VOV4.Jarai - Tơdơi kơ 2 thun klin Covid-19 ngă, bruă ia jrao mơnuih mơnam tơring čar Gialai bưp lu tơlơi tơnap kah hăng mơnuih mă bruă hmâo jơlan gah lui raih, hơdai nao sang ia jrao mơnuih ƀôn sang; bruă gơgrong mă pô prăk kak ƀơi hơdôm anih anom brơi ƀuh tơlơi hluai tui arăng, amra bơdjơ̆ nao bruă pơđĭ tui anô̆ klă pel ĕp, pơjrao tơlơi ruă sui thun. Tơlơi anai khom pơtlaih mơng hơdră pơkă, hơdră bruă gum djru amăng bruă ia jrao hăng tơlơi gơgrong hlâo, gơgrong pô mơng hơdôm bôh sang ia jrao kơnuk kơna.

Amăng rơnuč blan 7 phrâo rơgao, Gơnong bruă ia jrao tơring čar Gialai hmâo pơsit abih bang kơ tơlơi mơnuih mă bruă ia jrao lui bruă, rơkâo pơdơi bruă, hơdai nao mă bruă ia jrao mơnuih ƀôn sang mơng akô̆ thun 2021 truh blan 6/2022. Kiăo tui anun, hmâo 7 bôh than phun bơdjơ̆ nao tơlơi pơhrui glăi prăk, bruă mă lu; anih anom mă bruă akă pơhlôm, kơƀah gơnam măi mok mă yua amăng pơkă lăng, pơjrao tơlơi ruă; tơhnal dưi pơtô pơhrăm, tŭ mă, pơđĭ tui bôh thâo bruă mă ƀu lu.

Amăng anun, anô̆ akă gal kơ prăk blan mơng ƀing ơi nai ia jrao dưi hmâo Gơnong bruă ia jrao Gialai črâo rơđah: kiăng hmâo hră mă bruă, ƀing ơi ia jrao khom hmâo ƀiă biă mă ñu 7,5 thun hrăm bruă mă, hăng prăk mă yua lu hloh kơ hơdôm gơnong bruă pơkon. Samơ̆ bôh nik, prăk blan ơi ia jrao tơbiă mơng sang hră dưi yap hăng hơnong prăk blan cử nhân. Mơta pơkon, nua bơwih brơi kơ bruă pel ĕp tơlơi ruă, pơjrao tơlơi ruă ƀơi hơdôm bôh sang ia jrao kơnuk kơna glăk mă yua ră anai tui Tơlơi pơtrun 37/2015 thun 2015 yua kơ Ding jum ia jrao mă yua. Lom anun tơlơi pơtrun dưi pơplih pơkra, pơkra glăi samơ̆ nua bơwih brơi kơ pel ĕp, pơjrao tơlơi ruă ăt djă pioh hơnong mơn. Ơi Lý Minh Thái – Kơ-iăng Khua Gơnong bruă ia jrao tơring čar Gialai pơblang:

“Kơnong kơ Gialai, ƀơi anih mă bruă ia jrao kơnuk kơna, prăk pơhrui glăi phun mơng pel ĕp pơjrao tơlơi ruă hmâo 94%. Amăng mrô anun, prăk mơng Hră pơgang gah ia jrao hmâo lu hloh, năng ai ñu 90%. Tui anun, anô̆ gun mơng gơgrong pô ƀơi Gialai lĕ hơdră pơkă nua bơwih brơi bruă pel ĕp, pơjrao tơlơi ruă akă pơhlôm, nua bơwih brơi kơ bruă pơhrui mut ƀiă, amra bơdjơ̆ nao lu prăk pơhrui glăi mơng hơdôm bôh anom anun”.

Ƀing ơi nai ia jrao mơng Anom bruă wai lăng tơlơi klin ruă Gialai hyu huĕt ĕp amăng tal klin Covid-19 ngă akô̆ thun 2020 ƀơi kual djuai ania ƀiă dô̆ Ayun Pa

Hrom hăng tơlơi pơmin anai, ơi Phạm Bá Mỹ - Khua Sang ia jrao prong tơring čar Gialai brơi thâo, nua bơwih brơi bruă pel ĕp, pơjrao tơlơi ruă ră anai akă djop hơdôm bôh than pơjing, ba truh akă dưi yap djop. Tơdah tơlơi anai dưi pơtlaih, sang ia jrao amra dưi pơsir lu tơlơi pơkon:

“Nua đih sang ia jrao mơ̆ yap djơ̆, yap djop thơ amra dưi pơsir hơdôm tơlơi tơnap dô̆ glăi. Lom anun prăk pơhrui glăi amra dưi đĭ lu dua wot. Dua lĕ kơnuk kơna brơi prăk djru kơ mơnuih mă bruă sui thun đĭ ƀiă. Đĭ prăk blan hăng đĭ prăk djru thơ tơlơi hơdip arăng amra pơplih mơn”.

Ră anai, glông bruă ia jrao kơnuk kơna ƀơi Gialai hmâo 12 bôh anih anom gưl tơring čar; 17 bôh anom ia jrao ƀơi hơdôm bôh tơring glông, plơi prong; hrom hăng 220 bôh sang ia jrao să, phường. Mơnuih mă bruă ia jrao giăm truh kơ 4.900 čô mơnuih, amăng anun hmâo rơbêh kơ 920 čô mơnuih hmâo bôh thâo ơi ia jrao hăng dlông hloh. Hơdôm mrô lăi nao kơ bruă ia jrao kah hăng mrô ơi ia jrao, mrô sưng mơnuih ruă ha rơbăn mơnuih ƀôn sang leng kơ ƀiă hloh hơnong ñu đơ đam dêh čar. Tuh pơplai gơnam mă yua măi mok dô̆ kơƀah, akă ha amăng plĕ.

Ơi ia jrao mơbruă Nguyễn Hữu Nam – Khua hơđăp Sang ia jrao prong tơring čar Gialai lăi lĕ, lơm dô̆ tơguan hơdôm tơlơi kơ hơdră dưi pơkă pơtlaih tui ƀơƀrư̆ lĕ, tơring čar Gialai ăt kiăng gơgrong hlâo mơn hơkrŭ glăi. Tui hăng ơi Nam, tơlơi yôm phăn ră anai, tơring čar khom hmâo tơlơi gum djru, ngă pơhư̆č djơ̆, pơplih tơlơi mă bruă hăng mơnuih mă bruă ia jrao kơnuk kơna, kiăng gơñu hơđong pran jua mă bruă, tuh rơyuh pran jua. Drơi pô hơdôm bôh anom ia jrao kơnuk kơna ăt kiăng hmâo tơlơi pơplih phrâo mơn bruă mă, pơđĭ tui bruă bơwih brơi kiăng ngă pơhư̆č mơnuih ruă, mơng anun đĭ tui pran gơgrong pô gơnang kơ đĭ prăk pơhrui glăi:

“Gơgrong pô bruă bơwih ƀong anun lĕ ngă brơi kơ glông bruă rơguăt hăng ba glăi bôh tơhnal bruă mă klă hloh. Kah hăng hơdôm bôh sang ia jrao mơnuih ƀôn sang gơgrong pô abih bang, anun ruah mơnuih mă bruă djơ̆ hơnong pơkă, tơdah ƀu dưi mă bruă brơi pơdơi. Rơngiao kơ anun, khom hmâo tơlơi pơplih amăng bruă git gai. Khua git gai bruă ia jrao khom hmâo bôh thâo, thâo mă yua mơnuih rơgơi mơbruă, anăm lăng bôh tŭ yua kơ drơi pô prong đơi ôh; rim dah pơmin truh kơ tơlơi dưi yua mơng mơnuih mă bruă hlâo, pơmin truh tơlơi pơđĭ kyar mơng sang ia jrao hăng anô̆ klă pel ĕp pơjrao tơlơi ruă kơ mơnuih ruă. Tơlơi anun lĕ yôm phăn hloh”.

Ơi ia jrao Sang ia jrao Y dược Cổ truyền hăng hơkrŭ glăi drơi jăn Gialai pel ĕp, pơjrao brơi kơ mơnuih ƀôn sang

Ơi Ksor Phước, Khua hơđăp Ding jum, Khua Jơnum min djuai ania gah Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang dêh čar ta tal 11, Khua hơđăp git gai Ping gah tơring čar, Khua hơđăp pơ ala mơnuih ƀôn sang tơring čar Gialai lăi lĕ, tuh pơplai, bơwih brơi tơlơi suaih pral mơnuih ƀôn sang lĕ tuh pơplai kơ tơlơi pơđĭ kyar mơng lŏn ia. Ñu đăo gơnang lĕ, Kơnuk kơna hăng hơdôm Ding jum, gơnong bruă amra tañ hmâo hơdôm jơlan pơtlaih tơnap kơ gơnong bruă ia jrao Gialai lăi ha jăn, gơnong bruă ia jrao đơ đam dêh čar lăi hrom:

“Hmâo na nao rơgao lu rơwang bruă Ping gah hăng Kơnuk kơna hăng glăk đing nao truh tơlơi djru gum hăng prăk blan kơ mơnuih mă bruă, apăn bruă amăng glông bruă kơđi čar tui jơlan gah jai hrơi jai pơđĭ dlông hloh. Ƀing ta ƀuh lĕ, kiăng hmâo biă Kơnuk kơna git gai, črâo ba hơdôm gơnong bruă bơdjơ̆ nao hrom hăng gơnong bruă ia jrao gum tơngan hrom pơtlaih pơsir hơdôm tơlơi tơnap tơlơi lông anun”./.

            Nguyễn Thảo: Čih – Siu H’ Prăk: Pơblang