Amăng rơnuk ba yua ia rơgơi phrâo hăng mrô, lu sang anŏ hăng čơđai muai thâo yua tơlơi pơhing internet pioh hrăm hră, ĕp lăng lu mơta tơlơi pơhing kiăng mơak laih anun pơtruh nao rai hăng gơyut gơyâo, mơnuih tơpuôl laih anun anŏ či kiăng jai hrơi lu yơh. Tui  hăng boh tơhnal kơsem min ĕp lăng mơ̆ng sang bruă wai lăng pơđĭ kyar hơđong MSD brơi ƀuh, hơmâo giăm 84% čơđai muai ba yua mă telephon, amăng anun măi telephon rơgơi 76%. Rơbêh 86% mrô čơđai muai arăng tơña hơmâo yua facebook soh. 7% mrô čơđai arăng tơña djă măi telephon boh ƀiă 1 mông rim hrơi, amăng anun giăm 27% djă telephon mơ̆ng 5 mông mơtam sa hrơi. Anăp kiăng ngă prong hloh lĕ,  ĕp măi telephon ta juăt lăi điện thoại thông minh ƀudah smartphon anun pioh ngui game hăng ngă mơak pran jua đôč, kah hăng ĕp phim,  hmư̆ tơlơi adoh, mơit hiăp tơlơi pơhing bơ ră ruai hăng gơ̆p ta, ĕp tơlơi pơhing ră ruai kơ ƀing kơhnâo, mơnuih hmư̆ hing amăng plang facebook, tơlơi pơhing mơnuih mơnam. Thun ƀing čơđai ƀơi Việt Nam mă yua măi telephon lĕ mơ̆ng 9 thun,  tañ hloh 4 thun pơkă hăng ƀơi rŏng lŏn tơnah. Mơ̆ng tơlơi kiăng yua sit nik, truh kơ bruă kiăng ĕp lăng đôč đač, mơak pran jua ngă kơ čơđai gơñ hĭ djă telephon, lu čơđai hang kơ ĕp điện thoại măi telephon anun mơ̆ ƀu đing nao kơ tơlơi hrăm hră, lui tơbiă hyu ngui gah rơngiao, tơl mơmŏt abih mơta, kah hăng nai neh Nguyễn Lưu Liên, nai pơtô hrăm hră lu gưl Edison kah pơpha:

Hơdôm čơđai sang hră amăng hnơr thun anai gơñu hor biă mă ĕp lăng anŏ phrâo hăng mut ĕp tơlơi pơhing mơnuih mơnam. Lơ̆m hrăm hră, ƀing gơñu juăt mut ĕp lăng amăng tơlơi pơhing mơnuih mơnam laih anun mut ngui game online sit mơ̆n tơlơi anun ngă bơbeč sat truh kơ bruă hrăm hră laih anun hrăm ƀu thâo mut ôh tơlơi arăng pơtô.

Anŏ pơđĭ kyar boh thâo ia rơgơi mrô, internet ba glăi lu boh tŭ yua laih anun ƀing čơđai ăt hơmâo tŭ mă mơ̆n mơ̆ng anun, samơ̆ bơnah pơkŏn dơ̆ng lĕ ngă kơ čơđai khom bong glăi hăng lu tơlơi pơhing ƀu klă, ƀơi anŏ ngă sat hŭi rơhyưt: Kah hăng arăng thâo hăng plư gơñu, pơhŭi, taih com, ngă sat hăng tơlơi  pơhiăp amăng plang tơlơi pơhing mơnuih mơnam, čơđai amra hning rơngôt, dŏ hŭi na nao amăng tơlơi pơmin ñu. Tui hăng ơi Nguyễn Ngọc Anh mơnuih rơgơi kơhnâo Hơdră pơgang ba ƀing čơđai muai, Keh prăk pioh kơ čơđai muai Sang gum hơbit djop dêh čar brơi thâo:

Tơlơi phrâo boh thâo ia rơgơi ngă pơblih  lu mơta, rơnoh pơdjơ̆ nao, mơ̆ng rup rap ăt kah hăng bruă ngă bơbeč truh kơ tơlơi pơmin ƀing čơđai muai. Bơhmutu, lơ̆m pơhŭi arăng gah rơngiao lĕ, juăt ñu mơnuih soh jing pô kơtang, hrŏm hăng bruă ngă taih čom pơhŭi. Samơ̆ amăng plăng tơlơi pơhing mơnuih mơnam lĕ, čơđai muai yơh ƀing arăng pơhiăp hơtoh djrăi, pơhŭi tă tăn amăng facebook...pơngal, sưñ čưt nao rai, jăm ƀuah, hơtoh djrăi, pơhiăp djik djak nao rai, ƀơi anŏ pơhiăp jơloh nao rai, ngă kơ pô anun mlâo, hŭi, ƀudah pơčeh mă ča čot tơlơi pơhing lăi sat kơ pô anun, pơhŭi amra pôr pơthâo tơlơi pơhing anun kơ lu mơnuih, kơ abih bang ƀuh, kơñ čơđai hŭi yơh bruă ñu ngă ƀu hiam. Ƀing čơđai anun amra jing mơnuih răm yua yua kơ mut ĕp lăng tơlơi pơhing hrŏm amăng plang facebook.

Thun blan rơgao, Ping gah, kơnuk kơna hăng abih glông bruă kơđi čar hơmâo ngă hrom kiăng djru pơgang ba ƀing čơđai muai ba yua internet hăng hră pơar tơlơi phiăn pơkă, rơđah biă ñu : Tơlơi phiăn pơgang ba čơđai muai, Tơlơi phiăn pơhlôm hơgŏm rơnuk rơnua tơlơi pơhing amăng internet, tơlơi phiăn tŭ mă tơlơi pơhing. Khua dêh čar hơmâo kĭ hră pơtrun jơlan hơdră mă bruă mơ̆ng dêh čar yua kơ čơđai muai mơ̆ng thun 2021-2030 hăng Jơlan hơdră Pơgang ba hăng djru čơđai muai ngă bruă tơpă, ngui ngor mơak, thâo pơčeh phrâo amăng tơlơi pơhing internet mơ̆ng thun 2021-2025. Khă tui anun, kiăng pơsir hĭ tơlơi pơhing ngă sat kơ čơđai muai amra bưp hăng pơtrut anŏ gêh găl pơđĭ kyar tơpă kơ čơđai muai amăng rơnuk ba yua ia rơgơi mrô, kiăng kơtưn pơtô pơblang, pơhrăm lu tơlơi thâo, hơdră pơtruh nao rai amăng tơlơi pơhing internet, ăt kah hăng pơgang hơđong kơ čơđai muai ba yua tơlơi pơhing internet. Laih dơ̆ng, hơmâo hơdôm hơdră pioh ruah mă pơhlôm hlâo hơdôm tơlơi soh sat, pơgăn tơlơi răm yua ƀudah tơlơi či ngă sat truh kơ čơđai muai sit ba yua plang internet. Ơi Đặng Hoa Nam, Khua anom bruă wai lăng čơđai muai mơ̆ng Ding jum Bruă mă Tơhan rơka hăng Mơnuih mơnam brơi thâo:

Ƀing ta pơtrut pơsur thâo pơčeh phrâo tơlơi djru boh thâo ia rơgơi pioh kơ čơđai muai dưi pơtruh nao rai tơlơi pơhing tơpă amăng plang internet, ruh hĭ pơgăn tơlơi pơhing soh sat. Hrŏm hăng anun ƀing ta kiăng jŭ yap glăi hơdôm tơlơi phiăn pơkă mơ̆ng kơnuk kơna ngă hiư̆m pă pơhlôm brơi čơđai muai ĕp lăng tơlơi pơhing amăng internet rơnuk rơnua, hiam klă, tơpă hơnơ̆ng. Biă mă ñu hăng hơdôm anom bruă sĭ mơdrô, hơdôm kông ty mă bruă wai lăng gah tơlơi pơhing internet pơtruh hăng djop dêh čar, djop anih amăng lŏn ia kiăng hơmâo hơdră pel ĕp, pơtong lăng ten hloh, kiăng hơmâo tơlơi phiăn pơkă djơ̆ lăp hloh pioh kơ ƀing ta dưi pơsir hơdôm tơlơi soh mơ̆ng kông ty, sang bruă pơprong ngă bruă gah tơlơi pơhing anai.

Pơgang ba ƀing čơđai muai hăng pơgang ƀing čơđai yua tơlơi pơhing internet lĕ bruă glăm ba hrŏm mơ̆ng abih bang mơnuih mơnam. Hrŏm hăng hơmâo tơlơi djru ba mơ̆ng kơnuk kơna, gong gai dêh čar, ƀing amĭ ama, nai pơtô hrăm hră ăt jing pô gơgrong ba prong biă mă amăng bruă ngă anai, kiăng prăp lui lu tơlơi thâo kơ ƀing čơđai muai, beč bal ngă tui djơ̆ găl tui hăng rim hnơr thun kiăng gơñu thâo hluh mă hăng hơmâo hơdră pơgang mă drơi jăn pran jua gơñu lơ̆m ĕp lăng tơlơi pơhing amăng internet huăi bơbeč sat jing răm ƀăm kơ pô ta.