Tơdơi kơ khăm hăng črâo brơi bruă bơwih brơi tơlơi suaih pral ƀơi kơƀang mă bruă, ơi Y Juôn Niê (ama H’Bluin) dŏ amăng ƀuôn Ea Nur, tơring kual Pơng Drang, tơring glông Krông Buk tŏ tui hơmâo mơnuih črâo brơi anih mă jrao soh sel. Ơi Y Juôn brơi thâo: Hlâo anun ñu mưn ƀu-ai buai samơ̆ lơm nao khăm huăi hơget lơi. Ƀrô tal anai hơmâo ƀing ơi ia jrao nao djru khăm pơjrao amăng plơi pla yua anun ñu nao khăm lăng hăng hơmâo ơi ia jrao lăi pơthâo tong ten tơlơi suaih pral kơ ñu pô. Ơi Y Juôn ƀuh ƀing ơi ia jrao mă bruă ten biă mă, hur har abih pran jua hăng hơmâo djop mơta jrao pioh mơñum kiăng pơjrao hơdôm tơlơi ruă juăt ƀuh.

“Pơphun khăm pơjrao tui anai brơi mơnuih ƀôn sang kâo lăng yôm biă mă, lơm hơmâo hơdôm jơlan hơdră tui anai, mơnuih ƀôn sang duam ruă dưi nao khăm tơl să, mơnuih ƀôn sang hơmâo arăng khăm pơjrao brơi, lơm drơi jăn suaih pral hlơi hlơi lêng kơ hok mơ-ak, hur har pran jua biă mă”.

Bruă khăm brơi mơnuih ƀôn sang ƀơi tơring kual Pơng Drang amăng jơlan hơdră djru khăm pơjrao yua Khul nao ia jrao hlăk ai tơring čar Dak Lak gum hrŏm hăng Khul hlăk ai tơring čar pơphun, hăng giăm 20 čô ơi ia jrao, nai ia jrao mut hrŏm. Amăng mơguah, hơmâo laih giăm 500 čô mơnuih nao khăm hăng mă jrao arăng ƀơk brơi. Sa, dua čô mơnuih hơmâo tơlơi ruă kơtang, ơi ia jrao amra črâo brơi bruă nao khăm ƀơi hơdôm sang ia jrao pơprong. Mut hrŏm jơlan hơdră anai, ơi ia jrao H’Luốc Niê, glăk mă bruă ƀơi sang ia jrao tơring glông Krông Buk brơi thâo:

“Kâo hok mơ-ak biă mă yua dưi mut hrŏm hăng grup hyu khăm pơjrao brơi mơnuih ƀôn sang. Pơphun jơlan hơdră tui anai, rơngiao kơ bruă kiăng khăm, pơjrao brơi mơnuih ƀôn sang, ƀing nai ia jrao mơng hơdôm sang ia jrao dưi pơbưp, pơhrăm nao rai kah hăng kiăng thâo tui dong amăng bruă khăm pơjrao”.

Hăng 16 grup, giăm 1.000 čô ding kơna lĕ ƀing nai ia jrao, ơi ia jrao, amăng hrơi blan laih rơgao, Khul nai ia jrao hlăk ai tơring čar Dak Lak hơmâo pok pơhai lu bruă gum djru, nao khăm pơjrao brơi mơnuih ƀôn sang. Hơdôm jơlan hơdră anun lĕ “Bruă djru khăp pap yua tơlơi suaih pral kơ abih bang mơnuih”; “Bơyan bơnga gum djru, ngui mơ-ak thun phrâo hrŏm hăng mơnuih ƀun rin”, jơlan hơdră “Hlăk ai djru bơyan pơdơi prong”, “Blan hlăk ai”….hơmâo ƀing ding kơna abih pran jua mut hrŏm.

Amăng 5 thun laih rơgao, Khul nai ia jrao hlăk ai tơring čar Dak lak hơmâo pơphun 120 wŏt khăm pơjrao, ƀơk jrao brơi 86.000 čô mơnuih kual ataih, asuek, kual mơnuih djuai ania ƀiă hăng mrô prăk rơbêh 4,2 klai prăk. Amăng hơdôm tal hyu gum djru, khul hơmâo gum hrŏm hăng ƀing mơnuih čơmah ƀơk 2.400 anung gơnam, anun lĕ gơnam juăt yua rĭm hrơi, sum ao brơi mơnuih tơnap tap; ƀơk hơdôm rơtuh anung prăk djru hrăm hră, gơnam yua hrăm hră, rơdêh dang wang brơi ƀing čơđai ƀun rin, drit druai, ƀing čơđai djuai ania ƀiă găn rơgao tơnap tap hrăm hră rơgơi. Pơphun pơtop hrăm hơdôm hơdră pơjrao ječ brơi hơdôm rơbâo čô nai pơtô sang hră čơđai anet, gưl sa; pơtô pơblang, črâo brơi bruă ƀă ană bă brơi ƀing hlăk ai, pơgang kman brơi hơdôm rơbâo čô čơđai sang hră…

Ayong Y Lê Pas Tơr, Kơ-iăng khua khul hlăk ai tơring čar, Khul khul pơlir hơbit hlăk ai Việt Nam tơring čar Dak Lak brơi thâo, bruă mă mơng Khul nai ia jrao hlăk ai pơgôp lu dong bruă gum djru mơnuih mơmam, pơtrut pran hơdip hiam klă yua kơ mơnuih mơnam mơng hlăk ai tơring čar Dak Lak.

“Ƀing nai ia jrao hlăk ai hơmâo ngă tui pran gơgrong gum djru yua tơlơi hơdip mơda, yua kơ mơnuih mơnam hăng pơdah tơlơi thâo thăi mơng ƀing gơñu kiăng mut hrŏm amăng hơdôm bruă hrŏm mơng hlăk ai tơring čar, pơgôp pơhlôm brơi tơlơi suaih pral kơ mơnuih ƀôn sang ƀơi hơdôm kual tơnap tap, kual ataih, asuek, kual giăm guai”.

Tui ơi ia jrao Phan Thành Trinh, Khua khul nai ia jrao hlăk ai tơring čar Dak Lak, hăng tơlơi pơsit bruă mă “Nai ia jrao hlăk ai Dak Lak ngă tui tơlơi pơtô mơng wa Hô, gum djru yua tơlơi suaih pral kơ abih bang mơnuih”, ƀing ding kơna lêng kơ gir run mut hrŏm amăng djop mơta bruă kiăng dưi kiăo tui hrăm, hơmâo tơlơi găn rơgao, thâo lu ƀiă dong amăng bruă mă, mơng anun khăm pơjrao brơi mơnuih duam ruă klă ƀiă dong.

“Khul nai ia jrao hlăk ai tŏ tui pơphun hơdôm jơlan hơdră Nai ia jrao hlăk ai ngă tui tơlơi pơtô mơng wa Hô, gum djru yua tơlơi suaih pral kơ abih bang mơnuih. Sit biă ñu, rĭm čô ding kơna amra ngă tui pran gơgrong ba jơlan hlâo mơng ƀing gơñu ƀơi rĭm boh ƀon lan, kual plơi pla dŏ hơdip hăng gum djru yua kơ abih bang mơnuih”.

Ƀu hŭi glêh tơnap, ƀing nai ia jrao hlăk ai tơring čar Dak Lak ba jơlan hlâo nao tơl hơdôm boh plơi pla kual ataih, asuek kiăng kơ khăm pơjrao brơi mơnuih ƀôn sang. Hơdôm tal hyu gum djru anun ƀu djơ̆ kơnong kiăng pơhrăm tui amăng bruă mă đôč ôh ăt kiăng pơdah pran gơgrong, abih pran mơng hlăk ai djru brơi tơlơi suaih pral kơ abih bang mơnuih./.