VOV4.Jarai - Kiăng hơmâo anŏ pơgang ba ƀing čơđai ƀơi anăp klin kheng Covid-19, amăng blan 4 hăng 5/2022, Anom bruă wai pơgang tơlơi duam ruă Dak Lăk amra pơphun tlâ̆o vaccine pơgang Covid-19 kơ ƀing čơđai mơng 5 truh yŭ 12 thun ƀơi tơring čar. Anai jing bruă kiăng ngă, khă hnun hai, ƀing čơđai amăng hnưr thun anai aka ƀu truh prong ôh, anun jing anom bruă ia jrao hơmâo lu hơdră pơhlôm rơnuk rơnua, klă brơi amăng bruă tlâ̆o pơgang.

Vaccine pơgang Covid-19 hơmâo mă yua ƀơi ƀing čơđai mơng 5 truh yŭ 12 thun lĕ vaccine Pfizer/BioNTech hăng Moderna. 2 arăt jrao hơmâo tlâ̆o pơataih nao rai 4 wơ̆t hrơi tơjuh. Ding jum ia jrao kiăng tlâ̆o mă 2 arăt đôč yơh, hrŏm sa djuai vaccine, ƀu tlâ̆o luk hăng vaccine mRNA pơkŏn ôh. Hăng liêu tlâ̆o kơ ƀing čơđai amăng hnưr thun anai, vaccine Pfizer lĕ 0,25ml, tlâ̆o ƀơi hơpal; vaccine Moderna tlâ̆o dưm dưm 1/2 liêu ƀing tha ta (dưm dưm hăng 0,25ml), tlâ̆o ƀơi hơpal.

Plơi prong Buôn Ma Thuột jing anih blung a pơphun tlâ̆o vaccine pơgang Covid-19 kơ ƀing čơđai mơng 5 truh yŭ 12 thun. Kiăng bruă tlâ̆o pơgang brơi ƀing čơđai rơnuk rơnua, klă, Anom bruă ia jrao plơi prong Buôn Ma Thuột prăp rơmet tŏng ten mơng bruă čih anăn čơđai, pôr pơthâo, iâu pơthưr sang anŏ brơi čơđai nao tlâ̆o truh kơ bruă pơhlôm rơnuk rơnua ƀpi anih tlâ̆o. ơi ia jrao Võ Minh Hùng, Khua Anom bruă ia jrao plơi prong Buôn Ma Thuột brơi thâo:“Kiăng pơhlôm bruă tlâ̆o pơgang kơ ƀing čơđai dưi rơnuk rơnua, klă, Anom bruă ia jrao hơmâo pơtô brơi abih bang mơnuih mă bruă ia jrao mơng hơdôm boh să, phường gum djru tlâ̆o amăng tal anai kơ boh thâo tlâ̆o vaccine kơ ƀing čơđai mơng 5 truh yŭ 12 thun, bruă krăp lăng ƀing čơđai, bruă akŏ pơdong grup djru pơjrao brơi ječ ƀơi hơdôm anih tlâ̆o đah mơng hmao pơjrao brơi ƀing čơđai hơmâo tơlơi ruă tơdơi kơ tlâ̆o”.

Amăng bruă tlâ̆o vaccine pơgang Covid-19 tal anai, Sang hră gưl sa, gưl 2 hăng gưl 3 Victory hơmâo năng ai 1.500 čô čơđai amăng hnưr thun dưi tlâ̆o. kiăng pơhlôm bruă tlâ̆o pơgang amăng tal anai, sang hră lăng glăi abih čơđai, hmư̆ tơlơi pơgôp hiăp mơng amĭ ama, sang anŏ ƀing čơđai mơng hơdôm blan hlâo laih. Rơngiao kơ anun, sang hră ăt pơtrut bruă lăi pơthâo kơ amĭ ama ƀing čơđai thâo hluh anŏ klă mơng bruă tlâ̆o vaccine, čang rơmang abih bang amĭ ama sang anŏ ƀing čơđai tŭ ư brơi ană bă ñu tlâ̆o. Nai Mai Đường Thế Huy, Kơ-iăng khua sang hră lăi:“Bruă tlâ̆o pơgang tal anai lĕ sang hră hơmâo lăng glăi abih bang tơlơi pơhing mơng ƀing čơđai, hmư̆ tơlơi pơgôp hiăp mơng amĭ ama ƀing čơđai mơng 9 blan hlâo laih. Rơngiao kơ anun, sang hră ăt pơtrut tui bruă pơtô pơblang kơ sang anŏ ƀing čơđai thâo anŏ klă mơng bruă tlâ̆o vaccine hăng tơlơi čang rơmang hơmâo 100% mơtăm amĭ ama brơi ană bă gơñu tlâ̆o. Rơngiao kơ ngă hrŏm hăng ƀing ơi ia jrao phường, sang hră ăt prăp lui djŏp gơnam yua, anih anom, pơphun tlâ̆o pơgang phara, tlâ̆o giong sang hră anai ƀơ̆i tlâ̆o sang hră adih dong, pơgao tui hrơi pơkă đah mơng pơhlôm rơnuk rơnua kơ ƀing čơđai”.

Mah bơngơ̆t biă lơ̆m brơi ană bă nao tlâ̆o samơ̆ thâo hluh anŏ tơnap, tơlơi hŭi rơhyưt mơng klin kheng, laih dong kiăng dưi pơwơ̆t glăi tơlơi hơdip tui mơng hơđăp, lu amĭ ama čơđai sang hră hơduah ĕp mă pô tơlơi pơhing kơ vaccine ăt kah hăng lăng ba tơlơi suaih pral ană bă klă hloh đah mơng pơhlôm bruă tlâ̆o pơgang rơnuk rơnua. Ayong Bùi Đình Nguyên (dŏ pơ să Hòa Trắng, plơi prong Buôn Ma Thuột) lăi:“Jơjăn pô kâo, kâo tŭ ư hăng hơđong biă hăng tơlơi lăng ba mơng sang hră kơ bruă tlâ̆o vaccine brơi ƀing čơđai, kơ bruă vaccine, hơmâo anŏ bơngơ̆t samơ̆ ră anai ƀơi rŏng lŏn tơnah hơmâo sem lăng hăng ngă lu laih, anun jing huăi bơngơ̆t hơget lơi. Ƀơi hơdôm boh tơring pơkŏn ăt tlâ̆o lu mơn, anun jing hơđong pran jua mơn”.

Tui hăng mrô jŭ yap mơng Anom bruă wai lăng tơlơi duam ruă Dak Lăk, mrô mơnuih ƀă klin Covid-19 ƀơi čơđai yŭ 12 thun ƀơi tơring čar hơmâo năng ai 20% amăng abih bang mrô mơnuih ruă. Yua dah čơđai yŭ 12 thun aka bu tlâ̆o vaccine anun jing amuñ ƀă klin biă. Yua hnun, kiăng pơgang ba ƀing čơđai hăng pơgăn anŏ lar hyu mơng klin kheng, bruă tlâ̆o pơgang vaccine kơ ƀing čơđai mơng 5 truh yŭ 12 thun jing tơlơi kiăng ngă. Lơ̆m tlâ̆o vaccine pơgang Covid-19, drơi jăn čơđai hơmâo pơjing rai drah kơtăk dưi pơgăn glăi virus, mơng anun plai ƀiă mơn ƀă klin, laih dong ngă hrơi mông ruă aset biă mă, huăi ruă kơtang đơi lơi, huăi hơmâo tơlơi ruă kraih, plai ƀiă ngă djai brŭ.

Rơđah biă ñu lĕ, tlâ̆o vaccine pơgang covid 19 kơ čơđai mơ̆ng 5-12 thun sa bruă mă yôm biă mă, kiăng pơgang hŭi kơ čơđai duăm kraih, pơgăn ƀă hyu mơnuih pơkŏn amăng sang anŏ, biă mă ñu mơnuih amuñ ƀă, ƀing arăng dưi tlâ̆o pơgang yua hơmâo tơlơi ruă pơkŏn, laih anun kiăng tlâ̆o pơgang djop kơ abih bang kơ mơnuih ƀôn sang, hnun kah dưi pơhlôm rơnuk rơnua hơđong, pel ĕp tong ten klin kheng covid 19. Ơi ia jrao Trịnh Quang Trí, Khua anom bruă pel ĕp klin duăm ruă tơring čar Dak Lak lăi rơđah kơ anun amăng tơlơi bơ ră ruai to tui anai.

-Ơ ơi ia jrao, Vaccine pơgang covid 19 hơmâo anŏ tŭ yua hiư̆m pă amăng bruă pơgang tơlơi suaih pral ƀơi anăp rơnuk klin kheng anai?

-Ơi ia jrao Trịnh Quang Trí: Sit tlâ̆o ia jrao pơgang vaccine pơhlôm covid 19 amra hơmâo tơlơi tŭ yua tui anai: Mơta sa ngă hrŏ mrô mơnuih ƀă, dua lĕ ngă plai ƀiă mơnuih duăm kraih tơdah klin anai ƀă, klâo lĕ plai ƀiă ƀă hyu kơ mơnuih pơkŏn, pă lĕ plai ƀiă sui duăm tơdah ƀă klin, tơdah ƀing ta ƀu tlâ̆o pơgang ôh, sit ƀă kman klin duăm amra sui hloh, mơnuih laih tlâ̆o pơgang duăm ruă amra ƀiă hrơi hloh, djru pơgang tơlơi suaih pral kơ čơđai muai.

-Djuai ia jrao vaccine pơpă dưi tlâ̆o pơgang kơ čơđai mơ̆ng 5-12 thun ? Hnong rơnuk rơnua mơ̆ng ia jrao anun hiư̆m lĕ ?

-Ơi ia jrao Trịnh Quang Trí: Tal anai, vaccine tlâ̆o pơgang kơ čơđai mơ̆ng 5 truh gah yŭ 12 thun Ding jum ia jrao amra brơi kơ djop tơring čar dua mơta ia jrao. Mơta sa lĕ ia jrao Pfizer mơ̆ng dêh čar Mi. Djuai anai dưi tlâ̆o pơgang kơ čơđai mơ̆ng 5 thun truh gah yŭ 12 thun hnong ia jrao 0,2 ml, hnong dưi bong glăi klin 10 mcg (microgram) sa wơ̆t tlâ̆o. Tơlơi pơtă pơtăn hlâo kơ hơdôm ană amôn mơ̆ng 5-12 thun amra tlâ̆o djơ̆ hrom djuai ia jrao anai arăt tal sa sui hăng arăt tlâ̆o tal dua 4 wơ̆t hrơi tơjuh. Djuai ia jrao vaccine tal dua lĕ Moderna. Vaccine anai dưi tlâ̆o kơ čơđai mơ̆ng 6-12 thun. Tui anun, hăng čơđai mơ̆ng 5-6 thun tlâ̆o ia jrao Pfizer.

Ia jrao Moderna, ƀing gơmơi mă yua ia jrao vaccine pioh kơ mơnuih prong tlâ̆o kơ čơđai muai samơ̆ hnong ñu kơnong 1 črăn amăng 2 pơkă hăng mơnuih prong, rơđah biă ñu čơđai amra tlâ̆o 0,25 ml, 2 arăt tlâ̆o sui 4 wơ̆t hrơi tơjuh. Abih dua djuai vaccine anai dưi hơmâo anom bruă wai lăng ia jrao hăng gơnam yua mơ̆ng ia jrao dêh čar Mi, anom bruă wai lăng ia jrao kual Mi kô̆ ăt kah hăng Ding jum ia jrao dêh čar ta pơsir brơi mă yua, tlâ̆o pơgang. Laih sem lăng mrô jŭ yap mơ̆ng djop dêh čar tlâ̆o vaccine brơi ƀuh, vaccine anai ñu rơnuk rơnua biă mă, ƀiă đôč pơglăi kơ čơđai muai arăng tlâ̆o pơgang.

-Ơ ơi ia jrao, tơdơi kơ ƀing čơđai arăng tlâ̆o giong, anŏ juăt mưn ñu pơglăi hơgĕt laih anun hŭi rơhyưt mơ̆n?

-Ơi ia jrao Trịnh Quang Trí: Hăng 2 mơta ia jrao anai vaccine Pfizer hăng Moderna, anŏ pơglăi ñu arăng kơsem min ƀuh, mă yua ƀiă abih laih kơnong bơbrah, ruă ƀơi nam tlâ̆o đôč, tơdah duăm lĕ hlor djong, hơdôm tơlơi mưn anai kơnong hơdôm hrơi phrâo tlâ̆o pơgang laih anun abih yơh. Ră anai, hơmâo hơdôm čô čơđai tôm ƀă covid 19, hăng hơdôm ană amôn hlăk ƀă covid 19 laih amra brơi pơdơi jăng jai tlâ̆o pơgang tơdơi kơ ƀă amăng 3 blan phrâo tlâ̆o pơgang covid 19 kơ čơđai.

-Ơ hnun hă, bơni kơ ih ơi ia jrao hŏ!

Siu H’Mai-Nay Jek: Pơblang