\ hơnong pơtrun mơng ơi ia jrao;
Tơdah ]ơđai hơmâo tơlơi ruă lăng pha ra biă mă le\, khom ba nao pơ sang ia jrao mơtam e\p lăng. Nao e\p lăng tơlơi duăm ruă r^m blan pơkă. Mơ`um ia jrao na nao tui hăng tơlơi pơtô mơng ơi ia jrao kiăng kơ jơlan drah hơđong na nao.
Nay Jek: Pô ]ih hăng pôr
kiăng hmư\ jua pôr gư\ [ơi glông boh hră ia mtah anai:
Viết bình luận