Ơi ia jrao yua jrao pit hơkrŭ glăi drơi jăn ƀing mơnuih mă bruă kreh kruñ
Thứ tư, 06:00, 26/06/2024 Vũ Phượng – Quang Nhật/Siu H’ Prăk – Siu Đoan pơblang     Vũ Phượng – Quang Nhật/Siu H’ Prăk – Siu Đoan pơblang
VOV4.Jarai – Lơm lăi nao breh pơjrao, juăt ñu djop mơnuih lăng yôm biă bruă mă mơ̆ng ƀing ơi ia jrao breh pơjrao phun samơ̆ kiăng truh kih, bruă breh pơjrao khom hmâo tơlơi gir run mơ̆ng abih bang khul mơnuih amăng anun hmâo lu ơi nai ia jrao, amăng anun ƀing ơi nai ia jrao mă bruă yua ia jrao pit pioh breh pơjrao, ƀing mơnuih nao tañ hloh hăng glăi kaih hloh amăng rim wot breh pơjrao brơi kơ pô ruă.

Anom yua jrao pit jing anom bơwih brơi, hmâo bruă ngă brơi pô ruă pit hlâo, amăng, tơdơi kơ breh pơjrao hăng sa dua mơta bruă mă hăng mơnuih ruă tui djơ̆ tơlơi pơkă bruă mă măi mok tui tơlơi pơkă.

Hơnong ñu sa hrơi, Anom ngă brơi pô ruă pit, Sang ia jrao prong kual Dap Kơdư ngă tui 70-80 čô mơnuih ruă breh pơjrao hăng hơdră ngă pit (anun lĕ ngă pit hăng ngă kron). Tơlơi ngă pit hăng ngă kron yua jrao ngă pơgăn tơlơi rô nao rai kơplah wah mơ̆ng hơdôm ară drah akô̆ glô hmâo ba truh tơlơi mưn ƀuh nao pơ̆ ară akô̆ glô pioh ngă rơngiă hĭ ƀudah abih bang anô̆ mưn ƀuh ruă nuă mơ̆ng pô ruă pioh breh pơjrao. Amăng rim bruă breh pơjrao, ơi, nai ia jrao breh pơjrao jing mơnuih nao pơ̆ anih breh pơjrao tañ hloh pioh mă bruă prăp lui anun lĕ: Tŭ mă, pel ĕp hră pơ-ar ƀơƀiă hră čih lăi nao pô ruă, tơlơi hmâo mơ̆ng pô ruă, kơƀang breh pơjrao, măi mok, ia jrao, gơnam tam mă yua gah ia jrao tum djop hăng prăp lui pioh breh pơjrao, bruă mă kơ mơnuih ruă... pơphun hơdôm yak ngă pit kơ mơnuih ruă. Lơm mrô lăi nao tơlơi suaih pral mơ̆ng pô ruă hơđong, dưi breh pơjrao, ƀing ơi ia jrao ngă pô ruă pit amra lăi pơthâo pioh pô breh pơjrao mă bruă. Ơi ia jrao chuyên khoa II. Bùi Ngọc Đức – Khua Anom breh pơjrao, yua jrao pit, Sang ia jrao prong kual Dap Kơdư brơi thâo:

 “Ngă pit lĕ sa bruă mă kiăng drơi jăn huăi mưn ruă, tui hluai kơ tơlơi pô ruă hmâo tơlơi pơkă breh pơjrao ƀơi kual akô̆, tơkuai, hlung ƀudah grŭp ơi nai ia jrao yua jrao pit hmâo hơdôm tơlơi pơkă lăng hlâo pioh hmâo hơdôm jơlan gah yua jrao pit djru mơnuih ruă amăng mông breh pơjrao pơhlôm kơ tơlơi hơdip, biă ñu pơhlôm brơi kơ pô ruă ƀu mưn ƀuh ruă nuă lơm breh pơjrao. Hmâo lu jơlan gah ngă pit, hmâo jơlan gah ngă pô ruă ăt thâo mơn, ăt thâo mơn samơ̆ pô ruă ta khom ngă pit lĕ khom yua jrao pit kơ mơnuih ruă pioh breh pơjrao. Tui anun, tui hluai kơ rim mơnuih ruă kiăng breh pơjrao mơ̆ ƀing ơi, nai ia jrao yua jrao pit amra ruah mă ngă pit lăp djơ̆ hloh pơhlôm tơlơi hơdip kơ mơnuih ruă”.

Ơi ia jrao yua jrao pit dưi pơhmu nao hăng mơnuih mă bruă kreh kruñ pioh djru bruă breh pơjrao truh kih. Yua kơ lơm breh pơjrao, tơlơi suaih pral mơ̆ng pô ruă amra pơplih na nao, amra ngă pơplih na nao anun ƀing ơi, nai ia jrao yua jrao pit khom lăng tui tơlơi pô ruă, pơsir hmao tlôn hơdôm tơlơi amra hmâo pioh pơhlôm tơlơi suaih pral mơ̆ng pô ruă lơm breh pơjrao. Bruă mă anai ƀing ơi ia jrao khom ngă pit khom thâo hreč, hmâo tơlơi găn rơgao, pơkă lăng djop mrô, pơhlôm hlâo tơlơi amra truh, djơ̆ djop bruă mă, măi mok hơkrŭ glăi pran jua, pơjrao ječ, hơdră ngă pit... dưi pơsir hơdôm tơlơi ječ bơdjơ̆ nao truh bôh tơhnal bruă breh pơjrao. Ơi ia jrao Ngô Thị Phương Thảo, Anom breh pơjrao, ngă pit hơkrŭ glăi pran jua, Sang ia jrao prong Dap Kơdư lăi pơthâo:

 “Bruă mă mơ̆ng ơi ia jrao yua jrao pit jing glêh tơnap biă yua kơ bơdjơ̆ nao tơlơi hơdip ană mơnuih amăng mông breh pơjrao. Ơi ia jrao yua jrao pit pel ĕp hră čih lăi nao kơ pô ruă amra pok phun hăng lăi pơthâo hăng ơi ia jrao breh pơjrao pioh pơphun breh pơjrao kơ mơnuih ruă. Amăng hơdôm mông breh, ơi ia jrao yua jrao pit lăng tui dong tơlơi suaih pral pô ruă kiăng pơhlôm tơlơi suaih pral pô ruă lơm breh. Tơdơi kơ pô breh pơđut bruă breh, ơi ia jrao yua jrao pit hơkrŭ glăi pran jua amra pơhrăm brơi kơ mơnuih suă jua hăng mă đuăi đing dưm amăng lăm hăng ba pô ruă tơbiă gah rơngiao tơdơi kơ breh giong, lăng tui dong tơlơi suaih pral pô ruă. Pô ruă đih ƀơi anih hơkrŭ glăi pran jua tơdơi kơ breh giong tơdah tơlơi suaih pral hơđong, amra pơwot glăi kah hăng tơđar amra dưi hơdai nao hơdôm anom pơjrao tơlơi ruă”.

Tơdơi rim bruă breh pơjrao, mơnuih breh amra pleh sum ao hăng pơdơi pơdă samơ̆ ƀing ơi, nai ia jrao yua jrao pit hơkrŭ glăi pran jua ăt mă bruă mơ̆ng pô mơn, djru pô ruă tơtlaih mơng pit wor, ƀu hluai tui kơ măi suă jua ôh, hơkrŭ glăi pran mơnuih ruă truh kơ ƀuh kru nam dô̆ hơdip hăng tơlơi suaih pral pô ruă hơđong. Khă hnun hai, anai lĕ rơwang pô ruă tơdu hloh, drơi jăn glăk amăng mông hơkrŭ glăi, bơdjơ̆ nao anô̆ bưng băi mơ̆ng djop djuai ia jrao ngă pit ăt dô̆ mơn, kơnong kơ soh glăi ƀiă đôč ăt amra bơdjơ̆ nao tơlơi hơdip pô ruă mơn, yua anun, ơi ia jrao ngă pit khom lăng tui na nao kiăng thâo mrô pơdah tơlơi dô̆ hơdip hăng hơkrŭ glăi pran jua kơ mơnuih ruă.

Ơi pang, yă dôn hăng ƀing gơyut khăp! Bruă tlâo jrao pit, pơsuaih drơi jăn lĕ bruă yôm phăn biă mă, ƀu kơƀah ôh lơm breh pơjrao brơi mơnuih ruă. Kiăng hluh rơđah dong kơ bruă anai, mông bơră ruai hăng ơi ia jrao Chuyên khoa II. Bùi Ngọc Đức - Khua anom breh pơjrao, ngă pit, pơsuaih drơi jăn, sang ia jrao prong kual Dap kơdư amra ngă rơđah dong kơ bruă mă mơng ƀing ơi ia jrao tlâ̆o jrao pit, pơsuaih brơi mơnuih ruă lơm breh pơjrao. Rơkâo kơ ơi pang, yă dôn hăng ƀing gơyut čơkă hmư̆ hrŏm!

- Ơ ơi ia jrao! Bruă ngă pit brơi mơnuih ruă juăt yua lu hloh ră anai hiưm pă ñu ?

- Ơi ia jrao Đức: “Ră anai, hơmâo lu mơta hơdră ngă pit hơmâo mă yua lơm breh pơjrao brơi mơnuih ruă, hơmâo ngă pit, ngă añrŏn. Amăng anun, ngă mơnuih ruă pit lĕ bruă ngă mơnuih ruă ƀu mưn amăng glông suă jua, amăng jơlan rơkông đok hăng ară drah. Tơdah kiăng ngă mơnuih ruă ƀu mưn hơget dong tah, hơmâo wŏt jrao ngă añrŏn, đa hơmâo mơn mơnuih ruă lơm breh pơjrao ƀu kiăng ngă pit. Hluai tui bruă khăm brơi tong ten hăng kiăng breh pơjrao, ăt tui hluai mơnuih ruă, amra ruah hơdră ngă pit hiưm pă lăp djơ̆ hloh”.

- Ơ ơi ia jrao! Hlâo kơ breh pơjrao, ơi ia jrao ngă pit, pơsuaih mơnuih ruă kiăng ngă hơdôm bruă hơget ñu ?

- Ơi ia jrao Đức: “Lơm mơnuih ruă nao khăm, ơi ia jrao amra pơčrang lăng tong ten tơlơi ruă, mơnuih ruă hlâo kơ breh pơjrao, tơdơi anun mơnuih ruă amra breh pơjrao hăng pơhlôm brơi djop măi mok kiăo tui lăng hlâo kơ breh kah hăng pơphun ngă pit mơnuih ruă. Amăng mông breh pơjrao, ƀing nai ia jrao, ơi ia jrao lêng kơ kiăo tui lăng mơnuih ruă, mơng hơdôm anih suaih pral amăng drơi jăn truh pơ hơdôm anih pơkŏn kiăng pơhlôm brơi bruă breh pơjrao rơnuk rơnua brơi mơnuih ruă. Lơm breh giong, ƀing ơi ia jrao, nai ia jrao pel ĕp, sem lăng mơnuih ruă dưi ba nao pơ anih pơsuaih drơi jăn hăng kiăo tui lăng na nao mơnuih ruă truh hrơi suaih glăi tui hơđăp, lơm drơi jăn hơđong amăng ară drah, dưi tơpư̆ lư̆, dưi hiăp bit, tơdah mơnuih ruă añrăng ƀiă yơh amra ba tơbiă mơng anih pơsuaih, laih anun ba nao pơ anih pơjrao blung a. Bruă breh pơjrao brơi tui juăt lĕ tơdơi kơ 4-6 mông, ƀing nai ia jrao, ơi ia jrao amra lăng glăi tong ten djop mơta kiăng pơhlôm plai ƀiă yơh hlâo kơ ba nao pơ anih pơjrao brơi blung a, đa hơmâo mơnuih ruă khŏm kiăo tui lăng, pơjrao brơi mơng 2-3 hrơi.

- Tơdơi kơ yua jrao pit, drơi jăn mơnuih ruă amra bơdjơ̆ nao hiưm pă tơdơi anun, ơ ơi ia jrao ?

- Ơi ia jrao Đức: Tơlơi suaih pral hăng rơnuk rơnua brơi mơnuih ruă tơdơi kơ breh pơjrao lĕ tơlơi yôm hloh. Yua anun, anom bruă breh pơjrao, yua jrao pit, pơsuaih brơi mơnuih ruă hơmâo prap lui djop măi mok tui boh thâo phrâo. Rĭm wŏt breh pơjrao, mơng breh brơi mơnuih ruă rơnang truh ruă kơtang lêng pơhlôm brơi djop măi mok. Hrŏm hăng bruă pơđĭ kyar mơng gơnong bruă ia jrao hơdôm bruă yua ia jrao pit ƀudah gơnam yua lơ breh pơjrao huăi ngă sat nao akŏ dlô ƀudah tơlơi suaih pral tơdơi kơ breh pơjrao tui arăng pơmĭn. Ră anai, bruă yua jrao pit phrâo hơmâo lu anŏ klă, tơdơi kơ breh giong, mơnuih ruă amra mơdưh mơtăm, huăi bơdjơ̆ sat nao akŏ dlô hăng tơlơi suaih pral kơ mơnuih ruă”.

- Hai! Bơni kơ ơi ia jrao hŏ!

Vũ Phượng – Quang Nhật/Siu H’ Prăk – Siu Đoan pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC